مقاله پژوهشی

 

 

 

روند تغییرات مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در ایران طی سال های 1389-1385

 

فاطمه کوهی¹، حمید صالحی نیا²، عبدالله محمدیان هفشجانی³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد اپیدمیولوژی، گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده­ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.

² اپیدمیولوژیست، مرکز تحقیقات جراحی‌های کم تهاجمی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.

³ دانشجوی دکترای اپیدمیولوژی، گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده­ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

 

^* نشانی نویسنده مسئول: تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، مرکز نحقیقات جراحی های کم تهاجمی، حمید صالحی نیا

E-mail: alesaleh70@yahoo.com

 

وصول:12/9/93، اصلاح:6/11/93، پذیرش:15/12/93

 

مقدمه

بیماری­های قلبی ـ عروقی اصلی­ترین علت مرگ و میر و ناتوانی در سراسر جهان است (2,1).  امروزه در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشور ما به­عنوان یکی از مهمترین عوامل تهدیدکننده­ی سلامت انسان ها شناخته شده است (3).

در سال 2008 ، 17.3 میلیون مرگ به دلیل بیماری های قلبی ـ عروقی در سراسر جهان گزارش شده که 80 درصد آن در کشورهای با درآمد پایین و متوسط رخ داده است و پیش بینی می­شود که تا سال 2030 ، سالانه بیش از 23 میلیون مرگ به دلیل بیماری­های قلبی ـ عروقی در سراسر جهان رخ دهد (1). بیماری­های قلبی ـ عروقی همچنین علت 39 درصد از مرگ­های ناشی از بیماری­های غیرواگیر در افراد زیر 70 سال بوده است (1).

در نیمه­ی اول قرن بیستم، شاهد رشد سریع اپیدمی بیماری­های قلبی ـ عروقی به­عنوان نتیجه­ی صنعتی­شدن، شهرنشینی، افزایش رفاه و تحولات اجتماعی در کشورهای با درآمدِ بالا و به دنبال آن کاهش چشمگیر در مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ  عروقی در طول نیمه­ی دوم قرن بیستم بودیم (4). بیشترین کاهش­ها در مرگ­های ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در طی سال­های 1990 تا 2010 در اروپای غربی و مرکزی، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی و استرالیا مشاهده شده است (5). همچنین از سال 1990 تا 2010 به دلیل رشد جمعیت و پیرشدن جمعیت مرگ­های جهانی به دلیل بیماری­های قلبی ـ عروقی 29.5 درصد افزایش یافته که بیشترین افزایش در روند مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در کشورهای درحال توسعه اتفاق می افتد (5).

اگرچه بیماری­های قلبی ـ عروقی به­عنوان اصلی­ترین علت مرگ در ایالت متحده باقیمانده است، اما مرگ و میر از این  بیماری­ها به­طور قابل توجهی در طول چندین دهه­ی گذشته کاهش یافته است (6). از سال 2000 تا 2010 ، میزان مرگ قابل انتساب به بیماری­های قلبی ـ عروقی به میزان 31 درصد کاهش یافته است، ولی هنوز در سال 2010 بیماری­های قلبی ـ عروقی علت 31.9 درصد از کل مرگ های این کشور بوده و در واقع یک سوم مرگ­ها در ایالت متحده به­علت بیماری­های قلبی ـ عروقی بوده است (7).

بیماری­های قلبی ـ عروقی همچنان اصلی­ترین علت مرگ در بیشتر کشورهای اروپایی و از جمله ایرلند است، ولی بین سال­های 1985 تا 2006 میزان­های مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در ایرلند کاهش یافته است (8). بیشترین میزان مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی بین 1990 تا 2009 در کشورهای اروپای شرقی و آسیای مرکزی و پایین­ترین میزان در کشورهای با درآمدِ بالا بوده است (9). آمارها نشان داده که شیوع بیماری­های قلبی ـ عروقی در کشورهای چین، هند، پاکستان و ایران در حال افزایش است (12-10). مطالعات انجام شده در ایران نیز نشان می­دهد که بیماری­های قلبی ـ عروقی اولین علت مرگ و میر است (11,10).

سازمان جهانی بهداشت تخمین زده است که اگر روند کنونی ادامه یابد و اقدامی جهت بهبود سلامت قلبی ـ عروقی صورت نگیرد، تا سال 2020 در سراسر جهان 25 درصد از سال­های سلامت زندگی به دلیل بیماری­های قلبی ـ عروقی ازدست خواهد رفت (12-10).

