نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد پرستاری، گرایش داخلی جراحی، دانشکدة پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
2 استادیار، گروه داخلی جراحی، دانشکدة پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
3 استادیار، متخصص طب چینی و سنتی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
4 کارشناس ارشد آمار ریاضی، دانشکدة بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
چکیده
اهدافاضطراب یکی از مشکلات عمده و بسیار شایع ناشی از جراحی است که به کاهش بهبود زخم و افزایش خطر عفونت می‌افزاید و با افزایش درد بعد از عمل، طولانی‌شدن مدت اقامت بیماران را در پی دارد. امروزه، روش‌های غیردارویی و کم‌هزینه و غیرتهاجمی برای کنترل اضطراب اهمیت یافته است. در این پژوهش تأثیر طب فشاری بر میزان اضطراب بیماران تحت جراحی هرنی اینگوینال بررسی شده است.
مواد و روش‌ها در این مطالعة کارآزمایی بالینی یک‌سوکور، 88 بیمار تحت جراحی هرنی اینگوینال بستری در بخش جراحی بیمارستان‌های شهر سبزوار در سال 1393 به‌صورت تخصیص تصادفی و با استفاده از روش بلوک‌های جای‌گشتی در دو گروه آزمون و کنترل قرارگرفتند. در گروه آزمون، طب فشاری با استفاده از دست‌بند دارای دکمة فشاری در نقطة نیگوآن به‌مدت 5 دقیقه اعمال و در گروه کنترل نیز دست‌بند بدون دکمة فشاری به‌صورت شل در همان نقطه به‌مدت 5 دقیقه بسته شد. میزان اضطراب بر اساس پرسشنامة اشپیل برگر قبل و بعد از مداخله در هر دو گروه اندازه‌گیری شد. برای تجزیه‌وتحلیل آماری از نرم‌افزار SPSS نسخة 20 و SAS 9.2 و آزمون‌های آماری مجذور کای، تست دقیق فیشر، ویلکاکسون و من‌ویتنی استفاده و سطح معناداری کمتر و مساوی 05/0 در نظر گرفته شد.
یافته‌هانتایج این مطالعه نشان داد که بین اضطراب آشکار و پنهان قبل از مداخله در دو گروه آزمون و کنترل تفاوت آماری معناداری وجود نداشت. میانگین نمرة اضطراب آشکار و پنهان قبل از مداخله در گروه آزمون به‌ترتیب 59/7±20/52 و 48/7±95/48 بود که بلافاصله بعد از انجام مداخله میانگین اضطراب آشکار 36/7±56/43 و پنهان 82/5±31/44 به‌صورت معناداری کاهش یافت (0001p<). همچنین، در گروه کنترل، اضطراب آشکار و پنهان قبل از مداخله به‌ترتیب 19/8±72/51 و 92/5±50/49 بود که بعد از مداخله کاهش معناداری در میانگین اضطراب آشکار 96/5±70/47 و پنهان 59/8±95/48 مشاهده شد (0001p<). اما، کاهش نمرة اضطراب آشکار (002/0p=) و پنهان (003/0p=) در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل به شکل معناداری بیشتر بود.
نتیجه‌گیری اعمال طب فشاری در نقطة نیگوآن اضطراب بیماران را قبل از عمل جراحی هرنی اینگوینال کاهش می‌دهد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Effect of ear acupressure on severity of pain in appendectomy candidate patients before surgery
نویسندگان [English]
- Fateme Zeynali 1
- Abdolghader Assarroudi 2
- Hamid Reza Bahrami 3
- Raziye Houshmand 4
چکیده [English]
Effect of neiguan point acupressure on anxiety in patients are candidates for inguinal herniorrhaphy
Abstract
Background: Anxiety is common and distressing symptoms that patients experience before surgery. The purpose of this study is to examine the effect of ear acupressure on anxiety in appendectomy candidate patients.
