Document Type : Original Article
Authors
Abstract
Background and Purpose: While washing and dressing burn injuries, patients suffer from the acute pain. Therefor finding complementary methods with no side effects is an important issue. Thus this study was aimed at investigating the effect of TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) in pain controlling while washing and dressing burn injuries.
Materials and Methods: In this clinical trial study, 60 patients with burn injuries among those referred to Sabzevar Vasee Hospital in 2014 were studied. The patients were divided into three groups (each group 20 patients) including control group (no treatment), case group (received morphine before dressing) and placebo group (received both morphine and TENS before dressing). At the end patients were asked to scale the amount of pain which they have experienced using pain numerical scale 0-10. The Data were analyzed using Friedman,Mann-Whitney and Kruskal-wallis tests and SPSS software (18th version). Note that P value was utilized at significant level 0.05.
Results: Thepain average in control group was obtained about 5.45±0.52, in case group 5.00±0.48 and in placebo group 7.00±0.56. Thus a significant difference between three groups was obtained. (P=0.00).
Conclusion: Results showed using both TENS and morphine before washing and dressing burn injuries is effective to reduce the pain
Keywords
بررسی تأثیر تحریک الکتریکی عصب ازطریق پوست (TENS) بر شدت درد حین تعویض پانسمان سوختگی
محمد سیاوشی1، موسیالرضا تدینفر2*، مهتاب خواجه3، سید احسان صفاری4
1 دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش پرستاری، دانشکدهی پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
2 عضو هیأت علمی دانشکدهی پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزورا، ایران
3 جراح عمومی، عضو هیأت علمی دانشکدهی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
4 دکترای آمار محض دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
* نشانی نویسنده مسئول: سبزوار، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، دانشکده پرستاری و مامایی، موسیالرضا تدینفر
E-mail: mtadayonfar@yahoo.com
وصول:20/7/93،اصلاح:30/8/93،پذیرش:11/11/93
چکیده
زمینه و هدف: درد شدیدی درحین شستوشو و تعویض پانسمان بیماران سوختگی ایجاد میشود. کاربرد روشی مکمل و بیعارضه برای کاهش درد بیماران سوختگی درحین تعویض پانسمان، اهمّیّت ویژهای دارد. این مطالعه بهمنظور بررسی تأثیر تحریک الکتریکی عصب ازطریق پوست (TENS) بر شدت درد بیماران بستری در بخش سوختگی حین تعویض پانسمان انجام شد.
موادّ و روشها: این مطالعه، از نوع کارآزمایی ـ بالینی بوده که در سال 1393، بر روی 60 نفر از بیماران بستری در بخش سوختگی بیمارستان واسعی سبزوار انجام گرفت. بیماران به روش تخصیص تصادفی به سه گروه کنترل (20 نفر)، آزمون (20 نفر) و پلاسبو (20 نفر) تقسیم شدند. در روز دوم پس از مراجعه به بیماران بستری شده، گروه کنترل قبل از تعویض پانسمان مورفین، گروه آزمون مورفین و TENS و گروه پلاسبو، مورفین و TENS پلاسبو دریافت کرده و پانسمان شدند. در انتهای پانسمان با استفاده از مقیاس عددی درد 10-0 میزان درد بیماران مورد بررسی قرارگرفت. دادهها با استفاده از آزمونهای فریدمن، منویتنی و کروسکال والیس با نرمافزار SPSS نسخهی 18 تجزیه و تحلیل شدند. ضمناً سطح معناداری در آزمونهای آماری مورد استفاده در این پژوهش 5 صدم درنظرگرفته شد.
یافتهها: میانگین درد در روز دوم پس از مراجعه در گروه کنترل 52/0±45/5، در گروه آزمون 48/0±00/5و در گروه پلاسبو 56/0±00/7بود. درد در بین سه گروه دارای اختلاف معناداری بود (00/0P=).
نتیجهگیری:به کارگیری TENS به همراه مورفین در کاهش درد بیماران سوختگی حین تعویض پانسمان مؤثر است.
واژههای کلیدی: تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)، سوختگی، درد، تعویض پانسمان.