بیماری های قلبی ـ عروقی همچنین هزینه­های هنگفتی را بر خانواده­ها و نظام­های بهداشتی و درمانی کشورها تحمیل می­کند (13).  به­طوری­که در ایالت متحده در سال 2010 بیماری­های قلبی ـ عروقی 315.4 میلیارد دلار هزینه داشته است (7). با این حال بیماری­های قلبی ـ عروقی بعد از سرطان ریه، قابل پیشگیری­ترین بیماری غیر واگیر به شمارمی­رود و به­سادگی و به­صورت کامل با به­کارگیری مداخلات پیشگیری و کنترل موثر قابل پیشگیری است (13).

از آنجایی­که تاکنون مطالعه­ای که اپیدمیولوژی و روند مرگ و میر به­دلیل بیماری­های قلبی ـ عروقی را طی سال­های اخیر در کشور مشخص­کند، صورت نگرفته و مطالعات انجام شده به تعداد بسیار محدود و به­صورت منطقه­ای می­باشد و نیز با عنایت به وجود اطلاعات اپیدمیولوژیک به­منظور برنامه­ریزی موفق، لذا این مطالعه با هدف بررسی روند تغییرات مرگ و میر ناشی از  بیماری­های قلبی ـ عروقی در ایران صورت گرفته است.

 

موادّ و روش­ها

مطالعه­ی حاضر، به­صورت مقطعی و با استفاده از تحلیل داده­های منتشرشده در گزارش کشوری سیمای مرگ و میر در 29 استان کشور در طی سال­های 1385 تا 1389 صورت گرفته است (14). در این مطالعه داده­های مربوط به مرگ­های اتفاق افتاده به­علت بیماری­های قلبی ـ عروقی (کد ICD : I00 – I99 ) از بین داده­های مربوط به مرگ­های ثبت شده از تمام علت­ها استخراج شد.

اطلاعات استخراج شده براساس فراوانی، درصد از کل مرگ­های صورت­گرفته و نیز میزان مرگ­های اتفاق افتاده در صد هزار نفر جمعیت به تفکیک جنس و گروه­های سنّی و همچنین نسبت جنسیّتی برای وجود مرگ­ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی مورد بررسی قرارگرفته است.

برای آنالیز داده­ها از نرم­افزار excel 2010 به­منظور رسم نمودارها و جدول­ها  و نرم­افزار1-2 WinPepi به­منظور تعیین معناداری تغییرات روند مرگ و میر از بیماری­های قلبی طی بازه­ی زمانی پنج ساله با استفاده از  آزمون روند خطی کوکران – آرمیتاژ (Cochrane Armitage Test for linear trend) در سطح معناداری کمتر از 5 صدم استفاده شد. همچنین روند مرگ و میر به­علت بیماری­های قلبی ـ عروقی طی سال­های مورد مطالعه در هر دو جنس و روند مرگ و میر به­علت بیماری­های قلبی ـ عروقی به تفکیک گروه­های سنّی در سال 89 و توزیع فراوانی آن­ها ترسیم گردید.

 

یافته­ها

 

جدول 1 : تعداد ، میزان (در صد هزار نفر جمعیت)، میانگین سنی ، نسبت جنسی و درصد مرگ های به علت بیماری­های قلبی عروقی از کل مرگ­ها به تفکیک جنس در تمام سنین در 29 استان کشور طی سال­های 1385 تا 1389   1385 1386 1387 1388 1389 معنی داری* مجموع تعداد مرگ از همه علل 250386 232099 228010 227600 234183   1172278 تعداد مرگ از بیماریهای قلبی عروقی 115985 107213 104126 104339 108016 001/0 539679 تعداد مرگ در زنان 52380 48648 47814 46858 49050   244750 تعداد مرگ در مردان 63605 58565 56313 57481 58966   294930 میزان مرگ در زنان 186.351 185.86 180.407 174.386 179.837   - میزان مرگ در مردان 219.593 217.846 207.167 208.839 211.294   - میزان کل مرگ 203.221 202.067 193.956 191.820 195.746   - میانگین سنی 71 73 73 72.75 73.33   72.62 نسبت جنسی مرد/زن 1.21 1.20 1.18 1.23 1.20   1.20 درصد مرگ های به علت بیماری های قلبی عروقی از کل مرگ ها 46.32 46.19 45.67 45.84 46.12   46.04 *) آزمون روند خطی کوکران-آرمیتاژ برای بررسی معناداری تغیرات روند مرگ و میر طی سال های مورد بررسی