Materials and methods: This is a one-blinded randomized control trial study including 88 patients divided in 2 groups who were scheduled to appendectomy surgery in sabzevar hospitals. Participants were selected using convenience sampling method and randomly divided into two groups: intervention and sham. The intervention patients which received acupressure bracelet with real button at the neiguan (PC6) point and sham group which received acupressure bracelet without button at the neiguan (PC6) point for 5 minutes. The data were analyzed by SPSS software (20 V) and SAS (9.2 V), descriptive and Inferential statistics were used. P-values less than 0.05 were considered significant.
Results: Based on the results of study, applying acupressure significantly reduce the severity of anxiety in the intervention groups compare with sham group.
Conclusion: acupressure at the neiguan (PC6) point can decrease severity of anxiety in appendectomy candidate patients
کلیدواژه‌ها [English]
- anxiety
- Acupressure
- Neiguan (PC6) point
- Inguinal hernia
مقدمه
اضطراب یکی از شایع‌ترین عوارض جراحی است که در بیش از 70 درصد افراد بروز می‌کند [1]. جراحی تهدیدی برای بدن و حیات محسوب می‌شود و با برهم‌زدن آرامش بیماران به بروز واکنش‌های فیزیولوژیکی، اضطراب و ترس می‌انجامد [2]. اضطراب احساسی مبهم و ناخوشایند است و با تحریک پاسخ سمپاتیکی به تاکیکاردی، افزایش فشار خون، انقباض عروق شریانی، کاهش خون‌رسانی به زخم و کاهش فشار نسبی بافت را به‌دنبال دارد و با افزایش شکسته‌شدن پروتئین‌ها و کاهش واکنش‌های ایمنی، کاهش بهبود زخم و افزایش خطر عفونت زخم را در پی دارد [3-5]. اضطراب قبل از عمل به افزایش درد بعد از عمل، و در نتیجه افزایش نیاز به مسکن و طولانی‌شدن مدت اقامت بیماران در بیمارستان می‌انجامد [3]. همچنین، اضطراب بر القای بیهوشی و بازگشت از آن تأثیر می‌گذارد و رضایت بعد از عمل بیماران را کاهش می‌دهد [6]. میزان بروز اضطراب قبل از عمل جراحی در بزرگسالان بین 11 تا 80 درصد گزارش شده است [6].
لوپز و مونز اعلام کردند که ترس از محیط بیمارستان (35 درصد)، ترس از جراحی (33 درصد)، ترس از بیهوشی (45 درصد) و ناآگاهی در مورد عمل (45 درصد) از دلایل اضطراب قبل از عمل است [7]. اکثر پزشکان به‌طور سنتی، برای کاهش اضطراب بیماران تحت عمل جراحی از روش‌های دارویی استفاده می‌کنند که این داروها عوارض جانبی ناخواسته از جمله خواب آلودگی و سرکوب سیستم تنفسی را در پی دارد [2 و 8]. علاوه‌بر این، مداخلات دارویی و برنامه‌های آماده‌سازی اغلب وقت‌گیر است و به افزایش هزینه‌های مراقبت بهداشتی می‌انجامد [8 و 9].
طب فشاری درمان غیرتهاجمی کم‌هزینه‌ای است که به‌سادگی در دسترس قراردارد و در صورت کاربرد نادرست عوارضی نخواهد داشت و هیچ‌گونه ناسازگاری با روش‌های درمانی دیگر ندارد [10 و 11]. طب فشاری مبتنی بر اصول طب سوزنی است که از طریق اعمال فشار بر یکی از نقاط کلیدی به آزادسازی انرژی کی (Qi) و ایجاد تعادل در بدن می‌انجامد [11]. نقطة نیگوآن (Niguan) یا (PC6: Pericardium 6) یکی از نقاط اصلی در طب فشاری است و در سطح قدامی ساعد به فاصلة 2 اینچ بالاتر از چین عرضی دست بین تاندون‌های Plamaris Longou و Flexor Carpi radialis واقع شده است [10 و 12]. با استفاده از دست‌بند فشاری و دارای تکمه‌ای در سطح داخلی، و با اعمال فشار مداوم بر نقطة نیگوآن می‌توان این نقطه را تحریک کرد [10 و 13].
