نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات فن آوری های زیست محیطی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور، اهواز، اهواز، ایران

2 کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران

3 کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی آبادان، آبادان، ایران

4 کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، زاهدان، ایران

5 مربی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زابل، زابل، ایران

6 مربی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران

چکیده

زمینه و هدف:امروزه پیامدهای مختلف آلودگی هوا به­خصوص اثرات بهداشتی آن باعث شده است که ارزیابی،نظارت و کنترل کیفیت هوا در تمام جوامع در رأس مسایل ملی مطرح شود. هدف اصلی این مطالعه، تعیین کیفیت بهداشتی هوای شهرستان زابل براساس شاخص AQI در سال 1390 و میزان مرگ و میر ناشی از ریزگردهابود.
موادّ و روش­ها: این مطالعه از نوع توصیفی ـ  تحلیلی و مقطعی می­باشد.  غلظت آلاینده­های هوا شامل منوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن و ذرات معلق بوده که طی سال 1390 با دستگاهBAM 1020 توسط سازمان محیط زیست زابل اندازه گیری شد. شاخص کیفیت هوا (AQI) ازطریق درون­یابی بین غلظت­های چهار آلاینده­ی معیار، محاسبه گردید. به­منظور بررسی میزان مرگ و میر ناشی از آلاینده­ی مسؤول از مدل کامپیوتری AirQ2.2.3 استفاده گردید.
یافته­ها:نتایج نشان داد کیفیت هوای شهرستان زابل در سال 1390، در 68 درصد روزهای سال از حدّ استاندارد تجاوز نموده و با توجه به شاخص AQI، کیفیت هوادر 27 درصد روزها در وضعیت غیر بهداشتی و در 6 درصد روزها در وضعیت خیلی غیربهداشتی بود وPM10به عنوان آلاینده­ی مسئول شهر زابل بوده است. همچنین تعداد پذیرش­های بیمارستانی ناشی از   بیماری­های تنفسی منتسب به PM10، 575 مورد، بیماری­های تنفسی 41 مورد و بیماری­های قلبی و عروقی227 مورد تعیین گردید.
نتیجه­گیری: بررسی شاخص کیفیت هوا (AQI) در این شهرستان نشان داد ماه­های تیر، امرداد و شهریور بیشترین میزانPM10 را در دسته­ی"خیلی خطرناک" (401<AQI<500)داشتند که بی­تاثیر از شروع بادهای صد وبیست روزه­ی سیستان نیست. این وضعیت نشان دادکه شهرستان زابل اگرچه با مشکلات شهرهای بزرگ ازجمله وجود صنایع و ترافیک روبرو نیست، اما به­دلیل رتبه­ی اول در وقوع و شدت طوفان در کشور و تجربه­ی 107 روز وضعیت خیلی خطرناک و باتوجه به آمار بالای مرگ و میر ناشی از مواجهه با گردو غبار، باید توجه ویژه برای بهبود و احیای شرایط زیست­محیطی و برنامه­ریزی مناسب جهت کاهش میزان مواجهه­ی گروه­های حساس در زمان وقوع گرد و غبارداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Survey on Health Quality of Air Based on AQI Index and Calculating Mortality Rate Caused by Dust in Zabol city

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Godarzi 1
  • Kambiz Ahmadi Angali 1
  • Javad Salimi 2
  • Farrokh Ghaffarizadeh 3
  • Farzad Kadkhodaee 4
  • Gholamreza Ebrahimzadeh 5
  • Ameneh Eskandari 6
  • Fatemeh Barjasteh Askari 6

چکیده [English]