بررسی گزارش کشوری سیمای مرگ و میر در 29 استان کشور طی سال­های 1385 تا 1389، (14) نشان می­دهد که طی این سال­ها، تعداد 1،172،278 مورد مرگ در کل کشور  به دلیل علت­های مختلف گزارش شده که از میان آن­ها، 46.04 درصد آن ( 539679 مورد) ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی بوده است. مرگ ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی طی سال­های مورد مطالعه در مردان بیشتر از زنان بوده است. به طوری­که  294930 مورد (54.65 درصد) در مردان و 244750 مورد (45.35 درصد) در زنان اتفاق افتاده است. همچنین بر اساس این آمار، بیشترین تعداد مرگ و میر به­علت بیماری­های قلبی ـ عروقی، 115985 مورد در سال 1385 و کمترین آن، 104126 مورد در سال 1387 گزارش شده است. (جدول 1).

 

جدول 2 : تعداد، درصد از کل مرگ ها و میزان ( در صد هزار نفر جمعیت) مرگ ناشی از انواع مختلف بیماری های قلبی عروقی  به تفکیک جنس در تمام سنین در 29 استان کشور طی سال های 1385 تا 1389 علت مرگ سال سکته قلبی سکته مغزی بیماری قلبی ناشی از فشار خون سایر بیماری های قلبی سایر بیماری های قلبی که نام آنها در فهرست ثبت نمی شود 1385 تعداد کل مرگ 60413 30032 8982 7218 3966 مرد تعداد(درصد) 34604(22.8 ) 15587(10.3 ) 4205(2.8 ) 4100(2.7 ) 2201(-) میزان 119.47 53.81 14.52 14.16 7.60 زن تعداد(درصد) 25808(26.2 ) 14445(14.6) 4777(4.8) 3118(3.2) 1765(1.8) میزان 91.82 51.39 16.99 11.09 6.28 نسبت جنسی مرد به زن 1.34 1.08 0.88 1.31 1.25 1386 تعداد کل مرگ 55056 28449 9588 5045 4118 مرد تعداد(درصد) 31558(22.7) 14533(10.5) 4563(3.3) 2876(2.1) 2387(-) میزان 117.39 54.06 16.97 10.70 8.80 زن تعداد(درصد) 23498(25.2) 13916(14.9) 5024(5.4) 2169(2.3) 1731(1.9) میزان 89.78 53.17 19.20 8.29 6.61 نسبت جنسی مرد به زن 1.34 1.04 0.91 1.33 1.38 1387 تعداد کل مرگ 53683 27395 9421 4628 3834 مرد تعداد(درصد) 30277(22.4) 13923(10.3) 4541(3.4) 2561(1.9) 2220(-) میزان 111.39 51.22 16.71 9.42 8.17 زن تعداد(درصد) 23406(25.3) 13471(14.6) 4879(5.3) 2066(2.2) 1614(-) میزان 88.34 50.83 18.41 7.80 6.09 نسبت جنسی مرد به زن 1.26 1.01 0.91 1.21 1.34 1388 تعداد کل مرگ 55067 26301 8705 4304 4398 مرد تعداد(درصد) 31577(23.1) 13826(10.1) 4183(3.1) 2375(-) 2465(1.8) میزان 114.73 50.23 15.20 8.63 8.96 زن تعداد(درصد) 23490(25.8) 12476(13.7) 4522(5.0) 1929(2.1) 1933(2.1) میزان 87.42 46.43 16.83 7.18 7.29 نسبت جنسی مرد به زن 1.34 1.11 0.93 23/1 28/1 1389 تعداد کل مرگ 56533 26530 9324 5800 4168 مرد تعداد(درصد) 32243(23.1) 13700(9.8) 4420(3.2) 3198(2.3) 2278(1.9) میزان 115.54 49.09 15.84 11.49 8.16 زن تعداد(درصد) 24290(25.8) 12831(13.6) 4903(5.2) 2601(2.8) 1889(2.0) میزان 06/89 04/47 98/17 54/9 93/6 نسبت جنسی مرد به زن 33/1 07/1 90/0 23/1 21/1 درصد از کل مرگ های به علت بیماری های قلبی عروقی در مجموع سالهای 1385 تا 1389 52.02 25.70 8.53 5.00 8.75

براساس آزمون روند خطی کوکران- آرمیتاژ (Cochrane Armitage Test for linear trend) روند کلی تغییرات مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی ـ عروقی طی سال­های مورد مطالعه، معنادار می­باشد(001/0=p) و از سال 85 تا 87 روند به صورت کاهشی و در سال 88 و 89 مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی افزایش یافته است( نمودار شماره 1).

