Document Type : Original Article
Authors
Abstract
Background & Objectives: Nurses are the individuals who have been exposed to damage caused by improper anxiety. This stress can affect the mental health and nursing performance. So the present study aimed to investigate the effect of emotional intelligence on the anxiety levels of nurses working in hospitals of Sabzevar.
Materials & Methods: In this randomized trial, 135 nurses working in Sabzevar hospitals were enrolled and then randomly were assigned to intervention and control groups. The samples were completed demographic questionnaire, questionnaire of emotional intelligence (Bar-One), and Spiel-Berger’s Situational and Characteristic anxiety questionnaires. Then the components of emotional intelligence were trained for intervention group. In termination of training questionnaires were completed and analyzed by T-test and non-parametrical tests and pResults: Totally, 80% of samples were female and average age was 32.11±6.68 years. Before intervention the deference between groups was not significant (p<0.05). After intervention a negative relationship was found for emotional intelligence between tow groups. Also the relation between Situational and Characteristic anxiety in studied groups was significant (p<0.003). After intervention the emotional intelligence has a higher score than before intervention and anxiety status showed a lower status than before intervention in intervention group (p<0.001).
Conclusion: Our results show an inverse significant relation between emotional intelligence score and anxiety status, so that nurses with training of emotional intelligence components have a lower anxiety status.
Keywords
مقاله اصیل |
تأثیر آموزش مؤلفههای هوش هیجانی بر اضطراب
پرستاران شاغل در شهر سبزوار
علی وحیدی سبزوار1، محسن کوشان2، راضیه خسروراد3، یاسر تبرایی4، محمدرضا شگرف نخعی5*
1 دانشجوی کارشناسی ارشد پرستاری. دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. سبزوار. ایران.
2 گروه روان پرستاری،دانشکده پرستاری و مامایی،دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار. ایران
3 مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشکده، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار. ایران
4 گروه بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار. ایران
5 گروه اعصاب و روان، دانشکده پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار. ایران.
*نشانی نویسنده مسؤول: سبزوار، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، گروه اعصاب و روان، محمدرضا شگرف نخعی
E-mail: Rezashegarf@gmail.com
وصول:6/12/93، اصلاح:27/1/94، پذیرش:2/3/94
چکیده
زمینه و هدف: پرستاران ازجمله افرادی هستند که همواره درمعرض آسیبهای ناشی از اضطراب قراردارند. این استرسها میتواند روی سلامت روانی و نیز عملکرد پرستاران تأثیر منفی بگذارد. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش هوش هیجانی بر وضعیت اضطراب پرستاران شاغل در بیمارستانهای شهر سبزوار انجام شد.
موادّ و روشها: در این مطالعه تجربی، تعداد 135 نفر از پرستاران شاغل در بیمارستانهای سبزواردر سال 1393، به صورت بهروش تصادفی ساده انتخاب شدند. سپس ازطریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری معیارهای ورود و خروج، کنترل و پس احراز شرایط ورود به مطالعه و پس از تکمیل فرم رضایتنامه وارد مطالعه شدند. سپس بهصورت، نمونه بهصورت تصادفی به دو گروه مورد و کنترل تقسیم شدند. در ابتدا توسط تمام نمونه پرسشنامههای مشخصات فردی، هوش هیجانی بار-اون و اضطراب وضعیتی و صفتی اشپیل برگر تکمیل شد. سپس گروه مورد مؤلفههای هوش هیجانی را طی شش جلسه توسط یک متخصص روانشناسی آموزش دیدند. درنهایت در پایان دوره آموزش مجدداً پرسشنامهها از هر دو گروه، تکمیل و در پایان نتایج بهدست آمده ازطریق آزمونهای تی زوجی، تی دونمونهای مستقل،Monte Carloو آزمون ناپارامتری کای-دو در محیط نرم افزار نسخهی20SPSS آنالیز و مقایسه شدند. سطح معناداری 5 صدم p< در نظرگرفته شد.
یافتهها: یافتههای مطالعه نشان دادمیزان هوش هیجانی در آغاز مطالعه در گروه مداخله و کنترل به ترتیب 02/34±06/319 و62/31±76/333 بود و بعد از مداخله 67/29±11/350 و 84/43±49/330 شد. میزان اضطراب کل در گروه مورد قبل از مداخله 76/15±95/84 و در گروه کنترل 77/13±61/77 بود و بعد از مداخله در گروه مورد 55/13±98/72 و در گروه کنترل 68/15±52/79 شد که این تفاوت از نظر آماری معنادار بود (1 هزارم p<).
نتیجهگیری:یافتههای مطالعه نشان میدهد با افزایش نمره هوش هیجانی بهعلت اثر آموزش مؤلفههای هوش هیجانی؛ میزان اضطراب صفتی و وضعیتی بهطور معنادار کاهش مییابد.
واژههای کلیدی: هوش هیجانی، اضطراب صفتی، اضطراب وضعیتی، پرستاران، آموزش.
