Document Type : Review article
Authors
1 Mc Gill, Montral, Canada
2 Ph.D. Student, Iran Medical Sciences University, Tehran, Iran
Abstract
یکی از تکالیف عمده انجمن آموزش کمیته‌ی اخلاق نشر (Committee on Publication Ethics) با نشان اختصاری COPE کاهش رفتارهای غیراخلاقی در نشر آثار علمی است. این مقاله برای راهنمایی پژوهشگران جوان در حیطه‌ی نویسندگی فراهم آمده است؛ زیرا، یکی از پرچالش‌ترین حیطه‌های عملی نشر است. در ظاهر موضوع درج عنوان نویسندگی (Authorship) برای یک اثری علمی ساده به نظر می‌رسد؛ امّا در عمل مشکل‌های خاصّ خود را دارد.
هنگام آماده کردن این راهنما موارد قابل توجهی از گزارشات مربوط به مشکلات از این دست را مورد بررسی قرار دادیم. برخی از مشکل‌های نویسندگان مورد مطالعه عبارت بود از: حذف نام پژوهشگرِ تازه کار و دارای شرایط نویسندگی از فهرست نام نویسندگان، اصرار سازمان حامی مالی پروژه‌ی تحقیقاتی بر درج نام شخصی که در مطالعه مشارکت نداشته است و درج نام رئیس نویسندهی مقاله‌ی مروری به جای نویسنده حقیقی؛ چون، در زمان وصول نسخه‌ی نهایی مقاله، نویسندهی حقیقی در مرخصی زایمان بوده است.
در این راهنما، نخست تعریف صریح از ارتکاب رفتار غیر اخلاقی در درج نام نویسندگان بیان می‌شود. سپس پیشنهادهایی در رابطه با چگونگی پرهیز از آن‌ها ارایه می‌شود.
Keywords
یکی از تکالیف عمدة انجمن آموزش کمیتة اخلاق نشر (Committee on Publication Ethics) با نشان اختصاری COPE کاهش رفتارهای غیراخلاقی در نشر آثار علمی است. این مقاله برای راهنمایی پژوهشگران جوان در حیطة نویسندگی فراهم آمده است، زیرا یکی از پرچالش‌ترین حیطه‌های عملی نشر است. در ظاهر موضوع درج عنوان نویسندگی (Authorship) در اثری علمی ساده به‌نظر می‌رسد، اما در عمل مشکل‌های خاص خود را دارد.
هنگام آماده‌کردن این راهنما موارد قابل‌توجهی از گزارش‌های مربوط به مشکلاتی از این دست بررسی شده است. برخی مشکل‌های نویسندگان مورد مطالعه عبارت بود از حذف نام پژوهشگرِ تازه‌کار و دارای شرایط نویسندگی از فهرست نام نویسندگان، اصرار سازمان حامی مالی پروژة تحقیقاتی بر درج نام شخصی که در مطالعه مشارکت نداشته است، و درج نام مسئول مقالة مروری به‌جای نویسندة حقیقی، چون در زمان وصول نسخة نهایی مقاله، نویسندة حقیقی در مرخصی زایمان بوده است.
در این راهنما، نخست تعریف صریحی از ارتکاب رفتار غیراخلاقی در درج نام نویسندگان بیان می‌شود. سپس، پیشنهادهایی در رابطه با چگونگی پرهیز از آن مطرح می‌شود.
فهرست نویسندگان برای خوانندگان منعکس‌کنندة این موضوع است که در تحقیق چه کسانی کار انجام داده‌اند، افرادی که مستحق بوده‌اند نامشان ذکرشده، و اینکه چه کسی مسئولیت کار را پذیرفته‌اند. سردبیران مجلات همیشه در مورد اینکه نویسنده‌بودن به‌منزلة چیست و نویسنده کیست با هم توافق ندارند، ولی بیشتر آنان از خط‌مشی‌های انجمن بین‌المللی سردبیران مجلات پزشکی (ICMJE) پیروی می‌کنند. انجمن بین‌المللی سردبیران مجلات پزشکی (ICMJE) با نام «گروه ونکور» شناخته می‌شود. در آخرین راهنمایی آن بیان شده است:
معیار نویسندگی فقط باید بر اساس موارد زیر باشد:
1. مشارکت قابل‌توجه در شکل‌گیری و طراحی پروژه، یا اکتساب داده‌ها، یا تحلیل و تفسیر داده‌ها[1]
2. نوشتن پیش‌نویس مقاله یا ارزیابی نقادانة محتوای آن
3. تأیید نهایی مقاله برای چاپ.