مطالعات مختلفی در مورد تأثیر طب فشاری بر کنترل اضطراب در بیماران انجام شده است. نتایج مطالعات متناقض است. در این بین آگاروال و همکاران گزارش کردند که طب فشاری در نقطة چشم سوم (yintang) اضطراب قبل از عمل را در بیماران تحت جراحی انتخابی کاهش می‌دهد [3]. کوبر و همکاران نیز گزارش دادند که طب فشاری به مدت 3 دقیقه در نقاطGV2, BL60, PC6, LI4, PC9 (نیگوآن) در بیماران ترومایی درد، اضطراب و ضربان قلب را به‌طور معناداری کاهش می‌دهد [14].
نتایج مطالعة میرباقر آجرپز و همکاران نیز دربارة سطح اضطراب دانشجویان اتاق عمل نشان داد که طب فشاری در نقطة نیگوآن به کاهش اضطراب در افراد مورد پژوهش می‌انجامد [15]. اما، نتایج مطالعة موسوی و همکاران نشان داد طب فشاری در نقطة نیگوآن به افزایش میزان اضطراب در دانشجویان مورد پژوهش انجامد [12]. اکثر مطالعاتی که آثار طب فشاری را بر اضطراب قبل از عمل بررسی کرده‌اند بر نقاط شین‌من و چشم سوم یا ترکیبی از این نقاط تمرکز داشته‌اند و نتایج به‌دست‌آمده متناقض بوده است [16]. استفاده از این نقاط نیازمند حضور مداوم پرستار بر بالین بیماران است. همچنین، موقعیت قرارگیری این نقاط به صورتی است که طب فشاری بر این نقاط ممکن است با اقدامات روتین بخش تداخل ایجاد کند.
بنابراین، با توجه به اینکه در بررسی‌های انجام‌شده مطالعه‌ای یافت نشد که تأثیر طب فشاری در نقطة نیگوآن را بر اضطراب بیماران کاندید جراحی هرنی اینگوینال بررسی کند، همچنین شیوع بالای اضطراب بیماران قبل از اعمال جراحی، اهمیت ایجاد حالت آرامش بر تثبیت وضعیت فیزیولوژیکی بیمار حین و بعد از عمل جراحی، در دسترس بودن نقطة نیگوآن و کاربرد آسان دست‌بند فشاری بدون نیاز به حضور مدام پرستار بر بالین بیمار، بر آن شدیم تا تحقیق حاضر را در قالب کارآزمایی بالینی با هدف بررسی تأثیر طب فشاری در نقطة نیگوآن با استفاده از دست‌بند بر اضطراب بیماران تحت جراحی هرنی اینگوینال مطالعه کنیم.
مواد و روش ها
این پژوهش مطالعه‌ای از نوع کارآزمایی بالینی یک‌سوکور و دو گروهی است. نخست، پژوهشگر آموزش‌های لازم برای تعیین دقیق و درست نقطة نیگوآن را کسب کرد. سپس، طبق نظر متخصصان طب فشاری، دست‌بندی جهت اعمال فشار در نقطة نیگوآن طراحی و ساخته شد که پس از تأیید روایی چهار متخصص طب فشاری، در پژوهش استفاده شد. بر اساس مطالعة مقدماتی، با اطمینان 90 درصد و توان آزمون 85 درصد، حجم نمونة مورد نیاز 88 نفر (44 نفر در گروه آزمون و 44 نفر در گروه پلاسبو) تعیین شد. نمونه‌گیری به‌صورت در دسترس از بین بیماران آمادة جراحی هرنی اینگوینال بستری در بخش جراحی عمومی بیمارستان‌های منتخب دانشگاه علوم پزشکی سبزوار در سال 1393 انجام شد. پس از توجیه کامل بیماران و اخذ رضایت آگاهانه از افراد مورد پژوهش، با استفاده از روش بلوک جای‌گشتی، آزمودنی‌ها به دو گروه مداخله و کنترل به‌صورت تصادفی تخصیص داده شدند. محدودة سنی 13 تا 75 سال، نداشتن خراش، زخم و بدشکلی در نقطة نیگان، فقدان سابقة بیماری‌های روانی و اعمال جراحی شکمی، عدم اعتیاد به مواد مخدر، عدم دریافت آرام‌بخش و یا مسکن چهار ساعت قبل از جراحی و نداشتن سابقة استفاده از طب فشاری معیارهای ورود به مطالعه در نظر گرفته شد. افرادی که در طول مطالعه حاضر به ادامة همکاری و استفاده از دست‌بند نبودند از مطالعه حذف شدند.