مقدمه
درحقیقت، سوختگی جزء دردناکترین آسیبهاست (1). اطلاعات اپیدمیولوژیک انجام شده، نشان دادهاند که حوادث از مهمترین مشکلات مرتبط با سلامت جوامع مختلف است و سوختگیها از شایعترین آنها به حساب میآیند (2). سوختگی علت اصلی ناتوانی و مرگ و میر در جهان است که عوارض اقتصادی و اجتماعی وخیمی را برای بیمار و خانوادهی وی به همراه دارد (5-3). ضایعات سوختگی معمولاً با درد شدید همراه بوده و باعث بروز مشکلات روانی بسیار در بیماران میشود. ازجمله فرآیندهای اضطرابآور و دردناک پس از سوختگی، پانسمان و درمان روزانه است. بهطوریکه بیماران فرآیند درمان و مراقبت را بسیار دردناکتر از خود سوختگی بیان میکنند (6). بیماران این درد را به عنوان"جهنم زندگی" یا کشندهترین دردی که تجربه کردهاند، به یاد میآورند (7). دردی که بیمار موقع تعویض پانسمان تجربه میکند، درد پروسیجرال و دردی که هنگام استراحت، بهصورت درد سوزشی مداوم احساس میشود، درد زمینهای نامیده میشود (8). برای تسکین درد سوختگی معمولاً از مورفین داخل وریدی یا مسکنهای مخدر دیگر استفاده میشود. مخدرهای به کار رفته موجب اثرات جانبی بسیاری مىشوند که معمولترین آنها یبوست، تهوع، استفراغ، تخدیر و خواب آلودگی هستند. درحالیکه مداخلههای غیردارویی تسکین دهندهی درد، اثرات جانبی کمی داشته و استفاده از آنها برای بیمار و خانوادهها نسبتاً آسان و بدون هزینه است. بهعلاوه، استفادهی توأم آنها با مسکنها موجب افزایش تسکین درد بیمار و کاهش دوز مصرفی داروهای آرام بخش و ضددرد میشود (9).
تحریک الکتریکی عصب ازطریق پوست، روش کاملاً جدیدی برای کاهش درد نیست. چراکه قرنهاست تحریک الکتریکی به صورت آشکار برای تسکین درد بهکار برده شده است. بهعنوان مثال: مارماهیهای الکتریکی توسط مصریان باستان برای درمان نقرس و سر درد بهکارمیرفتند (12-10). ولی با روش مدرن استفادهی درمانی از تحریک الکتریکی برای درمان درد پس از ارایهی تئوری کنترل دروازهای در سال 1965 بهوسیلهی ملزاک و وال توجه همگان را جلب کرد (15-13). TENS یا تحریک الکتریکی عصب ازطریق پوست، یکی از روشهای ساده و غیرتهاجمی کنترل درد میباشد (16). دستگاه TENS، یک دستگاه کوچک و قابل برنامهریزی است که از یک مولد الکتریکی و تعدادی الکترود پوستی و سیم تشکیل شده است. الکترودها نزدیک محل درد یا روی آن قرارگرفته و تحریکات ایجاد شده توسط دستگاه را، جهت تحریک پایانههای حسی ـ عصبی به پوست میفرستند و احساسی شبیه وزوز یا سوزن سوزن شدن را ایجاد میکنند (18,17). TENS بهطور موفقیت آمیز در درمان درد بعد از اعمال جراحی مختلف، بعد از تروما مانند شکستگی دنده، در بسیاری از دردهای دهانی ـ صورتی و درد همراه با زایمان بهکار رفته (16) و توسط FDA مورد تأیید قرارگرفته است (19). استفاده از TENS در زنان حامله، بیماران با پیسمیکر قلبی، بیماران با آریتمی، در بیماران با سابقهی حملات قلبی و در مبتلایان به صرع منع استفاده دارد (20). امروزه از TENS به سه روش استاندارد درمانی (21) که شامل موارد ذیل میباشد، استفاده میگردد:
- TENS معمول یا مرسوم: به این روش نوع TENS با فرکانس بالا (High TENS) نیز میگویند که از جریان با فرکانس بالا (HZ100-60) و شدت کم (mA30-10) استفاده میشود. در این روش، تسکین درد معمولاً بلافاصله بعد از روشن شدن دستگاه ایجاد شده و پس از خاموش کردن دستگاه از بین میرود (16).
- TENS نوع آکوپانکچر: به این روش نوع TENS با فرکانس پایین (Low TENS) نیز میگویند. از جریان با فرکانس HZ2-1 و با شدت زیاد (mA50-20) تا حد آستانه تحمل بیمار استفاده میشود. این روش، اغلب در بیمارانی مورد توجه قرار میگیرد که به TENS معمولی جهت تسکین درد پاسخ نمیدهند (22).