مقدمه
پرستاران بهعنوان بزرگترین گروه ارایهدهنده خدمات بهداشتی باید از کیفیت زندگی کاری مطلوب و حداقل اضطراب برخوردار باشند تا بتوانند مراقبتها را به شکل مطلوب به مددجویان ارایه دهند. پرستاران از جمله افرادی هستند که همواره درمعرض آسیبهای ناشی از اضطراب قراردارند .محیط کار و فعالیتهای مربوط به کار پرستاران ازعوامل تهدیدکننده و ایجاد اضطراب میباشد. این استرسها، میتوانند روی سلامت روانی و همینطور عملکردپرستاران تأثیر منفی بگذارد. موقعیتهای اورژانسی، مراقبت از بیماران درحال مرگ، کمبود وسایل و امکانات بهنحوی برای پرستاران استرس ایجاد میکند (1).
تحقیقات متعددی، وجود تنش شغلی و تحلیل جسمی و روانی زیادی را که منجر به اختلال در سلامت و ناتوانی در انجام وظایف، آسیبپذیری در ارتباطات حرفهای، کاهش کیفیت مراقبتها و درنهایت نارضایتی و ترک حرفه میشود، در پرستاران نشان داده است (2). براساس مطالعات صورت گرفته، درهرهفته 4/7 درصد پرستاران بهعلت فرسودگی یا ناتوانی ناشی از استرس و اضطراب غیبت میکنند که 80 درصد بیشتر از سایر گروههای شغلی هستند (3).
مسأله استرس شاید ناشی از ماهیّت و کیفیت شغل پرستاری باشد. چراکه یک پرستار درکار خویش با مرگ و زندگی، سلامت و بهبودی انسانها سرو کار دارد. همان مسایلی که به خودیخود استرس فراوان دارند (5 و4).
روشهای متفاوتی درجهت کاهش اضطراب در پرستاران وجود دارد که ازجمله آنها میتوان به آموزش و فراگیری مؤلفههای هوش هیجانی اشاره کرد (6). هوش هیجانی توانایی درک، توصیف، دریافت و کنترل هیجانها را دارد (7). نحوه برخورد با وقایع ریز و درشت زندگی است که هوش هیجانی خوانده میشود. افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، به وقایع منفی زندگی پاسخهای سازگارانهتری میدهند. گذشته از این، اصولاً افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، به زندگی خود نظم و ثبات می بخشند. تا آنجاکه وقایع منفی کمتری در زندگی تجربه میکنند و این میتواند در کاهش اضطراب فرد مؤثر باشد (8).
مطالعات نشان داده است که افراد با بدتنظیمی هیجانی، در درک هیجانات خود با مشکل مواجهند و به موقعیتهای هیجانی واکنش منفی نشان میدهند، در مدیریت و کنترل آن مشکل دارند و هیجانات شدیدی را تجربه میکنند (11-9). افراد با تنظیم هوش هیجانی از درجات پایینتری از اضطراب و افسردگی برخوردار هستند و از طرفی میتواند آنان را در برابر فشارهای روانی محافظت و منطبق با شرایط سازد( 17-12).
استرسهای فراوانی در محیط کار به پرسنل پرستاران وارد میشود. این استرسها میتواندروی احساس خوب بودن از نظر روانی و همین طور عملکرد پرستاران تأثیر منفی بگذارد. با استفاده از هوش هیجانی میتوان از عوارض ناشی از استرسها جلوگیری کرد. افراد دارای هوش هیجانی بالاتر، احساسات و تمایلات خود را بیشتر ابراز میکنند و درنتیجه آنها را در شبکه اجتماعی وسیعتر و حمایت اجتماعی بیشتری برای خود فراهم میآورند. هوش هیجانی با عاطفهی مثبت، شامل: احساس لذت، علاقهمندی و اشتیاق رابطه مستقیم و با عاطفه منفی اضطراب، احساس خصومت و نارضایتی رابطه معکوس دارد (8).
در آموزشهای ارایه شده، تأکید بر شناخت هیجانات و تعامل آنها با دیگر زمینههای درونی و بیرونی فرد، پذیرش هیجانات و مهمتر از همه ابزار درست و سازمانیافته هیجانات ارایه میگردد. لذا هوش هیجانی بالا میتواند در مهار و کاهش اضطراب موقعیتی نقش مؤثری داشته باشد و میتوان از آن در پیشبرد بهداشت روان پرستاران و پیشگیری از عوارض منفی و مخرب فردی و اجتماعی ناشی از استرس و اضطراب بهرهگیری نمود (19 و18).
استرسهای موجود در حرفهی پرستاری افت کیفی و کمّی خدمات بهداشتی و درمانی را به دنبال دارد که آثار نامناسبی بر سلامت جامعه خواهد داشت. بهسبب فراوانی بالای پرستاران در گروههای درمانی مراقبتی، زمان طولانی تماس و ارتباط پرستار با بیماران، نقش مراقبتی حساس آنها و با توجه به اهمّیّت پیشگیری و کنترل استرس و نیز ارتقای کیفیت و اثربخشی مراقبتها، شناخت عوامل استرسزای پرستاران میتواند گام مؤثری در جهت إتخاذ تدابیر مناسب جهت کاهش استرس کادر پرستاری و ارتقای کیفیت خدمات پرستاری باشد (23-20). پس از شناخت عوامل اضطرابآور و تعیین سطح آن باید روشهای مقابله با آن و یا کاهش اثرات آن را دانست تا این عوامل استرسزا تأثیر منفی بر عملکرد پرستاران برجای نگذارد.
لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش مؤلفههای هوش هیجانی بر کاهش اضطراب پرستاران شاغل در بیمارستانهای سطح شهر سبزوار انجام گرفته است. انتظارمیرود با انجام این مطالعه و تعیین وضعیت هوش هیجانی و میزان اضطراب پرستاران شاغل در سطح شهر سبزوار، راهکارهای مناسبی جهت کاهش اضطراب این پرسنل درمانی، اتخاذ گردد تا این امر، به بهبود کارایی آنان منجر شود.
موادّ و روشها
در این مطالعه تجربی که در بیمارستانهای شهر سبزوار وابسته به دانشگاه علوم پزشکی انجام شد، جامعهی آماری را کلیه پرستاران شاغل در این مراکز تشکیل میدادند. از این بین، تعداد 135 نفر که معیارهای خروج از مطالعه را مانند ابتلا به عارضهی روانی اثبات شده، افرادی که قبلاً آموزشی در این زمینه دریافت نکرده بودند، پرستاران غیره باردار و آنهایی که مبتلا به سایر بیماریهای زمینهای نبودند و یا مصرف داروهای آرامبخش نداشتند، به مطالعه راه یافتند. در بدو ورود، نمونه بهصورت تصادفی در دو گروه مورد و کنترل قرارگرفتند. پس از اخذ رضایتنامه کتبی از نمونهها، پرسشنامهای شامل متغیرهای سنّ، جنسیّت، تحصیلات، سابقهکار، بخشکاری و وضعیت اسکان توسط نمونهها تکمیل شد. سپس پرسشنامههای 20 سؤالی اضطراب وضعیتی و صفتی اشپیل- برگر و نیز پرسشنامه 90 سوالی هوش هیجانی بار-اون توسط نمونهها تکمیل گردید.
پرسشنامه هوش هیجانی بار-اون پس از هنجاریابی براساس پژوهشهای قبلی، حاوی 90 سؤال است که ازطریق آن 15خردهمؤلفهی هوش هیجانی مورد اندازهگیری قرارمیگیرد. این پرسشنامه در ایران هنجاریابی شده است. پایایی آن با استفاده از آلفاکرونباخ در مورد مقیاسها از 69 دهم تا 86 دهم و با میانگین 76 دهم گزارش شده است (59). نتایج پژوهش بیانی و همکاران نیز نشان داد که آلفا کرونباخ مقیاس هوش هیجانی 89 دهم و پایایی بازآزمایی آن با فاصله زمانی 4 هفته 77 دهم است (20). در این مطالعه جهت تأیید پایایی پرسشنامهها از روش آلفاکرونباخ استفاده شد که میزان آن برای پرسشنامههای اضطراب اشپیل برگر77 درصد تا 81 درصد محاسبهگردید که خود نشاندهنده میزان بالای همگنی سوالات این پرسشنامهها میباشد. برای پرسشنامهی هوش هیجانی بار-آن 78 درصد بهدست آمد که خود نشاندهنده پایایی مطلوب این پرسشنامه میباشد.گزینهها روی یک طیف پنج درجهای لیکرت تنظیم شدهاند. نمرهگذاری از پنج به یک («کاملاً موافقم» با نمرهی 5 و «کاملاً مخالفم» با نمرهی 1) انجام شد. کمترین نمرهی أخذشده در کل آزمون، 90 و بیشترین آن 450 بود که این محدوده برای مؤلفهها بین6 تا 30 است.
از واحدهای پژوهش خواسته شد تا در کمال آرامش و صداقت نسبت به تکمیل پرسشنامهها اقدام نمایند. به آزمودنیها گفتهشد که پاسخهای آنها به عنوان راز حفظ خواهدشد و در پایان مطالعه نتایج به آنها منعکس میگردد.
پس از تکمیل پرسشنامهها، گروه مورد، مؤلفههای هوش هیجانی را طی 6 جلسه دو ساعته بهصورت کنفرانس و پرسش و پاسخ زیر نظر متخصص روانشناسی و کمک پژوهشگر بهصورت سخنرانی و پمفلت آموزش دیدند. در پایان آموزش مجدداً از هر دو گروه خواسته شد تا پرسشنامههای هوش هیجانی و اضطراب را تکمیل نمایند.
پس از تعیین گروه مورد، طی دعوتنامهای، هم قرارگرفتنشان در گروه مورد و هم محل و زمان برگزاری شش جلسه آموزش هوش هیجانی به آنان اطلاعرسانی شد. درضمن به آنان گوشزد گردید که درصورت عدم شرکت در نصف جلسات (سه جلسه) از پژوهش حذف خواهند شد.