با وجوداین، همچنان بیماری­های قلبی ـ عروقی اولین علت مرگ و میر در کشور می باشد و در بین این بیماری­ها نیز بیشترین تعداد مرگ به­علت سکته­ی قلبی و بعد از آن سکته­ی مغزی بوده است و بیماری­های قلبی ناشی از فشار خون، بیشترین تعداد مرگ به علت بیماری­های قلبی ـ عروقی را داشته­اند. به­طوری­که 52.02 درصد از موارد مرگ به دلیل بیماری­های قلبی ـ عروقی طی سال­های 89-85 به­علت سکته­ی قلبی، 25.70 درصد به­علت سکته­ی مغزی، 8.53 درصد به­علت بیماری­های قلبی ناشی از فشار خون و 5 درصد به­علت سایر بیماری­های قلبی بوده است. (جدول 2 )

همچنین میزان مرگ­های ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در مردان بیشتر از زنان است و نسبت جنسی 1.20 محاسبه شده است. میزان مرگ به­علت سکته­ی قلبی و مغزی در مردان بیشتر از زنان است. درحالی­که در زنان میزان مرگ به­علت بیماری قلبی ناشی از فشار خون بیشتر از مردان است. بیشترین میزان مرگ به­علت سکته­ی قلبی و مغزی در مردان به­ترتیب 119.46 و 54.06 در 100 هزار نفر جمعیت در سال های 85 و 86 و در زنان نیز 89.77 و 53.16  در 100 هزار نفر جمعیت در سال 85، بیشترین میزان مرگ و میر به­علت سکته­ی قلبی و مغزی گزارش شده است. (جدول 1 و 2).

همچنین بر اساس این آمار، میزان مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی با افزایش سنّ، افزایش می­یابد. به­طوری­که حداکثر این مرگ­ها بعد از 70 سالگی اتفاق می­افتد. میانگین سنّی مرگ­های اتفاق افتاده به­علت بیماری­های قلبی ـ عروقی طی سال­های 89-85 ، 72.62 سال محاسبه شده است که در سنین بالا، سکته­ی قلبی و بعد از آن سکته­ی مغزی، شایع­ترین علت مرگ و میرهای ناشی از بیماری­های قلبی ­ـ عروقی می­باشند. ( نمودار 2 و جدول 1).

 

بحث

به­طور کلی نتایج این مطالعه نشان می­دهد که میزان مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در کشور بالاست. هرچند روند افزایشی یا کاهشی منظمی طی سال های 1385 تا 1389 مشاهده نشده، ولی اکثر مرگ­های اتفاق افتاده طی این سال­ها به علت بیماری­های قلبی ـ عروقی به­ویژه سکته­ی قلبی و مغزی بوده است.

مطالعه­ی رضائیان در استان کرمان نشان داده که میزان مرگ ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی از سال 83 تا 84 در این استان افزایش یافته است (12). دیگر مطالعات انجام شده در کرمان (11)، اصفهان (10) و مازندران (3) نیز نشان داده­اند که میزان مرگ ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در کل استان به­طور یکسانی پراکنده نشده­است. به­طوری­که میزان مرگ و میر در شهرستان­های اصلی و مرکزی استان­های یادشده،  بالاتر از سایر شهرها بوده است.

مطالعه­ی انجام شده در 21 منطقه­ی جهان نیز نشان داده که از سال 1990 تا 2010 ، مرگ­های ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی، 29.5 درصد افزایش یافته که اکثرا در کشورهای درحال توسعه اتفاق افتاده است (5). مطالعه­ی صورت­گرفته در چین نیز نشان داده که به­طور کلی، ابتلا و مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی، به­طور مداوم در جمعیت این کشور درحال افزایش است (15).