- TENS نوع Burst: به این روش، نوع Pulsed TENS نیز میگویند. در این روش 2-1 دسته پالسهای الکتریکی در ثانیه با فرکانس در حدود HZ100 و شدت جریان کم به اطراف نواحی دردناک فرستاده میشود. معتقدند این نوع TENS از ایجاد تطابق در سیستم عصبی در هنگام استفاده از تحریکات TENS جلوگیری نموده و سبب ازدیاد اثر ضد درد آن میگردد (23).
از مزایای این روش میتوان به مطمئن، بیخطر، غیر سمّی، بدون عوارض جانبی نامطلوب در کنترل درد، نسبتاً کم عارضه و ارزان در کنترل درد اشاره نمود (24و18).
لذا این پژوهش با توجه به اهمّیّت تسکین درد درحین تعویض پانسمان بیماران سوختگی و عدم استفاده از TENS در این بیماران و همچنین به دلیل عدم استفادهی پرستاران از روشهای غیر دارویی تسکین درد، بهویژه تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست، با هدف بررسی تأثیر TENS بر میزان درد بیماران سوختگی در حین تعویض پانسمان انجام شده است.
موادّ و روشها
این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی و بهروش نمونهگیری (آسان در دسترس) مبتنی بر هدف و تخصیص تصادفی گروهها بوده که درسال 1393 بر روی 60 نفر از بیماران بستری در بخش سوختگی بیمارستان واسعی سبزوار که دچار سوختگی درجهی 2 سطحی و عمیق در قسمت دیستال یک یا چند اندام خود شده بودند، انجام گرفت. پس از گرفتن کد اخلاق از دانشگاه و اخذ رضایتنامهی آگاهانه از بیماران، وارد مطالعه شده و سپس بیماران بهصورت تصادفی ساده به 3 گروه (کنترل 20 نفر، آزمون 20 نفر و پلاسبو 20 نفر) تقسیم گردیدند. معیارهایی که برای انتخاب نمونه برای ورود به این مطالعه درنظرگرفته شد، شامل هوشیار بودن بیمار، بیماران 70-15 سال، بیماران با سوختگی اندامهای دیستال و در محدودهی 20-4 درصد، عدم بارداری بیماران مؤنث، عدم داشتن پیسمیکر و دیسریتمیهای خطرناک قلبی، عدم ابتلاء به صرع و عدم حساسیت به ژل الکترود بود.
ابزار جمعآوری دادهها، چکلیست بود که شامل دو قسمت بود: قسمت اول مربوط به اطلاعات دموگرافیک بیماران مانند سنّ، جنسیّت، میزان تحصیلات، سابقهی سوختگی و غیره و قسمت دوم مربوط به ارزیابی شدت درد بیماران بود. ارزیابی شدت درد بیماران با استفاده از مقیاس عددی درد مورد اندازهگیری قرارگرفت. مقیاس عددی درد شامل یک خطکش 10 سانتیمتری است که یک طرف آن عدم وجود درد (عدد صفر) و طرف دیگر خطکش حداکثر میزان درد قابل احساس (عدد 10) میباشد. بیمار، میزان درد خود را درحین تعویض پانسمان با تعیین عدد بر روی خطکش، در بازهی عددی 10-0 مشخص مینماید. برای تعیین روایی (اعتبار) ابزار گردآوری اطلاعات، از روایی محتوا استفاده شد. بدینصورتکه پس از تهیهی چکلیست، محتوای تکتک سؤالات توسط چندین تن از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و سبزوار مورد بررسی و تأیید قرارگرفت. پایایی چکلیست نیز با مقدار آلفای کرونباخ 74/0 تعیین و مورد تأیید قرارگرفت.
جهت جمعآوری نمونه، پس از احراز شرایط ورود به مطالعه و انتخاب بیماران و کسب رضایتنامه آگاهانه از آنان، ابتدا اطلاعات دموگرافیک افراد، ثبت شد و ارزیابی درد بیماران با توجه به اینکه افراد بهطور تصادفی در 3 گروه (کنترل بدون دریافت TENS، گروه آزمون که High TENS یا TENS با فرکانس HZ100 و گروه پلاسبو که لیدهای دستگاه TENS به موضع مورد نظر متصل و بدون هیچگونه فرکانسی، روشن شد) تخصیص داده شدند، صورت گرفت.