تمامی شرط‌های 1، 2 و 3 باید برقرار باشد. کسب بودجه، جمع‌آوری داده‌ها یا نظارت کلی بر گروه پژوهشگران به‌تنهایی معیار نویسنده‌بودن نیست.
مطالعات نشان داده است عملکرد نویسندگان در این زمینه، انتظارهای سردبیران مجلات را برآورده نمی‌کند. این برآورده‌نشدن انتظارات سردبیران با توجه به فشارهای بسیار زیادی که به پژوهشگران و سازمان‌ها برای چاپ مقالات وارد می‌آید (به‌اصطلاح «یا منتشر کن یا بمیر») خیلی تعجب‌برانگیز نیست. بنابراین، قوانینی که سردبیران وضع می‌کنند اغلب نقض می‌شود و فهرست نویسندگان اغلب منعکس‌کنندة این نیست که واقعاً چه کسی کار را انجام داده است. بیشتر افراد (هم پژوهشگران و هم سردبیران) احساس می‌کنند که درج نادرست نام نویسندگان یکی از انواع تخلف پژوهشی محسوب می‌شود و باید اهمیت و تأکید بر صداقت در نشر علم به نویسندگی نیز تعمیم یابد. آن‌ها (هم پژوهشگران و هم سردبیران) معتقدند که اگر دانشمندان در مورد ارتباط با کارشان صادق نباشند، این عدم صداقت، اعتماد به گزارش خودکار را نیز تحلیل می‌برد.
هدف این سند کمک به پژوهشگران در حل مشکلات مربوط به نویسندگی و جلوگیری از آن است. این نوشتار شامل موارد زیر است:
-
پیشنهادهایی برای رویة خوب نویسندگی که وقوع چنین معضلاتی را کاهش دهد
-
توصیه‌هایی برای حل مشکلات درج نام نویسندگان
-
معرفی فهرستی از مفاهیم کلیدی در درج نام نویسندگان و منابعی در این زمینه برای کسانی که می‌خواهند بیشتر مطلع شوند.
چگونه مشکلات درج نام نویسندگان را کاهش دهیم؟
به‌طور کلی، افراد به دو طریق در مورد نام نویسندگان مرتکب خطا می‌شوند:
1. نوشتن نام اشخاصی که یا سهم ناچیزی در تحقیق دارند، یا اصلاً سهمی ندارند (نویسندگان پیشکشی).
2. ننوشتن نام افرادی که معیارهای نویسندگی را دارند (نویسندگان نامریی).
همواره جلوگیری از مشکل بهتر از حل آن است. لذا، در اینجا برای پیشگیری از مشکل یادشده سه پیشنهاد داریم.
الف) پرورش فرهنگ اخلاقی نویسندگی
معمولاً افرادی که اعمال غیراخلاقی در حیطة درج نام نویسندگان مرتکب می‌شوند، فقط از آداب‌ورسوم محلی پیروی می‌کنند. لازم است که از اصول اخلاقی نشر اطلاع پیدا کنند تا با گذر زمان فرهنگ درج نام نویسندگان تغییر کند. شمای محقق تازه‌کار باید مطمئن شوید که کتابخانة دانشکده حداقل یک کتاب اخلاق نشر دارد. همچنین، می‌توانید جویا شوید که آیا دانشکده خط‌مشی خاصی در مورد معیارهای درج نام نویسندگان دارد. اگر کتاب اخلاق نشر یا خط‌مشی در دانشگاه نیست، می‌توانید پیشنهاد کنید که کارکردن روی یکی از آن‌ها را آغاز کنید.
ب) توافق در مورد نویسندگان در آغاز طراحی پژوهش
نخست، با ملاقات حضوری نظر تمام افراد گروه را دربارة نام نویسندگان جویا شوید و این موضوع را در شروع کار بیان کنید. حتی، قبل از پایان پژوهش، باید ایده‌های مستخرج از مقاله مثل چکیدة مقاله برای همایش، مقالة کامل و مقاله‌های مکمل را با گروه نویسندگان مطرح کنید و در آن مشخص کنید چه کسی چه نقشی در این ایده‌ها دارد و چه کسی ممکن است نقش بیشتری در آن داشته باشد. هرگاه قرار شود فرد یا افراد جدیدی به گروه اضافه شوند، باید نسخه‌ای کتبی از نخستین تصمیم‌ها دربارة نام نویسندگان به آن‌ها داده شود و منطبق با آن کار با افراد جدید آغاز شود.