Backgrounds: Today, the different consequences of air pollution especially on health effects caused to evaluate, monitor and control air quality as the most important national issues. The aim of this study was to determine the health quality of air in Zabol city based on AQI index and mortality rate caused by dust.
Materials and Methods: This is a descriptive-cross sectional study. The concentration of air pollutants, including carbon monoxide, sulfur dioxide, nitrogen dioxide, suspended particles were measured by Zabol environmental department using BAM 1020 device in 2011.Air quality index was calculated by interpolation between four concentrations of criteria pollutants. In addition, AirQ2.2.3 computer model was used to determine the mortality rate caused by dust.
Results: The results showed that air qualities in 68 percent of the days were exceeded from standard limit in 2011. According to AQI index, the air qualities in 27% and 6% of days in Zabol city were classified into unhealthy and very unhealthy categories, respectively. PM10 as pollutant was responsible for the pollutant of Zabol city. Furthermore, the number of admission rate in hospitals were 575, respiratory diseases 41 and cardiovascular diseases 227.
Conclusions: A survey on air quality index (AQI) in July, August and September showed that the highest level of PM10 which classified in "very hazardous" (401 <AQI <500) category  which was related to a hundred and twenty days winds of Sistan. Although in Zabol city, there are not problems of big cities such as industries and traffic jam, but due to number one in the occurrence and severity of storms in the country and experiencing 107 days in very dangerous condition and regarding to high number of deaths caused by exposure to dust, required special attentions to improve environmental conditions, proper planning and reducing exposure of sensitive groups in dusty days.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Air Pollution - Air Quality Index- Zabol city –Dust

 

 


بررسی کیفیت بهداشتی هوای شهرستان زابل براساس شاخصAQI و محاسبه­ی میزان مرگ و میر ناشی از ریزگردها

 

غلامرضا گودرزی1،2، کامبیز احمدی انگالی1،2، جواد سلیمی*3، فرخ غفاری زاده4، فرزاد کدخدایی5، غلامرضا ابراهیم زاده6،

 آمنه اسکندری 7، فاطمه برجسته عسکری7

1 مرکز تحقیقات فن آوری های زیست محیطی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران

2 استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور، اهواز، اهواز، ایران

3 کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران

4 کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی آبادان، آبادان، ایران

5 کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، زاهدان، ایران

6 مربی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زابل، زابل، ایران

7 مربی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران

 

* نشانی نویسنده مسئول: خراسان رضوی، تربت حیدریه، خیابان فردوسی شمالی، خیابان رازی، دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، جواد سلیمی  

E-mail: salimij1@thums.ac.ir

 

وصول:23/12/93، اصلاح:5/2/94، پذیرش:27/4/94

چکیده

زمینه و هدف:امروزه پیامدهای مختلف آلودگی هوا به­خصوص اثرات بهداشتی آن باعث شده است که ارزیابی،نظارت و کنترل کیفیت هوا در تمام جوامع در رأس مسایل ملی مطرح شود. هدف اصلی این مطالعه، تعیین کیفیت بهداشتی هوای شهرستان زابل براساس شاخص AQI در سال 1390 و میزان مرگ و میر ناشی از ریزگردهابود.

موادّ و روش­ها: این مطالعه از نوع توصیفی ـ  تحلیلی و مقطعی می­باشد.  غلظت آلاینده­های هوا شامل منوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن و ذرات معلق بوده که طی سال 1390 با دستگاهBAM 1020 توسط سازمان محیط زیست زابل اندازه گیری شد. شاخص کیفیت هوا (AQI) ازطریق درون­یابی بین غلظت­های چهار آلاینده­ی معیار، محاسبه گردید. به­منظور بررسی میزان مرگ و میر ناشی از آلاینده­ی مسؤول از مدل کامپیوتری AirQ2.2.3 استفاده گردید.

یافته­ها:نتایج نشان داد کیفیت هوای شهرستان زابل در سال 1390، در 68 درصد روزهای سال از حدّ استاندارد تجاوز نموده و با توجه به شاخص AQI، کیفیت هوادر 27 درصد روزها در وضعیت غیر بهداشتی و در 6 درصد روزها در وضعیت خیلی غیربهداشتی بود وPM10به عنوان آلاینده­ی مسئول شهر زابل بوده است. همچنین تعداد پذیرش­های بیمارستانی ناشی از   بیماری­های تنفسی منتسب به PM10، 575 مورد، بیماری­های تنفسی 41 مورد و بیماری­های قلبی و عروقی227 مورد تعیین گردید.