در گروه اول (کنترل)، 15دقیقه قبل از تعویض پانسمان، آمپول مورفین طبق دوز تجویزی بهصورت داخل وریدی آهسته، تزریق شد و پس از گذشت 15 دقیقه، شستوشو و تعویض پانسمان صورت گرفت. در گروه دوم (آزمون) نیز همانند گروه کنترل 15دقیقه قبل از تعویض پانسمان، آمپول مورفین طبق دوز تجویزشده بهصورت داخل وریدی آهسته تزریق شد. پس از مدت 15دقیقه و قبل از شستوشو و تعویض پانسمان، لیدهای دستگاه TENS، 5 سانتیمتر دورتر از زخم سوختگی متصل گردید و با فرکانس HZ100 ایمپالس ایجاد و شستوشو و تعویض پانسمان انجام شد. در گروه سوم (پلاسبو) نیز مانند دو گروه فوق، آمپول مورفین تزریق و قبل از تعویض پانسمان، لیدهای دستگاه TENS، 5 سانتیمتر دورتر از زخم سوختگی، متصل و دستگاه روشن شد، ولی هیچگونه فرکانسی داده نشد. سپس شست وشو و تعویض پانسمان صورت گرفت.
برای همسانی در روش کار، از دستگاه TENS 6 کاناله مدل TENS MED 420، شرکت آرمان پویا، ساخت ایران و در درجهی آب 8/37 درجه سانتیگراد و دمای محیط 27 درجه سانتیگراد بهمنظور پیشگیری از لرز بیماران مورد استفاده قرارگرفت. در انتهای شستوشو و تعویض پانسمان نمرهی درد بیمار درحین تعویض پانسمان از وی سؤال و یادداشت شد.
برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. مشخص گردید با استفاده از آزمون شاپیرو ـ ویلک دادههای کمی حاصل، از توزیع طبیعی برخوردار نبودند. لذا برای مقایسه بین میزان شدت درد در سه گروه، از آزمونهای ناپارامتری همچون کروسکال والیس استفاده شد. برای کنترل همسانی گروهها، ازنظر متغیرهای دموگرافیک (مانند سنّ، جنسیّت، شغل و سطح تحصیلات) از آزمون دقیق فیشر و کای ـ دو استفاده گردید. تجزیه و تحلیل دادهها با نرمافزار SPSS نسخهی 18 انجام شد. سطح معناداری کمتر از 5 صدم در نظرگرفته شد.
یافتهها
واحدهای پژوهش 60 بیمار بستری در بخش سوختگی، شامل 37 نفر مرد (7/61 درصد) و 23 نفر زن (3/38 درصد) بودند. میانگین سنّی آنها 70/14±83/35 سال بود. بیشتر واحدهای پژوهش، متأهل (3/83 درصد) و 35 درصد دارای شغل آزاد بودند. سطح تحصیلات بیشتر واحدهای پژوهش، سیکل (7/31 درصد) و بیشتر آنها ساکن شهر (3/78 درصد) بودند. نتایج حاصل از متغیرهای دموگرافیک نشان داد که گروهها ازنظر این متغیرها، همسان بوده و اختلاف معناداری نداشتند (
بحث
یافتههای این مطالعه نشان داد که میانگین میزان درد هنگام مراجعه، در هر سه گروه متفاوت از یکدیگر بودهاست. به عبارتی، میانگین میزان درد هنگام مراجعه در گروه کنترل، 32/2±05/7، در گروه آزمون، 31/1±45/9 و در گروه پلاسبو، 90/1±20/8 بود. میانگین میزان درد در روز اول پس از مراجعه، در هر سه گروه یک سیر نزولی داشته است بهگونهایکه در گروه کنترل 56/0±70/4، در گروه آزمون 39/0±90/6 و گروه پلاسبو 47/0±60/6 میباشد (جدول 3). علت را میتوان پایدار شدن شرایط حادّ سوختگی و همچنین کاهش اضطراب بیماران توصیف نمود که خود اضطراب نیز باعث افزایش درد آنان میشود و همچنین ادم اندامهای دچار سوختگی نیز میتواند بر انتهاهای اعصاب فشار وارد کرده و مانع از احساس شدید درد درحین تعویض پانسمان گردد. میانگین درد در روز دوم پس از مراجعه نسبت به روز اول پس از مراجعه، در دو گروه کنترل و پلاسبو افزایش نشان داده است. یعنی در گروه کنترل 52/0±45/5 بوده که به میزان 55/1±75/0 واحد درد، افزایش داشته و در گروه پلاسبو نیز 56/0±00/7 بوده که به میزان 56/1±40/0 واحد درد، افزایش نشان داده است، ولی در گروه آزمون همچنان سیر نزولی داشته است که به 48/0±00/5 رسیده. یعنی به میزان 10/2±90/1 واحد درد، کاهش یافته است. باوجود اینکه میانگین درد در گروه آزمون در روز اول پس از مراجعه نسبت به دو گروه کنترل و پلاسبو بیشتر بوده، ولی پس از بهکارگیری از TENS در روز دوم بعد از مراجعه، درد بیشتر از دو گروه دیگر کاهش داشته است.