پس از هماهنگیهای لازم ازطریق سوپروایزر محترم آموزشی، محل برگزاری جلسات و سامانه آموزش مداوم دانشگاه علوم پزشکی برای این جلسات امتیازی معادل 22ساعت آموزشی با کد بازآموزی: 192159303 لحاظ گردید.
جلسات آموزش طی 6 هفته متوالی برگزار گردید. این جلسات توسط یک دکترای روانشناس آموزش تدریس شد. بهاین ترتیب که هر هفته یک جلسه دو ساعته(ساعت10-8 صبح)، با تفکیک هر جلسه به صورت ذیل برگزار گردید:
ـ جلسه اول: شامل معارفه گروه و اعضا با یکدیگر، آشنایی با روش کار و ساختار جلسات، بررسی انتظارات از برنامه آموزش و تکمیل پرسشنامه توسط گروه مورد بود.
ـ جلسه دوم: در مورد آموزش و بحث راجع به هوش هیجانی و مؤلفههای آن ( با تأکید بر ۱۵خرده مقیاس هوش هیجانی و بهخصوص برنامههای کاهش اضطراب) بود. در این برنامههای آموزشی، ابتدا آموزش لازم درخصوص موارد فوق، داده و سپس روشهای سازگاری با عوامل استرسآور و شرایط محیط استرسزا نیز به آنها آموزش داده شد.
ـ جلسه سوم: شامل آشنایی با مفهوم خودنظمدهی هیجانی، ابراز هیجانات، دلبستگیها و روشهای تغییر ادراک بود.
ـ جلسه چهارم: درباره خودمهارگری هیجانی، شیوههای قضاوت در مورد باورهای خودهمدلی، قدرت سازگاری و ریلکسیشن تراپی بود.
ـ جلسه پنجم: شامل خودانگیزشی هیجانی بود.
ـ جلسه ششم: در باره پالایش عواطف، تکنیکها، مثالها و کاربردهای هوش هیجانی و سپس تکمیل پرسشنامهها بود.
در پایان هر جلسه اسامی افراد شرکتکننده، نوشته میشد و پس از پذیرایی و پایان پرسش و پاسخ، جلسه به اتمام میرسید و اسلایدها، برگهها و چارتهای آموزشی همان جلسه جهت تمرین و مطالعه بیشتر در اختیار افراد حاضر قرارمیگرفت.
در پایان مطالعه، پرسشنامهها، جمعآوری و پس از استخراج اطلاعات دادهها در محیط نرم افزار SPSS20 وارد شد. برای آنالیز آماری دادهها از آزمونهای تی مستقل، تی زوجی و نیز آزمونهای ناپارامتری ازقبیل کای-دو و همچنین تحلیل کوواریانس استفاده شد. در این مطالعه، سطح معناداری 5 صدم p< درنظرگرفته شد.
یافتهها
در مجموع تعداد 135 نفر وارد مطالعه شدند که 112نفر (83 درصد) آنان جنسیت مؤنث داشتند و از این میان، 104 نفر (77 درصد) متأهل بودند. تعداد 125 نفر (6/92 درصد) دارای مدرک کارشناسی پرستاری بودند که اکثر آنان (129 نفر، 6/95 درصد) بومی شهر سبزوار بودند
جدول1: فراوانی مطلق و نسبی متغیرهایکیفی واحدهای پژوهش
جدول2: میانگین و انحراف معیار متغیرهای کمی واحدهای پژوهش(135 نفر)
|
همچنین نتایج نشان داد که میانگین سنّی واحدهای پژوهش11/32 سال بود. نمره یافتههای مطالعه مشخص کرد میزان هوش هیجانی در آغاز مطالعه در گروه مداخله و کنترل بهترتیب 02/34±06/319 و 62/31±76/333 بود و بعد از مداخله 67/29±11/350 و 84/43±49/330 شد. میزان اضطراب کل در گروه مورد قبل از مداخله 76/15±95/84 و در گروه کنترل 77/13±61/77 بود و بعد از مداخله در گروه مورد 55/13±98/72 و در گروه کنترل 68/15±52/79 شد که این تفاوت ازنظر آماری معنادار بود (1 هزارمp<) (جدول2).
نتایج نشان داد که نمرهی اضطراب کل درگروه مورد قبل و بعد از مداخله اختلاف معناداری دارد (1 هزارمp<). نیز مقایسه میزان متغیرهای اضطراب وضعی، صفتی و نیز هوش هیجانی در قبل و بعد از مداخله در گروه مورد اختلاف معناداری نشان داد ( 1 هزارم p<). درصورتیکه میزان این متغیرها در گروه کنترل قبل و بعد از مداخله اختلاف معناداری نداشت (5 صدمp> ( (جدول3).
از آزمون تی دو نمونهای مستقل جهت مقایسه گروههای مورد مطالعه ازنظر متغیرهای مطالعه در قبل و بعد از مداخله، استفاده و مشخص شدکه افراد گروه مورد در قبل از مداخله بهطور معناداری دارای اضطراب بیشتری نسبت به گروه کنترل بودند. همچنین آنالیز نشان داد که نمره هوش هیجانی در دو گروه در مقایسه با یکدیگر بعد از آموزش اختلاف معناداری دارد (جدول4).