برای سنجش میزان اضطراب آشکار و پنهان، از پرسشنامة اشپیل برگر استفاده شد که مقیاسی استاندارد است شامل دو زیرمقیاس: نخست، بیست عبارت مربوط به اضطراب آشکار (موقعیتی) و دوم بیست عبارت مربوط به اضطراب پنهان (شخصیتی). مجموع نمرات هر یک از دو مقیاس در دامنة 20-80 قرارمی‌گیرد. روایی و انطباق‌یابی نسخة فارسی آن را مهرام انجام داد و بارها در پژوهش‌های داخل و خارج کشور بررسی شده است [21-17]. در این پژوهش نیز پایایی درونی ابزار با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 85 درصد محاسبه شد.
افراد مورد پژوهش در مورد تفاوت گروه‌ها مطلع نبودند. به‌منظور جلوگیری از ایجاد تورش بیماران، هر گروه در اتاق‌های مجزا قرار داده شدند. یک ساعت مانده به عمل، با استفاده از پرسشنامة اشپیل برگر میزان اضطراب قبل از انجام مداخله در هر دو گروه اندازه‌گیری شد. سپس، در گروه آزمون طب فشاری در نقطة نیگوآن با استفاده از دست‌بند دارای دکمة فشاری به‌مدت 5 دقیقه اعمال و دست‌بند مشابه آن بدون داشتن دکمة فشاری برای گروه کنترل به‌صورت شل به مدت 5 دقیقه در همان نقطه بسته شد. میزان فشار حاصل از دست‌بند در گروه آزمون به‌صورتی بود که مددجو در نقطة نیگوآن احساس گرمی، سنگینی و برجستگی می‌کرد و با بررسی نبض رادیال دقت شد که دست‌بند باعث اختلال در جریان خون شریان رادیال نشود. بلافاصله پس از جداکردن دست‌بند، میزان اضطراب، مجدداً در هر دو گروه با پرسشنامة اشپیل برگر اندازه‌گیری شد.
این پژوهش پس ازکسب مجوز از کمیتة اخلاق دانشگاه علوم پزشکی سبزوار انجام شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخة 20 و SAA9.2انجام شد. از شاخص‌های توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی نظیر آزمون مجذور کای، تست دقیق فیشر، ویلکاکسون و من‌ویتنی استفاده و سطح معناداری در تمامی آزمون‌ها کمتر یا مساوی 05/0در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
میانگین سنی افراد مورد مطالعه 26/16±63/48 بود. 86 درصد از بیماران مرد و 8/11 درصد زن بودند. اکثر افراد (9/73 درصد) متأهل بودند. در بین بیماران 3/27 درصد بیسواد،2/35 درصد کارگر و 7/55 درصد ساکن شهر بودند. توزیع متغیرهای دموگرافیکی با استفاده از آزمون‌های من‌ویتنی، مجذور کای و تست دقیق فیشر بررسی شد. نتایج نشان داد که دو گروه از نظر توزیع متغیرهای مذکور اختلاف معناداری نداشتند. همچنین، از نظر پزشک جراح و متخصص بیهوشی نیز همگن بودند.