شواهد پژوهش میشائیل -بنت Michael-Bennett و دیگران که در سال 2010 با هدف تأثیر TENS بر درد سرطان استخوان انجام شد، نشان داد که این اقدام بهطور بالقوه، بیشتر بر روی کاهش درد و فاکتور حرکت، مؤثر بود (25). نتایج پژوهش مایور- اسکورتلMayor-Escortell ، فورتر- ریسگو Fuertes-Riesgo و دیگران که درسال 2011 با عنوان تأثیر درمان با کمک دست در مقایسه با TENS در بیماران با درد گردن انجام دادند، نشان داد که استفاده از TENS در کاهش درد بیماران مبتلا به اختلال مکانیکی گردن مؤثر بوده و باعث افزایش توانایی انجام امور زندگی و کیفیت زندگی این افراد میشود (26). یافتههای پژوهشی که توسط بندیتیBenedetti و همکاران در سال 1997 با عنوان کنترل درد پس از عمل جراحی قفسهی سینه با بهکارگیری از TENS بر روی 324 بیمار انجام شد، نشان داد استفاده از TENS بعد از روشهای جراحی قفسهی سینه تنها زمانی که درد خفیف تا متوسط است، مفید بوده و در دردهای شدید مؤثر نمیباشد (27).
نتایج مطالعهی که حسینپور، کاویانی و رازقی در سال 2006 با عنوان مقایسهی تأثیر دو روش طب فشاری و تحریک الکتریکی پوست بر شدت درد زایمان در 135زن باردار نخستزا در 3 گروه طب فشاری، تحریک الکتریکی پوست و گروه کنترل انجام دادند، نشان داد که طب فشاری و تحریک الکتریکی پوست هر دو باعث کاهش دردهای زایمانی میشوند، اما تأثیر تحریک الکتریکی پوست بیشتر است (28).
نتایج پژوهش موسوی و همکاران که درسال 2003 با عنوان مقایسهی اثر درمانی پروپرانولول و تحریک الکتریکی (TENS) در پیشگیری از حملات میگرنی انجام شد، نشان داد که TENS یک روش مؤثر در پیشگیری از عود سردرد بیماران میگرنی میباشد (29). در مطالعهی دیگری که عسگری و همکاران درسال 2007 با عنوان تأثیر TENS بر شدت درد مرتبط با ورود آنژیوکت بر روی 80 بیمار در بخشهای سیسییو و داخلی بیمارستان فاطمیه سمنان انجام دادند، نتایج نشان داد که استفاده از TENS با فرکانس بالا و نوع انفجاری (Burst) شدت درد را در هنگام ورود آنژیوکت کاسته، ولی نوع TENS با فرکانس پایین درد را کاهش نداده است (23).
با توجه به نتایج پژوهش میتوان نتیجه گرفت که TENS بر کاهش درد بیماران سوختگی در حین تعویض پانسمان مؤثر است. لذا پرستاران میتوانند جهت تخفیف درد بیماران سوختگی حین شستوشو و تعویض پانسمان علاوه بر تزریق مورفین تجویز شده از TENS به عنوان یک روش مکمل بیضرر و کم هزینه استفاده کنند و نیز از میزان تزریق وعدههای مکرر مخدرها و وابستگی آنان به مخدرها، بهخصوص در طی دوران بستری این بیماران کاست.
تشکر و قدردانی
این پژوهش حاصل کار تحقیقاتی منتج از پایاننامهی کارشناسی ارشد آموزش پرستاری داخلی ـ جراحی بوده و با کد اخلاق (medsab.Rec.93.4) در معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه به تصویب رسیده و دارای شماره ثبت در مرکز ثبت کارآزمایی بالینی (IRCT2014101719561N1) میباشد. بدینوسیله نویسندگان از زحمات کلیهی پرسنل بخش سوختگی بیمارستان واسعی سبزوار که در روند جمعآوری اطلاعات نهایت همکاری را داشتند، صمیمانه تشکر و قدردانی میکنند.