ج) تصمیم‌گیری در مورد نویسندگان هر مقاله قبل از شروع نگارش آن
بیشتر مشکل‌های درج نام نویسندگان به‌دلیل انتظارات بی‌جای برخی نویسندگان و ارتباطات ضعیف میان آن‌هاست. بنابراین، مهم است که قبل از شروع پروژه، در مورد اینکه هر کسی چه کاری را در چه زمانی انجام دهد، به‌صورت کتبی توافق شود. بهتر است این کار به‌صورت حضوری انجام شود و هر گونه تغییری به‌صورت کتبی به اطلاع همه برسد.
چگونه اختلاف‌نظرها را در مورد نویسندگان حل کنیم
پیشنهاد توافق کتبی در مورد درج نام نویسندگان قبل از نوشتن مقاله احتمال اختلاف‌نظر را در مراحل آخر کار کاهش می‌دهد، هر چند برخی علاقه‌ای به این حد محکم‌کاری ندارند و همیشه ممکن نیست که چنین رویکرد معقولی در شرایط واقعی در پیش‌گرفته شود. عدم توافق در مورد درج نام نویسندگان را می‌شود به دو طبقه تقسیم کرد:
الف) اختلاف‌نظر. افرادی ممکن است از رهنمودهای ICMJE تخطی نکنند و فقط در میان آن‌ها اختلاف‌نظر وجود داشته باشد
ب) تخلف. کسانی که از رهنمودهای ICMJE تخطی می‌کنند.
الف) اختلاف‌نظرها
سؤال‌های مهمی در مورد اینکه «آیا همکاری شخصی قابل توجه است؟» وجود دارد. در این موارد لازم است با تمام افراد درگیر در پروژه مذاکره شود. اگر سرپرست پروژه پیشنهاد حذف یا اضافه‌کردن اسمی را دارد تصریح کنید که شما حق او را برای گرفتن چنین تصمیمی انکار نمی‌کنید، ولی بی‌غرضانه نشان دهید که چرا نمی‌خواهید با تصمیم او موافقت کنید. نظر خود را با شواهدی مثل یادداشت‌های آزمایشگاهی، بیانیه‌های ICMJE، دستورالعمل‌هایی برای نویسندگان و نظایر آن مستند کنید. اگر همچنان از تصمیم سرپرست طرح پژوهشی ناراضی‌اید، بهتر است درخواست خود را با مقامات بالاتر مانند رئیس دانشکده مطرح کنید، اما فقط در موارد خاص این کار را انجام دهید و اطمینان حاصل کنید که سرپرست شما از انجام چنین کاری باخبر است.
ب) تخلف
اگر شخصی پیشنهادی غیراخلاقی در مورد فهرست نویسندگان می‌دهد مشکلی واقعی وجود دارد. آیا دراین‌باره باید چیزی نگفت یا آن را در بوق و کرنا کرد؟! اگر اعتراض به این پیشنهاد آیندة کاری شما را به خطر بیندازد، چه باید کرد؟ ما در این موارد راهی دیگر را پیشنهاد می‌کنیم. این حقیقت را با پیشنهادکننده مطرح کنید که فهرست پیشنهادی نام نویسندگان او توصیه‌های سردبیران را نقض می‌کند و تخلف علمی تلقی می‌شود. به بازگویی حقایق بسنده کنید و خیلی هیجان‌زده نشوید. اشاره‌کنید که اگر سردبیر مجله متوجه شود، می‌تواند به‌راحتی از چاپ مقاله خودداری کند. از جلسات یادداشت‌برداری کنید و آن را نگه‌دارید.