براساس آمار منتشرشده در ایالت متحده  از سال 2000 تا 2010 میزان مرگ­های قابل انتساب به بیماری­های قلبی ـ عروقی به میزان 31 درصد کاهش یافته است (7). همچنین مطالعه­ی انجام شده در سائوپائولوی برزیل نیز نشان داده که از سال 1996 تا 2010، میزان مرگ و میر به­علت بیماری­های قلبی ـ عروقی کاهش کندی در هر دو جنس داشته است (16). در ایرلند نیز مطالعات نشان داده است که میزان مرگ و میر به­علت بیماری­های قلبی ـ عروقی از سال 1980 تا 2000 به میزان 50 درصد و از 2000 تا 2006 به میزان 68 درصد در مردان و 69 درصد در زنان کاهش یافته است که نیمی از این کاهش مربوط به کاهش و بهبود در ریسک فاکتورهایی از قبیل  فشارخون و سطح کلسترول و40 درصد دیگر به دلیل افزایش مداخلات پیشگیری و پزشکی بوده است (8). مطالعه­ای در استرالیا نیز نشان داده که از سال 1970 تا 2006 میزان مرگ و میر استاندارد شده­ی سنّی به­علت بیماری­های قلبی ـ عروقی کاهش یافته است (17).

همچنین نتایج این مطالعه نشان­داد که مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در مردان بیشتر از زنان بوده است. مطالعه­ی رشیدی و همکاران در اصفهان(10)، رضائیان در کرمان (12) و فرهمند در مازندران (3) نیز نشان داده که مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در مردان این استان­ها بالاتر از زنان بوده است. ولی مطالعه­ی کاظمی در بیرجند در سال 1381، (13) نشان داده که میزان مرگ ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در زنان بیشتر از مردان بوده است که با نتایج مطالعه­ی ما و سایر مطالعات همخوانی نداشته است. مطالعه­ی انجام شده در 21 منطقه­ی جهان (5)، کوبا (18) و برزیل (16) نیز نشان داده که میزان مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی در مردان بیشتر از زنان است.

 

نمودار1 : روند مرگ­های ناشی از بیماری های قلبی عروقی در هردو جنس و در تمام سنین بر اساس درصد از کل مرگ­ها در 29 استان کشور طی سال­های 1385 تا 1389 نمودار 2 : روند مرگ های ناشی از بیماری های قلبی عروقی به تفکیک گروه های سنی در دو جنس بر اساس میزان مرگ ها در 29 استان کشور در سال 1389

همچنین بررسی روند میزان مرگ و میر ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی برحسب گروه­های سنّی نشان می­دهد که با افزایش سنّ به میزان مرگ بیماری­های قلبی ـ عروقی افزوده می­گردد. به­ویژه از گروه سنّی 50-69 سال افزایش سریعی تا گروه سنی بالای 70 سال نشان می دهد که این روند در اکثر کشورها مشاهده می­شود که خود  نیازمند توجه ویژه می­باشد.

در مطالعه­ی رضائیان در کرمان (12) نیز نشان داده شده که نسبت مرگ ناشی از بیماری­های قلبی ­ عروقی به­ویژه از گروه سنّی 40-49 سال، رشد شتابانی را تا گروه سنّی 70-79 سال داشته است. در ایالت متحده نیز در سال 2010 ، 34 درصد از مرگ­های ناشی از قلبی ـ عروقی قبل از 75 سالگی رخ داده که قبل از امید به زندگی در این کشور؛ یعنی 78.7 سال بوده است و حدود 150 هزار آمریکایی که در سال 2010 از بیماری­های قلبی ـ عروقی مرده­اند، کمتر از 65 سال بوده­اند (7). براساس مطالعات انجام شده، اکثر مرگ­های اتفاق افتاده به­علت بیماری­های ناشی از قلبی ـ عروقی در کشورهایِ بادرآمد پایین و متوسط در سنین جوان­تر در مقایسه با کشورهایِ بادرآمد بالا اتفاق افتاده است (4).

نتایج مطالعه حاضر نشان می­دهد که بیماری­های قلبی ـ عروقی علت عمده­ی مرگ و میر بوده و با افزایش سنّ مرگ ناشی از بیماری­های قلبی ـ عروقی افزایش می­یابد. ازآنجایی­که ریشه­ی این بیماری در دوران کودکی می باشد، ضروری است تا با آموزش مناسب، آگاهی لازم در مورد بیماری­های قلبی ـ عروقی به مردم داده شود تا با اتخاذ رفتار بهداشتی مناسب از وقوع بیماری­های قلبی ـ عروقی و مرگ ناشی از آن­ها پیشگیری شود. لذا اجرای برنامه­های آموزشی جهت اتخاذ شیوه­ی زندگی سالم در سنین ابتدایی زندگی پیشنهاد می­شود.