References
- Ballantyne JC. The Massachusett's handbook of pain management. Translate by: Salahadin A. 2th ed. Tehran. 2006;391-6. [Persian]
- Faramarzi H, Bagheri P, Mohammadi A, Hadizadeh E. Epidemiology of Burn in Fars Province in 2009. Iran J Epidemiol. 2012;8(2):54-64. [Persian]
- Ansari H, Ebadifard Azar F. Burning. Tehran, Iran: Ebadifar; 2004. [Persian]
- Eskandari Sh. Public education and community safety in burns. Proceedings of the 1st National Congress of Burn. 2003; Tehran, Iran: Ebadifar. 2003: 326. [Persian]
- Smeltzer SC, Bare BG, Hinkle JL, Cheever KH. Brunner and Suddarth's textbook of medical surgical nursing: Lippincott Williams & Wilkins. 2010: 118-44.
- Naderi F, Aghayi A, Mohammadzadeh M, Nazemi S, Salmani F, Rashvand M. Comparing the effect of music on pain threshold, anxiety, behavioral responses to pain and the hemodynamic parameters during dressing change in burn patients. Quarterly of the Horizon of Medical Sciences. 2014;20(1):63-8. [Persian]
- Rasuli S, Lotfi M, Seyedamini B, Zamanzadeh V, Naghili B. The Effects of Biological, Synthetic and Traditional Dressing on Pain Intensity of Burn Wound in children. Iran Journal of Nursing (IJN). 2013;26(85):15-25. [Persian]
- Black JM, Hawks JH. Medical-surgical nursing:clinical management for positive outcomes. 8th ed. 2009. 1239-40.
- Patterson DR. Practical applications of psychological techniques in controlling burn pain. J Burn Care Rehabil. 1992;13(1):13-8.
- Lovel TWI, Hassan WU. In: Services IUoMSaH, editor. Clinicians' Guide to Pain. 1st ed. 2003. 154-5.
- Kitchen S, Bazin S. Clayton's Electrotrapy: Nemati;1996. 429-453. [Persian]
- Kamal S, Isa M, Gita T, Shafie M. Effectiveness using of TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) in pain & life quality in knee osteoarthritis patients Daneshvare Pezeshki. 2006;70:59-66. [Persian]
- Woolf C, Wall P. Chronic peripheral nerve section diminishes the primary afferent A-fibre mediated inhibition of rat dorsal horn neurones. Brain Res. 1982;242(1) :77-85.
- Bowsher C. In: Chahr, editor. Assesment/ Recognition/ Treatment. 1995. 243-4. [Persian]
- Rahimzadeh MR. The pain: Babol Univercity of Medical Sciences. 2001. 221-9. [Persian]
- Nasion pour Sh. Pain. 1st ed. Tehran: Tabib. 2004; 179-86. [Persian]
- Smeltzer SC, Bare BG. Medical-surgical nursing. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 2004: 176.
- Timby BK. Fundamental nursing skills and concepts. 8th. Philadelphia; Lippincott Williams & Wilkins Co. 2006:394.
- Johnson M. Low Frequency currents; transcutaneous electrical nerve stimulation In: Kitchen S, Charman RA, Maynard V, Bignall S, editors. Electrotherapy: Evidence-based Practice. 1st ed. Edinburgh: Churchill Livingstone. 2002:259-87.
- Kirby R. Clinical anesthesia practice. In: Co PWBS, editor.2002. 255.
- Walsh D, Noble G, Baxter G, Allen J. Study of the effects of various transcutaneus electrical nerve stimulation (TENS) parameters upon RIII nociceptive and H-reflexes in humans. Clin Physiol. 1997;166(3):179-80.
- Resende MA, Sabino GG, Cândido CR, Pereira LS, Francischi JN. Local transcutaneous electrical stimulation (TENS) effects in experimental inflammatory edema and pain. Eur J Pharmacol. 2004;504(3):217-22.