نتایج آنالیزکای-دو برای متغیر جنسیّت در دو گروه نشان داد که دو گروه ازنظر این متغیر همگن هستند و توزیع یکسان جمعیتی در گروهها دیدهشد. همچنین آنالیز کای-دو نشان داد که توزیع سطح تحصیلات نیز در دو گروه مورد مطالعه ازنظر آماری اختلاف معناداری نداشته و همگن میباشد. این آزمون ناپارامتری(کای-دو) مشخص کرد که گروهها ازنظر وضعیت تأهل و وضعیت اسکان نیز همگن هستند. به علت فراهم نبودن شرایط استفاده از کای-دو برای متغیرهای بخشها و شیفتهای کاری(به علت دو در دو نبودن و تعدد آنها) از مدل بازنمونهگیری Monte Carlo برای محاسبه مقدار دقیق P value استفاده شد که این دو متغیر نیز در مطالعه ما معنادار نبودند.
با افزایش هوش هیجانی اضطراب وضعی در گروه کنترل ( R=-0.476؛ 1 هزارمp-value<) و نیز گروه مورد (R= -0.320؛ p-value=0.024) بهطور معناداری کاهش داشت. ارتباط معکوس و معناداری بین تغییرات اضطراب وصفی و تغییرات هوش هیجانی در گروه کنترل(R=-0.190؛ p value=0.142) و گروه مورد (R=-.384؛ p-value=0.006) و همچنین ارتباط معکوس و معناداری بین اضطراب کل و وضعیت هوش هیجانی در گروه کنترل (R=-0/0290؛p value=0/023)
جدول3: مقایسه متغیرهای مطالعه قبل و بعد از مداخله به تفکیک گروه با استفاده از آزمون تی زوجی
جدول4: مقایسهی تغیرهای مطالعه بین گروه مورد(62نفر) و گروه کنترل(73نفر) قبل و بعد از مداخله با استفاده از آزمون تی دونمونهای مستقل
|
آنالیز کوواریانس در مقایسه تکتک متغیرهای وابسته، با وضعیت هوش هیجانی در این مطالعه نشان داد که با افزایش میزان هوش هیجانی در اثر آموزش، میزان اضطراب بهنحو معناداری درجهت معکوس حرکت میکند. در این آنالیز، اثر هوش هیجانی روی متغیرهای
جدول5: بررسی اثر هوش هیجانی روی اضطراب کل بعد از مداخله در شرایطی که این نمرات اضطراب با مقادیر اولیهشان پیش از آزمون تعدیل شده باشند
|
بحث
نتایج مطالعهی حاضر نشان میدهد که پرستاران شهر سبزوار از میانگین سنّی جوانی برخوردار هستند. از طرفی پس از آموزش مولفههای هوش هیجانی نمرهی اضطراب پرستاران بهطور معناداری کاهش یافت که خود نشانمیدهد پرستاران در سنواتِ ابتدای خدمت اضطراب بیشتری را تجربه میکنند که با آموزش مناسب میتوان از میزان این اضطراب کاست.
میانگین سنّی شرکتکنندگان در مطالعه، 11/32 سال بود که نسبت به مطالعات مشابه در وضعیت جوانتری قرارداشتند که با سایر مطالعات مشابه همخوانی ندارد (19). نتایج این مطالعه نشان میدهد که وضعیت متغیرهای زمینهای در هر دو گروه، یکسان و بهعبارتی همگن هستند. لذا میتوان از نقش احتمالی آنان در نمرهی اضطراب افراد صرفنظر نمود تا در تفسیر نتایج مستقیماً اثرات آموزش مؤلفههای هوش هیجانی بر اضطراب سنجیده شود. ازطرفی مطالعات نشان دادهاند که وضعیت دموگرافیک تأثیری بر اضطراب ندارد (24) که این موضوع در مطالعه اخیر نیز به اثبات رسید.
همچنین مقایسه نمرات هوش هیجانی در گروه مورد، نشاندهندهی افزایش معنادار آن بعد از آموزش بود. بدین معناکه با آموزش صحیح مؤلفههای هوش هیجانی میتوان میزان هوش هیجانی گروه مخاطب را بهنحو مطلوبی افزایش داد که با مطالعات مشابه همخوانی دارد (19). نتایج بهدست آمده با نتایج مطالعات مشابه کاملاً تطابق دارد و نشان میدهد فراگیری مؤلفههای هوش هیجانی در کاهش نمرات اضطراب مفید خواهد بود (27-25و19).
براساس نتایج کسبشده، واضح است که اثر متقابل تغییرات هوش هیجانی و متغیر مداخله (تغییرات نمرهی اضطراب) معنادار میباشد. همچنین اثرات اصلی این دو نیز معنادار است. این مسأله نشان میدهد که تحت شرایطی در اثر سایر متغیرهای کنترل شده، افزایش یک واحدی هوش هیجانی بهطور معناداری منجر به کاهش 221 دهم واحدی متوسط اضطراب کل در گروه شاهد و 186/7 واحدی در گروه مداخله میگردد. از طرفی اضطراب وصفی نیز همانند اضطراب کل میباشد. به طوری که با افزایش یک واحدی تغییرات هوش هیجانی بهطور متوسط در گروه مداخله اضطراب وصفی بهمیزان 134/4 واحد کاهش مییابد. همچنین در گروه شاهد بهازای یک واحد افزایش هوش هیجانی اضطراب وصفی به میزان 141 دهم واحد کاهش مییابد.