اگر مسائل مربوط به نویسندگان حل نشد، چه می‌توان کرد؟
اگر اعضای گروه نتوانند در ارائه یا تفسیر نتایج به توافق برسند، آنگاه جایگاه نویسندگان باید بازنگری شود. همة نویسندگان باید نسخة نهایی مقاله را قبل از ارسال ببینند تا هر یک از نویسندگان امکان حذف نام خود را داشته باشد. این تصمیم راحتی نیست که شما قید ذکر نام خود را در فهرست نویسندگانِ کاری که انجام داده‌اید بزنید، یا اینکه بپذیرید اسم شما در جایگاهی که کاملاً با آن موافق نیستید ذکر شود.
اگر نام شما علی‌رغم میلتان در مقاله‌ای ذکر شده است، باید نویسندگان را در اسرع وقت مطلع کنید. اگر بعد از چاپ مقاله متوجه این مسئله شدید، باید با مجله تماس بگیرید و درخواست اصلاح بکنید. همچنین، اگر نام شما به اشتباه حذف شده باشد، باید این موضوع را با دیگر مشارکت‌کنندگان مطرح کنید. می‌توانید با مجله نیز تماس بگیرید، ولی امکان ندارد که سردبیر بدون موافقت سایر نویسندگان نام شما را اضافه کند. اگر نام شما تصادفی حذف شده باشد و سایر نویسندگان موافق باشند، ممکن است مجله اصلاحیه‌ای با ذکر نام شما چاپ کند.
مفاهیم کلیدی در مبحث نویسندگان
سپاسگزاری. بیشتر مجلات اجازة سپاسگزاری از مشارکت‌کنندگانی را می‌دهند که دارای معیار نویسندگی نبوده‌اند و بعضی به این کار تشویق هم می‌کنند. رهنمودهای ICMJE بیان می‌کند: «از تمام کسانی که در کار مشارکت کرده‌اند و جزو نویسندگان نیستند باید در قسمت سپاسگزاری نام برده شود و توصیف شود چه‌کاری انجام داده‌اند.» تمام کسانی که به این شیوه نامشان ذکر می‌شود باید از آن خبر داشته باشند. برخی مجلات (بیشتر در آمریکا) امضای افرادی را که از آنان سپاسگزاری شده می‌خواهد.
درخواست‌ها. ممکن است برخلاف میلتان از مجله‌ای بخواهید که نام شما را از مقاله‌ای حذف کند. بیشتر سردبیران مجلات علاقه‌ای به درگیرشدن در مناقشات نام‌های حذفی ندارند، چرا که اطلاعات کافی برای قضاوت در این موارد ندارند. لذا، نام شما را حذف می‌کنند. برخی مجلات بازرس دارند، اما بیشتر درگیر مواردی می‌شوند که مجله تخلف می‌داند. به‌طور مشابه، COPE فقط مواردی را بررسی می‌کند که سردبیران مجلات گزارش می‌دهند و محل ارجاع مناقشات نویسندگان نیست.
میزان مشارکت. رهنمودهای ICMJE توصیه می‌کند که نویسندگان باید مشارکت خود را در پروژه بیان کنند. «نویسندگان باید توصیف کنند که هر کدام چه کاری انجام داده‌اند و سردبیران باید آن را چاپ کنند.» برخی مجلات این اطلاعات را چاپ می‌کنند، اما در بیشتر موارد درج میزان کار هر نویسنده فقط برای سردبیران است که می‌خواهند مطمئن شوند آیا ملاک‌ها برآورده شده است.
نویسندة مسئول. نویسندة مسئول شخصی است که نظرات داوران، مدارک و جزآن را دریافت می‌کند. اطلاعات تماس او در مقاله چاپ می‌شود تا خوانندگان بتوانند با گروه پژوهشی ارتباط برقرار کنند و درخواست‌های خود را مطرح کنند. سردبیران مجلات نقش نویسندة مسئول را نقشی کاملاً اجرایی می‌پندارند. برخی نویسندگان آن را برتری بر دیگر نویسندگان می‌دانند. نظر همکاران خود را در مراحل نخست کار جویا شوید و در همان شروع کار تصمیم بگیرید که چه کسی نویسندة مسئول خواهد بود. بهتر است شخصی را انتخاب کنید که اطلاعات تماسش در آیندة نزدیک عوض نخواهد شد.