برای مقایسة میانگین نمرة اضطراب آشکار و پنهان قبل از مداخله در دو گروه، از آزمون من‌ویتنی استفاده شده است. نتایج آزمون نشان داد که دو گروه از نظر میزان اضطراب آشکار (15/0=p) و پنهان (51/0=p) قبل از مداخله تفاوت آماری معناداری ندارند. در بررسی درون‌گروهی، نتایج آزمون آماری ویلکاکسون نشان داد میانگین اضطراب آشکار و پنهان بعد از مداخله در گروه آزمون نسبت به قبل از مداخله کاهش معناداری داشت (0001/0p<) و در گروه کنترل نیز میزان اضطراب آشکار و پنهان بعد از مداخله نسبت به قبل از مداخله به‌صورت معناداری کاهش یافت (0001/0p<)، اما این میزان در گروه آزمون به شکل معناداری بیشتر بود (جدول 1).
برای بررسی اثر هم‌زمان متغیرهای تأثیرگذار بر میزان اضطراب آشکار و پنهان از روش برآورد معادلات تعمیم‌یافته (GEE) استفاده شده است. نتایج تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به‌روش GEE نشان داد که بستن مچ‌بند تأثیر معناداری بر متغیر اضطراب (آشکار و پنهان) داشت، به‌طوری که میزان اضطراب آشکار (0006/0p=) و پنهان (0001/0p=) مرحلة دوم (بعد از مداخله) به‌صورت معناداری کمتر از گروه کنترل بود. نتایج برآورد متغیرهای دموگرافیکی نشان داد که متغیرهای مذکور اثر آماری معناداری بر میزان اضطراب آشکار و پنهان نداشت (جدول 2).
جدول 1. مقایسة میانگین اضطراب قبل و بعد از مداخله در دو گروه آزمون و کنترل
|
گروه |
اضطراب |
قبل مداخله |
بعد مداخله |
|
آزمون |
آشکار |
59/7±20/52 |
36/7±56/43 |
|
پنهان |
48/7±95/48 |
82/5±31/44 |
|
|
کنترل |
آشکار |
19/8±72/51 |
59/8±95/48 |
|
پنهان |
92/5±50/49 |
96/5±70/47 |
|
|
من‌ویتنی |
آشکار |
15/0p= |
002/0p= |
|
پنهان |
51/0p= |
003/0p= |
جدول 2. نتایج برازش داده به روش برآورد معادلات تعمیم‌یافته بر میزان اضطراب آشکار و پنهان
|
|
اضطراب آشکار |
اضطراب پنهان |
||||
|
متغیر |
برآورد |
انحراف معیار |
مقدار p |
برآورد |
انحراف معیار |
مقدار p |
|
سن |
068/0 |
095/0 |
475/0 |
078/0 |
066/0 |
236/0 |
|
جنس |
734/1 |
083/3 |
573/0 |
839/3- |
513/2 |
878/0 |
|
وضعیت تأهل |
375/0 |
998/0 |
707/0 |
623/0 |
151/1 |
956/ |
|
محل سکونت |
17/3- |
428/2 |
191/0 |
533/2- |
439/1 |
078/0 |
|
شغل |
175/0- |
751/0 |
815/0 |
636/0 |
551/0 |
251/0 |
|
تحصیلات |
310/0 |
023/1 |
755/0 |
445/0 |
720/0 |
536/00 |
|
نوع جراحی |
279/0- |
643/0 |
666/0 |
0102/0- |
456/0 |
982/0 |
|
پزشک جراح |
190/0 |
476/0 |
689/0 |
289/0 |
403/0 |
473/0 |
|
پزشک بیهوشی |
288/0 |
418/0 |
490/0 |
521/0 |
432/0 |
227/0 |
|
گروه (قبل از مداخله) |
468/2 |
778/1 |
165/0 |
071/0 |
301/1 |
956/0 |
|
گروه (بعد از مداخله) |
168/6- |
809/1 |
0006/0 |
565/4- |
180/1 |
0001/0 |
بحث
نتایج مطالعة حاضر نشان داد که طب فشاری در نقطة نیگوآن با استفاده از دست‌بند طب فشاری به کاهش اضطراب بیماران در انتظار جراحی هرنی اینگوینال می‌انجامد. هر چند هنوز سازوکار دقیق طب فشاری مشخص نیست، به‌نظر می‌رسد طب فشاری با تنظیم نورترنسمیترهای سیستم عصبی مرکزی و آزادسازی سروتونین به کاهش اضطراب بیماران و ایجاد آرامش می‌انجامد [22 و 23]. در واقع، هنگام اضطراب و عمل جراحی، سیستم سمپاتوآدرنال فعال می‌شود و طب فشاری احتمالاً با آزادسازی پپتیدهای خاص و مونوآمین‌ها فعالیت سمپاتوآدرنال را کاهش می‌دهد [24].