اضطراب وضعی نیز همانند اضطراب کل و اضطراب وصفی میباشد. بهطوریکه با افزایش یک واحدی تغییرات هوش هیجانی بهطورمتوسط در گروه مداخله اضطراب وضعی به میزان 532/2 واحد کاهش مییابد. همچنین در گروه شاهد بهازای یک واحد افزایش هوش هیجانی متوسط اضطراب وضعی به میزان18 دهم واحد کاهش مییابد که با مطالعات از این دست مشابه و همخوان است (27-25).
در پایان مطالعات نشان میدهند استرسهای موجود در حرفهی پرستاری افت کیفی و کمّی خدمات بهداشتی و درمانی را به دنبال دارد که آثار نامناسبی بر سلامت جامعه خواهد داشت. بهسبب فراوانی بالای پرستاران در گروههای درمانی ـ مراقبتی، تماس و ارتباط بیشتر پرستاران با بیماران، نقش مهم مراقبتی آنها و توجه به اهمّیّت پیشگیری و کنترل استرس و ارتقای کیفیت و اثربخشی مراقبتها و نیز آموزش مؤلفههای هوش هیجانی در ابتدا و یا ضمن خدمت گام مؤثری در جهت اتخاذ تدابیر مناسب جهت کاهش استرس و اضطراب کادر پرستاری و ارتقای کیفیت خدمات پرستاری میباشد (23-20). با توجه به تأیید شدن تأثیر آموزش مؤلفههای هوش هیجانی در کاهش اضطراب پرستاران مورد مطالعه، آموزش این مؤلفهها در ابتدای استخدام و یا درآموزشهای ضمن خدمت توصیه میگردد.
تشکر و قدردانی
مقاله حاضر برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد مصوب دانشکدهی پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار است بدینوسیله از اعضای محترم شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده، معاونت محترم درمان، رئیس ارجمند بیمارستان واسعی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار که همکاری لازم و صمیمانهای را در برگزاری گارگاه آموزش هوش هیجانی و شرکتکنندگان محترم در این پژوهش مبذول داشتهاند، کمال تشکر و قدردانی را داریم.
References
- Mayer JD, Salovey P. Emotional Intelligence. Imagination Cognition Personality. 1990; 9:185-211.
- Uddin MT. A study on the Quality of nurses of nurses of government hospitals in Bangladesh. Proc Pakistan Acad Sci. 2006; 43 (2): 121-9.
- Khaghani Zadeh M, Salimi S H., Rahmani R. Factors in burnout military nurses. Military Medicine Congress. 2002. 290.
- Krueger P, Brazil K, Lohfeld L, Edward HG, Lewis D, Tjam E. Organization specific predictors of job satisfaction: findings from a Canadian multi-site quality of work life cross-sectional survey. BMC Health Serv Res. 2002; 2: 6.
- Pflanz S, Sonnek S. Work stress in the military: prevalence, causes, and relationship to emotional health. Mil Med. 2002; 167 (11): 877-82.
- Sardar MA. Effect of eight weeks of aerobic training on mental health, depression, anxiety, somatic complaints, socialdysfunction in male students [dissertation]. Ahvaz: ShahidChamran University; 2008. [Persian]
- Goleman D. Emotional intelligence. New York: Bantam Books; 1995.
- Goleman D, Bar-On R, Parker JDA. The handbook of emotional intelligence: Theory, development, assessment and application at home, school and in the workplace. New York: Jossey-Bass; 2000.
- Summerfeldt LJ, Kloosterman PH, Antony MM, Parker JD. Social anxiety, emotional intelligence, and interpersonal adjustment. J Psychopathol Behav. 2006; 28: 57-8.
- Mennin DS, Heimberg R, Turk CL, Fresco DM. Applying an emotion regulation framework tointegrative approaches to generalized anxiety disorder. Clin Psychol. 2002; 9(1): 85-90.
- Mennin DS, Turk CL, Heimberg RG, Carmin CN. Focusing on the regulation of emotion: A new direction for conceptualizing and treating generalized anxiety disorder. In: Reinecke MA, Clark DA.(editors). Cognitive therapy over the lifespan: Theory, research and practice. Cambridge University Press; New York: 2004: 60-89.
- Femandez-Berrocal P, Alcaide R, Extremera N, Pizarro D. The role of emotional intelligence in anxiety and depression among adolescents. Individ Dif Res. 2006; 4: 16-7.
- Summerfeldt LJ, Kloosterman PH, Antony MM, McCabe RE, Parker JD. Emotional intelligence in social phobia and other anxiety disorders. J Psychopathol Behav. 2010; 33(1): 69-78.