- Asgari MR, Bakhtiari AH, Ebrahimian A, Javadifar K. The effect of different types of Transcutaneous electrical nerve stimulations (TENS) on severity of pain related with insertion of intravenous catheter (Angiocut). J Gorgan Uni Med Sci. 2009; 10(4):11-7. [Persian]
- Wright A, Sluka KA. Nonpharmacological treatments for musculoskeletal pain. Clin J Pain. 2001;17(1):33-46.
- 25. Bennett MI, Johnson MI, Brown SR, Radford H, Brown JM, Searle RD. Feasibility Study of Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) for Cancer Bone Pain. J Pain. 2010;11(4):351-9.
- Escortell-Mayor E, Riesgo-Fuertes R, Garrido-Elustondo S, Asúnsolo-del Barco A, Díaz-Pulido B, Blanco-Díaz M, et al. Primary care randomized clinical trial: Manual therapy effectiveness in comparison with TENS in patients with neck pain. Man Ther. 2011;16(1):66-73.
- Benedetti F, Amanzio M, Casadio C, Cavallo A, Cianci R, Giobbe R, et al. Control of Postoperative Pain by Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation After Thoracic Operations. Ann Thorac Surg. 1997; 63(3): 773-6.
- Pour NH, Kaviani M, Razeghi M. Comparison of Effect of Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation and Acupressure in Decreasing Labor Pain in Primiparous Women. 2012;27-33. [Persian]
- Mousavi S, Zarea M, Mirboud S. The comparison of the effects of both propranolol and transcutaneous electrical nerve stimulation in prevention of migraine headache. J Shahrekord Univ Med Sci. 2005; 7 (3) :75-9. [Persian]
The Effect of using TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) in pain controlling while washing and dressing burn injuries
Mohammad Siavoshi
MSc Student, Department of Medical Surgical Nursing, School of Nursing and Midwifery, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
Mosareza Tadayonfar
Faculty member of Medical Surgical group, School of Nursing and Midwifery, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
Mahtab Khajeh
Department of Surgery, Medicine Faculty, Sabzevar University, Sabzevar, Iran
Seyed Ehsan Saffari
Department of Statistics, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
Received:12/10/2014, Revised:21/11/2014, Accepted:31/01/2015
Abstract
Background and Purpose: While washing and dressing burn injuries, patients suffer from the acute pain. Therefor finding complementary methods with no side effects is an important issue. Thus this study was aimed at investigating the effect of TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) in pain controlling while washing and dressing burn injuries.
Materials and Methods: In this clinical trial study, 60 patients with burn injuries among those referred to Sabzevar Vasee Hospital in 2014 were studied. The patients were divided into three groups (each group 20 patients) including control group (no treatment), case group (received morphine before dressing) and placebo group (received both morphine and TENS before dressing). At the end patients were asked to scale the amount of pain which they have experienced using pain numerical scale 0-10. The Data were analyzed using Friedman,Mann-Whitney and Kruskal-wallis tests and SPSS software (18th version). Note that P value was utilized at significant level 0.05.
Results: Thepain average in control group was obtained about 5.45±0.52, in case group 5.00±0.48 and in placebo group 7.00±0.56. Thus a significant difference between three groups was obtained. (P=0.00).
Conclusion: Results showed using both TENS and morphine before washing and dressing burn injuries is effective to reduce the pain
Key words: Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS), Burn, Pain, Change dressing
Corresponding author:
Mosareza Tadayonfar
Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
Email: mtadayonfar@yahoo.com
- Ballantyne JC. The Massachusett's handbook of pain management. Translate by: Salahadin A. 2th ed. Tehran. 2006;391-6. [Persian]
- Faramarzi H, Bagheri P, Mohammadi A, Hadizadeh E. Epidemiology of Burn in Fars Province in 2009. Iran J Epidemiol. 2012;8(2):54-64. [Persian]
- Ansari H, Ebadifard Azar F. Burning. Tehran, Iran: Ebadifar; 2004. [Persian]
- Eskandari Sh. Public education and community safety in burns. Proceedings of the 1st National Congress of Burn. 2003; Tehran, Iran: Ebadifar. 2003: 326. [Persian]
- Smeltzer SC, Bare BG, Hinkle JL, Cheever KH. Brunner and Suddarth's textbook of medical surgical nursing: Lippincott Williams & Wilkins. 2010: 118-44.