نویسندة نخست و نویسندة آخر. به‌طور کلی، بیشترین جایگاهی که همه به دنبال آن‌اند درج نام به‌عنوان نویسندة نخست است. این درخواست با توجه به عرف نحوة ارجاع مقالات به نخستین اسم چیز عجیبی نیست. برای مثال، در ارجاع مقاله نوشته می‌شود: «اسمیت و همکاران نشان دادند که...». بنابراین، نخستین نویسنده کسی در نظر گرفته می‌شود که بیشترین مشارکت را در پژوهش داشته باشد. گاهی اوقات، نقش نویسندة آخر پررنگ‌تر می‌شود. دیدگاه‌ها راجع به نقش مؤثر نخستین نویسند و نویسندة آخر متفاوت است. بنابراین، فرض نکنید که همه این‌گونه فکر می‌کنند که نقش مؤثر را نخستین نویسنده دارد. اگر عضو ارشدی در طراحی مطالعه، تفسیر داده‌ها و مرور انتقادی مقاله نقش داشته باشد، اغلب، نویسندگان جایگاه آخر را به این عضو ارشد اختصاص می‌دهند که از راهنمایی‌ها و تخصص وی استفاده کرده‌اند. این کار با ملاک‌های ICMJE هماهنگ است. هر چند برخی ممکن است بدبین شوند که نویسندة آخر اغلب نویسنده‌ای مهمان یا نویسنده‌ای افتخاری است.
نویسندگان نامریی. این اصطلاح در دو صورت استفاده می‌شود. اغلب به آن نگارندگان حرفه‌ای (مانند نگارندگان پزشکی) اشاره دارد که نقش آن‌ها به‌عنوان نویسنده تصدیق نشده است و عمدتاً از حامیان مالی تحقیق دستمزد دریافت می‌کنند. این نگارندگان به‌ندرت ملاک‌های ICMJE را دارند، چون در طراحی مطالعه یا اکتساب و تفسیر داده‌ها نقشی نداشته‌اند. مهم است که مشارکت آن‌ها در قسمت تشکر و قدردانی ذکر شود، چرا که درگیربودن آن‌ها بیانگر تعارض در منافع بالقوه است. همچنین، اصطلاح نویسندگان نامریی برای توصیف اشخاصی به‌کار می‌رود که مشارکت قابل‌توجهی در پروژة پژوهشی داشته‌اند و ملاک‌هایICMJE را دارایند، ولی نامشان جزو نویسندگان نیامده است. رهنمودهای ICMJE صراحتاً این عمل را محکوم می‌کند و بیان می‌کند که «تمام اشخاصی که به‌عنوان نویسنده مشخص شده‌اند، باید صلاحیت آن را داشته باشند و تمام افرادی که صلاحیت دارند، باید در فهرست نویسندگان نام برده شوند.»
نویسندگان پیشکشی (Gift authors). نویسندگان پیشکشی افرادی هستند که نام آن‌ها جزو نویسندگان ذکر می‌شود، ولی مشارکت خاصی در پژوهش نداشته‌اند. بنابراین، ملاک‌های ICMLE را برای درج نام نویسندگی ندارند. این نویسندگان اغلب چهره‌های پیشکسوت مانند رئیس دانشکده‌اند. نام این پیشکسوت‌ها مثل ادویه اضافه می‌شود. برخی نویسندگان پیشکشی اسمشان افزوده می‌شود، چون انتظار می‌رود که نامشان در مقاله باشد. نوع دیگر نویسندة پیشکشی همکاری است که می‌خواهد بدون مشارکت علمی نامش به فهرست نویسندگان مقالة شما اضافه می‌شود. در عوض، این کار او نیز نام شما را بدون مشارکت علمی به فهرست نویسندگان مقالة خود و همکارانش اضافه می‌کند تا فهرست مقالات شما و او بیشتر و برجسته‌تر شود.
نویسندگی گروهی. برخی مجلات اجازة استفاده از اسامی گروهی مثل گروه مطالعاتی XYZ را می‌دهند، اما بیشتر آن‌ها الزام دارند که نام مشارکت‌کنندگان و نام گروه نویسندگان به‌ترتیب الفبا فهرست شود. یک مشکل اسامی گروهی این است که اغلب در پایگاه‌های اطلاعاتی مانند Medline اشتباه استفاده می‌شود. نفر نخست در فهرست الفبایی مشارکت‌کنندگان به‌صورت پیش‌فرض ممکن است نخستین نویسنده شود. بنابراین، تقریباً مانع رسیدن به هدف درج نام نویسندگان به‌ترتیب حروف الفبا می‌شود.