- Sunil K, Rooprai KY. Role of emotional intelligence in managing stress and anxiety at workplace. Proceedings of the ASBBS: Las Vegas, USA. 2009; 16(1).
- Siu AF. Trait emotional intelligence and its relationships with problem behavior in Hong Kong adolescents. Pers Individ Dif. 2009; 47(6): 553-7.
- Boussiakou LG, Boussiakou Z, KalkaniEC. Student development using emotional intelligence.Word Trans Technol Edu. 2008; 79(1):18-23.
- Ciarochi J, Deane FP, Anderson S. Emotional intelligence moderates the relationship between stress and mental health. Personality and Individual Differences. 2002; 32: 197-209.
- Sunil K, Rooprai KY. Role of emotional intelligence in managing stress and anxiety at workplace. Proceeding of the ASBBS Annual Conference; Las Vegas, USA, 2009.
- Salovey P, Grewal D. The science of emotional intelligence. Curr Dir Psychol Sci. 2005; 14(6): 281-5.
- Nooryan K, Gasparyan K, Sharif F, Zoladl M, Moghimi M, Hosseini N. The Effects of Emotional Intelligence (EI) Items Education on Job Related Stress in Physicians and Nurses who Work in Intensive Care Units . Armaghane danesh. 2011; 16 (5) :472-9 . [Persian]
- Yousefi R, Namdari Y, Adhamiyan A. Survey of depression and anxiety in nurses and employers of Psychiatrist and non- Psychiatrist sections. Quarterly of nursing and midwifery. 2005; (2): 76-85.
- Delavar A. statistic method in Education and psychology. Payamnoor. 1988. [Persian]
- Dehshiri Q. Norms of Bar-on emotional intelligence test on undergraduate students in TehranUniversity, MS thesis, Tabatabai University. 2003. [Persian]
- Behdani F, Sargolzaee MR, Qorbani I. Study of the relationship of life with depression and anxiety in Sabzevar students. Asrar - Journal of Medical Science and Health Services School in Sabzevar. J Sabzevar Med Sci Univ.1996; 2: 52-109. [Persian]
- Hemati Mastak Pak M. Assessment of Anxiety Level of Employed Formal Nurses in Hospitals of Urmia University of Medical Sciences . Nurs Mid Urmia Univ Med Sci.2005; 2: 1-10. [Persian]
- Femandez-Berrocal P, Alcaide R, Extremera N, Pizarro D. The role of emotional intelligence in anxiety and depression among adolescents. Pers Individ Dif. 2006; 4: 16-7.
- Downey LA, Johnston P, Hansen K, Schembro R, Stough C, Tuckwell V, et al. The relationship between emotional intelligence and depression in a clinical sample. Eur J Psychiatr. 2008; 22(2): 93-8.
Original Article |
Ali Vahidi-Sabzevar
M.Sc. student of Nursing, Faculty of Nursing and Midwifery, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
Mohsen Koushan
Psychiatric Nursing Group, Faculty of Nursing and Midwifery, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
Razeyeh Kosrowrad
Social Determinants of Health Research Center, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
Yaser Tabarraie
Faculty Member of Department of Biostatistics, Faculty of Health, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
* Mohammadreza Shegarf -Nakhaie
Assistant Professor of Psychiatric, Faculty of Medicine, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
Received:25/02/2015, Revised:21/03/2015, Accepted:23/05/2015
Abstract
Background & Objectives: Nurses are the individuals who have been exposed to damage caused by improper anxiety. This stress can affect the mental health and nursing performance. So the present study aimed to investigate the effect of emotional intelligence on the anxiety levels of nurses working in hospitals of Sabzevar.
Materials& Methods: In this randomized trial, 135 nurses working in Sabzevar hospitals were enrolled and then randomly were assigned to intervention and control groups. The samples were completed demographic questionnaire, questionnaire of emotional intelligence (Bar-One), and Spiel-Berger’s Situational and Characteristic anxiety questionnaires. Then the components of emotional intelligence were trained for intervention group. In termination of training questionnaires were completed and analyzed by T-test and non-parametrical tests and p
Results: Totally, 80% of samples were female and average age was 32.11±6.68 years. Before intervention the deference between groups was not significant (p<0.05). After intervention a negative relationship was found for emotional intelligence between tow groups. Also the relation between Situational and Characteristic anxiety in studied groups was significant (p<0.003). After intervention the emotional intelligence has a higher score than before intervention and anxiety status showed a lower status than before intervention in intervention group (p<0.001).
Conclusion: Our results show an inverse significant relation between emotional intelligence score and anxiety status, so that nurses with training of emotional intelligence components have a lower anxiety status.
Keywords: Emotional intelligence, Situational anxiety, Characteristic anxiety, Nurses, Training
Corresponding author:
Mohammadreza Shegarf –Nakhaie,
Faculty of Medicine, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
E-mail: Rezashegarf@gmail.com
- Mayer JD, Salovey P. Emotional Intelligence. Imagination Cognition Personality. 1990; 9:185-211.