آگاروال و همکارن گزارش کرده‌اند که طب فشاری در نقطة چشم سوم در بیماران کاندید عمل جراحی انتخابی اضطراب قبل از عمل را کاهش می‌دهد، به‌طوری که بعد از اعمال فشار بر نقطة چشم سوم، میزان اضطراب بیماران از 8 به 5 بر اساس مقیاس 0 تا10 رسید [3]. همچنین، در مطالعة وانگ و همکاران طب فشاری در نقطة چشم سوم بر والدین کودکان در انتظار جراحی نشان داد میزان اضطراب والدین به‌صورت معناداری کاهش یافت [24].
نتایج مطالعة حاضر با مطالعة آگاروال و وانگ همخوانی دارد، با این تفاوت که این مطالعات در نقاط چشم سوم انجام شده است که در طب چینی و سنتی نقاط ضد اضطراب شناخته شده و کاربرد آن‌ها در این زمینه تأیید شده است. نتیجة مثبت گزارش‌شده ممکن است به این دلیل باشد. اما، نقطة نیگوآن برای انجام این پژوهش در نظر گرفته شده است که نقطة اصلی در ناراحتی‌های شکمی است و قبلاً برای کاهش تهوع و استفراغ استفاده می‌شده است [25]، به‌وسیلة دست‌بند فشاری تحریک می‌شود، کاربرد آسان‌تری دارد، از طرف بیماران راحت‌تر پذیرش می‌شود و فشار مؤثر و یکنواختی را بدون ایجاد تداخل در اقدامات روتین بخش و نیاز به حضور مداوم پرستار بر بالین بیمار ایجاد می‌کند.
جنک و تان تأثیر طب فشاری در نقطة نیگوآن را بر کاهش اضطراب بیماران مبتلا به سرطان پستان تحت شیمی درمانی بررسی کرده‌اند. در این مطالعه 64 بیمار مبتلا به مرحلة 3 سرطان پستان در دو گروه کنترل و آزمون از نظر متغیرهای تهوع و استفراغ و اضطراب بررسی شدند. میزان اضطراب با پرسشنامة بک سنجیده و طب فشاری نیز با استفاده از مچ‌بند اعمال شده است [26].