 

References

1. Mendis S, Puska P, Norrving B. Global atlas on cardiovascular disease prevention and control: World Health Organization; 2011.
2. Sans S, Kesteloot H, Kromhout D. The burden of cardiovascular diseases mortality in Europe Task Force of the European Society of Cardiology on Cardiovascular Mortality and Morbidity Statistics in Europe. Eur Heart J. 1997;18(8):1231-48.
3. Faramand S, Kazemnejad A, Zayeri F, Salehi M, Yazdani Cherati J. Preparing the Geographical Maps of the Relative Death Rate Out of Vaso-Cardiac Diseases in Cities of the Mazandaran Province in 2008. J Mazandaran Univ Med Sci. 2012;22(94):63-9. [Persian]
4. Gersh BJ, Sliwa K, Mayosi BM, Yusuf S. Novel therapeutic conceptsThe epidemic of cardiovascular disease in the developing world: global implications. Eur Heart J. 2010;31(6):642-8.
5. Mensah GA, Forouzanfar MH, Naghavi M, Lozano R, Ezzati M, Moran A, et al. Comparable estimates of mortality and trends for cardiovascular diseases including congenital heart disease in 21 world regions in 1990 and 2010: The global burden of diseases, injuries and risk factors study. J Am College Cardiol. 2013;61(10).
6. Ergin A, Muntner P, Sherwin R, He J. Secular trends in cardiovascular disease mortality, incidence, and case fatality rates in adults in the United States. Am J Med. 2004;117(4):219-27.
7. Go AS, Mozaffarian D, Roger VL, Benjamin EJ, Berry JD, Blaha MJ, et al. Heart disease and stroke statistics--2014 update: a report from the American Heart Association. Circulation. 2014;129(3):e28-292.
8. Kabir Z, Perry IJ, Critchley J, O’Flaherty M, Capewell S, Bennett K. Modelling coronary heart disease mortality declines in the Republic of Ireland,  1985-2006. Int J Cardiol. 2013;168(3):2462-7.
9. Nowbar AN, Howard JP, Finegold JA, Asaria P, Francis DP. 2014 Global geographic analysis of mortality from ischaemic heart disease by country, age and income: Statistics from World Health Organisation and United Nations. Int J Cardiol. 2014;174(2):293-8.
10. Rashidi M, Ramehsat M.H, Ghias, M. Geographical Epidemiology of Death Due to Cardiovascular Diseases in Isfahan Povince, Iran. J Isfahan Med Sch. 2011;29(125).
11. Rezaeian M, Dehdarinejad A, Esmaili Nadimi A, Tabatabaie S. Geographical Epidemiology of Deaths due to Cardiovascular Diseases in Counties of Kerman Province. Iran J Epidemiol. 2008;4(1):35-41
12. Rezaian M  DA, Tabatabaie SZ. Age and sex patterns of deaths due to cardiovascular diseases in Kerman province. homaye saadat. 2012;4(41). [Persian]
13. Kazemi T, Sharif Zadeh GhR. The proportion of CVD from total death in Birjand, 2002-03. J Qazvin Univ Med Sci. 2005;(33):73-6. [Persian]
14. Khosravi A, Aghamohammadi S, Kazemi E, Pour Malek F, Shariati M. Mortality Profile in Iran (29 Provinces) over the Years 2006 to 2010 .Tehran: Ministry of Health and Medical Education, 2013. [Persian]
15. Hu SS1, Kong LZ, Gao RL, Zhu ML, Wang W, Wang YJ, et al. Outline of the report on cardiovascular disease in China, 2010. Biomed Environ Sci. 2012;25(3):251-6.
16. Lotufo PA, Fernandes TG, Bando DH, Alencar AP, Benseñor IM. Income and heart disease mortality trends in Sao Paulo, Brazil, 1996 to 2010. Int J Cardiol. 2013;167(6):2820-3.
17. O'Flaherty M, Allender S, Taylor R, Stevenson C, Peeters A, Capewell S. The decline in coronary heart disease mortality is slowing in young adults (Australia 1976–2006): A time trend analysis. Int J Cardiol. 2012;158(2):193-8.
18. Durazo-Arvizu R, Barquera S, Franco M, Lazo M, Seuc A, Orduñez P, et al. Cardiovascular diseases mortality in Cuba, Mexico, Puerto Rico and US Hispanic populations. Prevention and Control. 2006; 2(2):63-71.

 

 

Trendsin mortalityfromcardiovascular diseasein Iran from 2006-2010

 

Fatemeh Koohi

MSc. student of epidemiology, Department of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

 

Hamid Salehiniya

Epidemiologist, Minimally Invasive Surgery Research Center, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

 

Abdollah Mohammadian-Hafshejani

PhD Student in Epidemiology, Department of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.