- Uddin MT. A study on the Quality of nurses of nurses of government hospitals in Bangladesh. Proc Pakistan Acad Sci. 2006; 43 (2): 121-9.
- Khaghani Zadeh M, Salimi S H., Rahmani R. Factors in burnout military nurses. Military Medicine Congress. 2002. 290.
- Krueger P, Brazil K, Lohfeld L, Edward HG, Lewis D, Tjam E. Organization specific predictors of job satisfaction: findings from a Canadian multi-site quality of work life cross-sectional survey. BMC Health Serv Res. 2002; 2: 6.
- Pflanz S, Sonnek S. Work stress in the military: prevalence, causes, and relationship to emotional health. Mil Med. 2002; 167 (11): 877-82.
- Sardar MA. Effect of eight weeks of aerobic training on mental health, depression, anxiety, somatic complaints, socialdysfunction in male students [dissertation]. Ahvaz: ShahidChamran University; 2008. [Persian]
- Goleman D. Emotional intelligence. New York: Bantam Books; 1995.
- Goleman D, Bar-On R, Parker JDA. The handbook of emotional intelligence: Theory, development, assessment and application at home, school and in the workplace. New York: Jossey-Bass; 2000.
- Summerfeldt LJ, Kloosterman PH, Antony MM, Parker JD. Social anxiety, emotional intelligence, and interpersonal adjustment. J Psychopathol Behav. 2006; 28: 57-8.
- Mennin DS, Heimberg R, Turk CL, Fresco DM. Applying an emotion regulation framework tointegrative approaches to generalized anxiety disorder. Clin Psychol. 2002; 9(1): 85-90.
- Mennin DS, Turk CL, Heimberg RG, Carmin CN. Focusing on the regulation of emotion: A new direction for conceptualizing and treating generalized anxiety disorder. In: Reinecke MA, Clark DA.(editors). Cognitive therapy over the lifespan: Theory, research and practice. Cambridge University Press; New York: 2004: 60-89.
- Femandez-Berrocal P, Alcaide R, Extremera N, Pizarro D. The role of emotional intelligence in anxiety and depression among adolescents. Individ Dif Res. 2006; 4: 16-7.
- Summerfeldt LJ, Kloosterman PH, Antony MM, McCabe RE, Parker JD. Emotional intelligence in social phobia and other anxiety disorders. J Psychopathol Behav. 2010; 33(1): 69-78.
- Sunil K, Rooprai KY. Role of emotional intelligence in managing stress and anxiety at workplace. Proceedings of the ASBBS: Las Vegas, USA. 2009; 16(1).
- Siu AF. Trait emotional intelligence and its relationships with problem behavior in Hong Kong adolescents. Pers Individ Dif. 2009; 47(6): 553-7.
- Boussiakou LG, Boussiakou Z, KalkaniEC. Student development using emotional intelligence.Word Trans Technol Edu. 2008; 79(1):18-23.
- Ciarochi J, Deane FP, Anderson S. Emotional intelligence moderates the relationship between stress and mental health. Personality and Individual Differences. 2002; 32: 197-209.
- Sunil K, Rooprai KY. Role of emotional intelligence in managing stress and anxiety at workplace. Proceeding of the ASBBS Annual Conference; Las Vegas, USA, 2009.
- Salovey P, Grewal D. The science of emotional intelligence. Curr Dir Psychol Sci. 2005; 14(6): 281-5.
- Nooryan K, Gasparyan K, Sharif F, Zoladl M, Moghimi M, Hosseini N. The Effects of Emotional Intelligence (EI) Items Education on Job Related Stress in Physicians and Nurses who Work in Intensive Care Units . Armaghane danesh. 2011; 16 (5) :472-9 . [Persian]
- Yousefi R, Namdari Y, Adhamiyan A. Survey of depression and anxiety in nurses and employers of Psychiatrist and non- Psychiatrist sections. Quarterly of nursing and midwifery. 2005; (2): 76-85.
- Delavar A. statistic method in Education and psychology. Payamnoor. 1988. [Persian]
- Dehshiri Q. Norms of Bar-on emotional intelligence test on undergraduate students in TehranUniversity, MS thesis, Tabatabai University. 2003. [Persian]
- Behdani F, Sargolzaee MR, Qorbani I. Study of the relationship of life with depression and anxiety in Sabzevar students. Asrar - Journal of Medical Science and Health Services School in Sabzevar. J Sabzevar Med Sci Univ.1996; 2: 52-109. [Persian]
- Hemati Mastak Pak M. Assessment of Anxiety Level of Employed Formal Nurses in Hospitals of Urmia University of Medical Sciences . Nurs Mid Urmia Univ Med Sci.2005; 2: 1-10. [Persian]
- Femandez-Berrocal P, Alcaide R, Extremera N, Pizarro D. The role of emotional intelligence in anxiety and depression among adolescents. Pers Individ Dif. 2006; 4: 16-7.
- Downey LA, Johnston P, Hansen K, Schembro R, Stough C, Tuckwell V, et al. The relationship between emotional intelligence and depression in a clinical sample. Eur J Psychiatr. 2008; 22(2): 93-8.