نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محتشم غفاری ¹
• سکینه رخشنده رو ²
• سید احمد احمدی نسب ³
• حسن امامی ⁴

¹ استاد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، مرکز تحقیقات کنترل عوامل زیان‌آور محیط و کار، دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

² استادیار آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، مرکز تحقیقات کنترل عوامل زیان‌آور محیط و کار، دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

³ کارشناسی‌ارشد MPH، دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

⁴ استادیار مدیریت فناوری اطلاعات سلامت، عضو هیئت‌علمی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: سواد سلامت را می‌توان به‌صورت توانایی خواندن، درک و عمل کردن براساس توصیه‌های بهداشتی و خودمراقبتی به معنی پیروی از یک شیوه زندگی سالم به‌منظور پیشگیری از بیماری‌ها تعریف کرد. سواد سلامت، یکی از اجزای مهم در خودمراقبتی محسوب می‌شود. هدف از این مطالعه، بررسی ارتباط بین سواد سلامت بر میزان خودمراقبتی و اتخاذ رفتارهای پیشگیرانه توسط مردم می‌باشد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه به‌صورت توصیفی- تحلیلی روی 359 نفر ساکن در حاشیه شهر سبزوار انجام شد. داده‌ها به روش پرسشگری با پرسش‌نامه جمع‌آوری گردید. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS16 (آمار توصیفی و تحلیلی) و با آزمون‌های همبستگی، T test و ANOVA تجزیه‌وتحلیل شد.
یافته‌ها: بیش از نیمی از افراد موردمطالعه، از سطح سواد سلامت کافی با 54/9 درصد برخوردار بودند و فقط 5 /7درصد افراد سطح سواد سلامت ناکافی داشتند. ضمن اینکه 37/6 درصد افراد نیز دارای سطح سواد سلامت مرزی بودند. میانگین سواد سلامت در مردان 13/6± 84/49و میانگین سواد سلامت در زنان 14/02±86/67و در دو جنس، تفاوت معنی‌داری نداشت. از مجموع 359 نفر مشارکت‌کننده، امتیاز خودمراقبتی 206 نفر (57/4درصد) از مشارکت‌کنندگان در حد متوسط بود و بقیه افراد با تعداد 153 نفر (42/6درصد) در حد ضعیف بودند و هیچ‌کدام از مشارکت‌کنندگان، امتیاز در حد قوی را کسب نکردند. بین سواد سلامت کل و خودمراقبتی کل، ارتباط معنی‌داری وجود نداشت ولی بین سواد سلامت کل با ابعادی از خودمراقبتی شامل تحرک/ خستگی، احساس خوشحالی، عملکرد اجتماعی و درد، ارتباط معنی‌داری وجود داشت. همچنین خودمراقبتی کل فقط با بعد مهارت انجام فعالیت از ابعاد سواد سلامت، ارتباط معنی‌داری داشت و با سایر ابعاد آن، ارتباط معنی‌داری نداشت.
نتیجه‌گیری: هر چند بین سواد سلامت کل و خودمراقبتی کل، ارتباط معنی‌داری وجود نداشت ولی بین سواد سلامت کل با ابعادی از خودمراقبتی؛ شامل تحرک/ خستگی، احساس خوشحالی، عملکرد اجتماعی و درد، ارتباط معنی‌داری وجود داشت. با توجه به اینکه تنها نیمی از افراد سواد سلامت کافی داشتند و هیچ‌یک از افراد از وضعیت خودمراقبتی مطلوبی برخوردار نبودند؛ انجام اقدامات مؤثر برای افزایش میزان سواد سلامت افراد و به دنبال آن، ارتقای خودمراقبتی به‌طور جدی توصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

• سواد سلامت
• خود مراقبتی
• جمعیت حاشیه نشین

موضوعات

• آموزش بهداشت

عنوان مقاله [English]

The Relationship Between Health Literacy And Self Care Among Marginlized Population Covered By Sbzevar University Of Medical Sciences

نویسندگان [English]

• Mohtasham Ghaffari ¹
• Sakineh Rakhshanderou ²
• seyyed ahmad ahmadinasab ³
• Hassan Emami ⁴

¹ 1. Professor of Health Education & Health Promotion, Environmental and Occupational Hazards Control Research Center, School of Public Health & Safety, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran

² 2. Assistant Professor of Health Education & Health Promotion, Environmental and Occupational Hazards Control Research Center, School of Public Health & Safety, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran

³ MPH Graduate, Faculty of Health and Safety, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran

⁴ 3. Assistant Professor of Department of Health Information Technology and Management, School of Allied Medical Sciences, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction: Health literacy can be understood as the ability to read, understand, and act on the basis of health and self-care recommendations, to follow a healthy lifestyle to prevent diseases. Health literacy is considered as one of the important components of self-care. The aim of this study was the relationship between of health literacy on self-care and preventive behaviors.
Materials and Methods: This descriptive-analytical study was performed on 359 people living in the margin of Sabzevar city. Data were collected by questionnaires. Collected data was analyzed using SPSS16 software (descriptive and analytical statistics) using  Correlation Coefficients andT -test and ANOVA.
Results: Most of the subjects had enough health literacy with 54.9%, and only 7.5% had inadequate health literacy level. In addition, 37.6% of people had a borderline health literacy level. The mean of health literacy in men was 84.49 ± 13.66 and the mean of health literacy in women was 86.67 ± 14.02, and also there was no significant difference in health literacy between the two sexes.Of the 359 people surveyed, the highest scores of 206 (57.4%) were moderate and the remaining 153 (42.6%) were poor and none of the subjects scored Have not gotten strong.here was no significant relationship between total health literacy and self-care, but there was a significant relationship between total health literacy with dimensions of self-care including mobility / fatigue, happiness, social functioning and pain.
Also, self-care alone had a meaningful relationship with dimensions of health literacy only with the skill dimension of activity, and with other aspects of it there was no meaningful relationship.
Conclusion: On the other hand, due to attention It was suggested that only half of the people had adequate health literacy, and none of them had proper self-care status. Therefore, effective measures are needed to increase the level of health literacy and consequently self-care promotion.

کلیدواژه‌ها [English]

• Health literacy
• Self-care
• Marginalized population