در سال 1392 نیز میرباقر آجرپز و همکاران تأثیر طب فشاری در نقطة نیگوآن را بر اضطراب دانشجویان اتاق عمل در آغاز کارآموزی بررسی کردند که بیانگر تأثیر طب فشاری در نقطة نیگوآن بر اضطراب بوده است [15]. در مطالعة آجرپز، دانشجویان دارای سطح اضطراب بالاتر از 40 وارد مطالعه شدند. در گروه مداخله، نقطة PC6 به‌صورت یکنواخت و محکمی به‌مدت یک دقیقه فشرده شد و پس از 30 ثانیه استراحت، مجدداً یک دقیقه فشار به همان شکل وارد شد و در گروه پلاسبو همین نقطه به صورت سطحی لمس شد. پانزده دقیقه بعد از مداخله هر دو گروه وارد اتاق عمل شدند و 15 دقیقه نظاره‌گر اعمال جراحی بودند. سپس، پرسشنامة اشپیل‌برگر برای هر دو گروه تکمیل شد. اما، موسوی و همکاران در سال 1387 عنوان کردند که طب فشاری نقطة نیگوآن در کاهش اضطراب دانشجویان پرستاری، مامایی و اتاق عمل مؤثر نیست. در این پژوهش تعداد 66 دانشجوی پرستاری و اتاق عمل هر کدام بر اساس نمونه‌گیری تصادفی در دو گروه دوازده نفرة مداخله (PC6) و کنترل (Thumb) و دانشجویان مامایی در دو گروه نه نفره قرارگرفتند. دانشجویان، قبل از ورود به محیط آموزش بالینی، در گروه مداخله به‌مدت 60 ثانیه فشار یکنواخت و ملایمی روی نقطةPC6 دریافت کردند و دانشجویان گروه کنترل نیز به‌همین روش فشار را در نقطة Thumbدریافت کردند. هر دو گروه هم‌زمان وارد محیط آموزش بالینی شدند و میزان اضطراب یکبار قبل از مداخله، سپس یک دقیقه بعد از ورود به محیط آموزش بالینی با پرسشنامة اشپیل برگر اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد میانگین اضطراب آشکار و پنهان در کل دانشجویان قبل از مداخله اختلاف آماری معناداری نداشت [12].
نتایج مطالعة موسوی با مطالعة حاضر مغایرت دارد که ممکن است به‌دلیل تفاوت در مدت زمان اعمال طب فشاری و جامعة پژوهش متفاوت باشد. در اکثر مطالعات انجام‌شده در گروه کنترل از نقاط کاذب استفاده کرده‌اند، اما در مطالعة حاضر از همان نقطة نیگوآن استفاده شد که به‌صورت سطحی با دست‌بند فاقد دکمة فشاری لمس شده است.
در مطالعة حاضر، کاهش میزان اضطراب آشکار و پنهان در گروه پلاسبو نیز معنادار بوده است. در پژوهش‌های آگاراوال، وانگ، بیکر، بصام‌پور و میرباقر آجرپز نیز اضطراب قبل از عمل در گروه پلاسبو کاهش معناداری داشت. دلیل این کاهش ممکن است ناشی از اثر تلقین به‌خود و احساس ناشی از حضور پژوهشگر به‌عنوان یکی از اعضای تیم درمان و اثر هاتورن ناشی از تحت مطالعه‌بودن باشد [3، 4، 8، 15 و 24]. اگاروال و همکاران بیان کرده‌اند مداخله‌ای که با عنوان پلاسبو برای بیماران انجام می‌شود موجب تغییر در میزان اضطراب، هراس، ضربان قلب و فشار خون افراد تحت پژوهش می‌شود. دلیل این کاهش را احساس مثبت بیماران به مداخله‌ای می‌دانند که برای آن‌ها انجام می‌گیرد [3].
نتیجه‌گیری
طب فشاری یکی از درمان‌های مکمل غیرتهاجمی، بی‌خطر و کم‌هزینه است که در این مطالعه توانست به کاهش اضطراب در بیماران در انتظار جراحی منجر شود. لذا، می‌توان استفاده از آن را در بیماران توصیه کرد تا به ارتقای بهبودی و رفاه بیماران بینجامد.
تشکر و قدردانی
این مقاله حاصل پایان‌نامة دانشجویی برای اخذ درجة کارشناسی‌ارشد آموزش پرستاری مصوب دانشگاه علوم پزشکی سبزوار به شمارة 20/ 91142 پ است. بدین‌وسیله، از همکاری مسئولان و اعضای شورای پژوهشی دانشکدة پرستاری و مامایی سبزوار، همچنین مسئولان و پرستاران بخش‌های جراحی مرکز آموزشی درمانی امداد و واسعی سبزوار و تمامی بیمارانی شرکت‌کننده در این پژوهش تقدیر و قدرانی می‌کنیم.
)