ضامن (Guarantor). آیا می‌توان از رادیولوژیست انتظار داشت که روش‌های آماری را توضیح دهد یا از آماردان انتظار داشت که عکس‌های رادیولوژی را تفسیر کند؟ با توجه به افزایش تخصص‌گرایی، نسخة نهایی ICMJE اذعان می‌دارد که درخواست از فردی که مسئولیت تمام جنبه‌های پژوهش را به‌عهده بگیرد، ممکن است غیرمنطقی باشد. هر چند سردبیران معتقدند اینکه شخصی انسجام کل پروژه را تضمین کند، مهم و ضروری است. نسخة نهایی ICMJE بیان می‌کند: «تمام اشخاصی که به‌عنوان نویسنده مشخص شده‌اند، باید صلاحیت آن را داشته باشند و تمام آن‌هایی که صلاحیت دارند، باید نام برده شوند. هر نویسنده باید به اندازة کافی در کار مشارکت کرده باشد تا مسئولیت عمومی بخش‌هایی از محتوا را به‌عهده بگیرد. یک یا چند نویسنده باید مسئولیت انسجام کل کار را، از شکل‌گیری ایده تا چاپ مقاله، به‌عهده بگیرد.»
دستورالعمل‌هایی برای نویسندگان. در حالی که توافق زیادی بین سردبیران مجلات در مورد موضوع معیارهای نویسندگی وجود دارد، تفاوت‌هایی در جزییاتِ ملزومات و روش‌های ارائة اسم نویسندگان نیز مطرح است. باید دستورالعمل نویسندگان مجلة هدف را با دقت مطالعه کنید.
تعداد نویسندگان. قانونی دربارة تعداد نویسندگان مقاله وجود ندارد. در گذشته پایگاه‌های اطلاعاتی مانند Medline تعداد نویسندگان را محدود می‌کرد. این امر تعداد نویسندگان را تحت تأثیر قرار داده بود. بیشتر گروه‌ها سعی می‌کردند تعداد نویسندگانشان زیر حدّ مجاز باشد. با محدودیت تعداد نویسندگان در گروه‌های بزرگ‌تر، احتمال منازعات بیشتر برای گرفتن جایگاه درج نام نویسندگان وجود داشت. اما، امروزه بیشتر پایگاه‌های اطلاعاتی نام تمام نویسندگان را ذکر می‌کنند. نویسندگان به‌جای اینکه تصمیم بگیرند چند نفر نویسنده باید وجود داشته باشد، بهتر است سر این توافق کنند که چه کسی استحقاق نویسنده‌بودن را دارد و خیلی ساده فقط نام آن‌ها را ذکر کنند. همواره به‌‌یاد داشته باشید که تعداد زیاد نویسندگان زمان آماده‌شدن، و مرور و نهایی‌کردن مقاله را بیشتر می‌کند.
ترتیب نویسندگان. رهنمودهای ICMJE بیان می‌دارد که ترتیب نویسندگان باید بر اساس تصمیم مشترک همة همکاران باشد. نویسندگان باید آماده باشند که ترتیبی را تبیین کنند که اسامی نویسندگان درج شود، اگرچه ترجیح می‌دهند که توجیهی در مورد ترتیب فهرست نام نویسندگان ارائه ندهند. هر کجا که ممکن است، قبل از شروع به نوشتن مقاله این قبیل تصمیم‌ها را بگیرید. بعضی گروه‌ها نام نویسندگان را بر اساس حروف الفبا ذکر می‌کنند. بعضی گروه‌ها ذکر می‌کنند که تمام نویسندگان به یک اندازه در پروژة تحقیقاتی و نشر آن مشارکت داشته‌اند. در هر صورت، اطمینان حاصل کنید دربارة درج نام نویسندگان همه چیز برای سردبیر مجلة هدف تصریح شده باشد.
[1]. احراز حداقل یکی از موارد ذکرشده در شرط نخست برای ذکر نام فرد به‌عنوان نویسنده کافی است. برای مثال، اگر محققی فقط در طراحی یک کار تحقیقاتی مشارکت قابل‌توجهی داشته باشد، ولی در اکتساب داده‌ها یا تحلیل و تبیین آماری نقشی نداشته باشد، همچنین شرط‌های دوم و سوم را داشته باشد، معیار نویسندگی را داراست (م).
)