- Naderi F, Aghayi A, Mohammadzadeh M, Nazemi S, Salmani F, Rashvand M. Comparing the effect of music on pain threshold, anxiety, behavioral responses to pain and the hemodynamic parameters during dressing change in burn patients. Quarterly of the Horizon of Medical Sciences. 2014;20(1):63-8. [Persian]
- Rasuli S, Lotfi M, Seyedamini B, Zamanzadeh V, Naghili B. The Effects of Biological, Synthetic and Traditional Dressing on Pain Intensity of Burn Wound in children. Iran Journal of Nursing (IJN). 2013;26(85):15-25. [Persian]
- Black JM, Hawks JH. Medical-surgical nursing:clinical management for positive outcomes. 8th ed. 2009. 1239-40.
- Patterson DR. Practical applications of psychological techniques in controlling burn pain. J Burn Care Rehabil. 1992;13(1):13-8.
- Lovel TWI, Hassan WU. In: Services IUoMSaH, editor. Clinicians' Guide to Pain. 1st ed. 2003. 154-5.
- Kitchen S, Bazin S. Clayton's Electrotrapy: Nemati;1996. 429-453. [Persian]
- Kamal S, Isa M, Gita T, Shafie M. Effectiveness using of TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) in pain & life quality in knee osteoarthritis patients Daneshvare Pezeshki. 2006;70:59-66. [Persian]
- Woolf C, Wall P. Chronic peripheral nerve section diminishes the primary afferent A-fibre mediated inhibition of rat dorsal horn neurones. Brain Res. 1982;242(1) :77-85.
- Bowsher C. In: Chahr, editor. Assesment/ Recognition/ Treatment. 1995. 243-4. [Persian]
- Rahimzadeh MR. The pain: Babol Univercity of Medical Sciences. 2001. 221-9. [Persian]
- Nasion pour Sh. Pain. 1st ed. Tehran: Tabib. 2004; 179-86. [Persian]
- Smeltzer SC, Bare BG. Medical-surgical nursing. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 2004: 176.
- Timby BK. Fundamental nursing skills and concepts. 8th. Philadelphia; Lippincott Williams & Wilkins Co. 2006:394.
- Johnson M. Low Frequency currents; transcutaneous electrical nerve stimulation In: Kitchen S, Charman RA, Maynard V, Bignall S, editors. Electrotherapy: Evidence-based Practice. 1st ed. Edinburgh: Churchill Livingstone. 2002:259-87.
- Kirby R. Clinical anesthesia practice. In: Co PWBS, editor.2002. 255.
- Walsh D, Noble G, Baxter G, Allen J. Study of the effects of various transcutaneus electrical nerve stimulation (TENS) parameters upon RIII nociceptive and H-reflexes in humans. Clin Physiol. 1997;166(3):179-80.
- Resende MA, Sabino GG, Cândido CR, Pereira LS, Francischi JN. Local transcutaneous electrical stimulation (TENS) effects in experimental inflammatory edema and pain. Eur J Pharmacol. 2004;504(3):217-22.
- Asgari MR, Bakhtiari AH, Ebrahimian A, Javadifar K. The effect of different types of Transcutaneous electrical nerve stimulations (TENS) on severity of pain related with insertion of intravenous catheter (Angiocut). J Gorgan Uni Med Sci. 2009; 10(4):11-7. [Persian]
- Wright A, Sluka KA. Nonpharmacological treatments for musculoskeletal pain. Clin J Pain. 2001;17(1):33-46.
- 25. Bennett MI, Johnson MI, Brown SR, Radford H, Brown JM, Searle RD. Feasibility Study of Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) for Cancer Bone Pain. J Pain. 2010;11(4):351-9.
- Escortell-Mayor E, Riesgo-Fuertes R, Garrido-Elustondo S, Asúnsolo-del Barco A, Díaz-Pulido B, Blanco-Díaz M, et al. Primary care randomized clinical trial: Manual therapy effectiveness in comparison with TENS in patients with neck pain. Man Ther. 2011;16(1):66-73.
- Benedetti F, Amanzio M, Casadio C, Cavallo A, Cianci R, Giobbe R, et al. Control of Postoperative Pain by Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation After Thoracic Operations. Ann Thorac Surg. 1997; 63(3): 773-6.
- Pour NH, Kaviani M, Razeghi M. Comparison of Effect of Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation and Acupressure in Decreasing Labor Pain in Primiparous Women. 2012;27-33. [Persian]
- Mousavi S, Zarea M, Mirboud S. The comparison of the effects of both propranolol and transcutaneous electrical nerve stimulation in prevention of migraine headache. J Shahrekord Univ Med Sci. 2005; 7 (3) :75-9. [Persian]