نتیجه­گیری: بررسی شاخص کیفیت هوا (AQI) در این شهرستان نشان داد ماه­های تیر، امرداد و شهریور بیشترین میزانPM10 را در دسته­ی"خیلی خطرناک" (401<AQI<500)داشتند که بی­تاثیر از شروع بادهای صد وبیست روزه­ی سیستان نیست. این وضعیت نشان دادکه شهرستان زابل اگرچه با مشکلات شهرهای بزرگ ازجمله وجود صنایع و ترافیک روبرو نیست، اما به­دلیل رتبه­ی اول در وقوع و شدت طوفان در کشور و تجربه­ی 107 روز وضعیت خیلی خطرناک و باتوجه به آمار بالای مرگ و میر ناشی از مواجهه با گردو غبار، باید توجه ویژه برای بهبود و احیای شرایط زیست­محیطی و برنامه­ریزی مناسب جهت کاهش میزان مواجهه­ی گروه­های حساس در زمان وقوع گرد و غبارداشت.

واژه­های کلیدی : آلودگی هوا،شاخص کیفیت هوا،شهرستان زابل، ریزگردها.

 


مقدمه

براساس برآوردهای سازمان بهداشت جهانی، سالانه بیش از 300 میلیون نفر جان خود را به­دلیل اثرات زیان آور هوای آزاد از دست می­دهند (1) که ازاین میان حدود یک میلیون مرگ و میر مربوط به سرطان ریه است (2). عقب­ماندگی ذهنی کودکان، اختلالات تنفسی، حملات حادّ قلبی، عوارض عصبی و بینایی، کم­خونی افزایش مرگ و میر ناشی از سکته­های قلبی ومغزی، جهش­های ژنی، سقط جنین، کاهش وزن نوزادان و بیماری­های دیگر به­همراه انقراض گونه­های گیاهی، جانوری و صدمات اقتصادی و فرهنگی به­عنوان عوارض هراس­انگیز آلودگی هوای شهرها مورد تایید محققان قرارگرفته­اند (3،6). دراین میان، آلاینده­های هوا نظیر ذرات معلق، دی اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن، ازن و منوکسیدکربن به ­عنوان مسؤول بسیاری از مرگ و میرهای پیش از موعد و نیز اثرات حادّ ومزمن متعددی درمحیط­های شهری برای انسان محسوب می­شوند (7).

امروزه کیفیت هوای تنفسی ازجمله دغدغه های پژوهشگران می­باشد. مطالعه در زمینه­ی بروز طوفان­های متعدد گرد و غبار که در سال های اخیر در برخی از مناطق کشور اتفاق می­افتد، بسیار مورد توجه قرارگرفته است. ازجمله عوامل بروز این پدیده می­توان به تغییرات آب و هوایی و تغییرات اقلیمی همچون کاهش بارندگی، تغییر الگوی بارندگی و فرسایش سطح زمین به دلیل خشکسالی اشاره کرد (8). طوفان­های گرد و غبار منجر به کاهش قابل ملاحظه­ی دید، علایم تنفسی و مشکلات چشمی در افراد گردیده، صدمات قابل ملاحظه­ای به حیوانات، گیاهان، صنایع و فعالیت­های اجتماعی وارد می­کند (9).

تحقیقات متعددی، تاثیر سوء این تغییرات و شرایط به­وجود آمده­ی ناشی از آن را بر سلامت افراد تایید می­کنند که از آن جمله می­توان به ارتباط معنادار وجود ریزگردها و پذیرش اورژانس بیمارستان­ها (10)، خطر بروز بیماری­های قلبی و تنفسی مرتبط با طوفان­های گردوغبار را نام برد. در این میان بررسی فراوانی طوفان­ها حاکی از آن است که ایستگاه شهرستان زابل بیشترین میزان وقوع طوفان را در ایران داراست (11). تحقیق دیگری نمایانگر کاهش سطح آب دریاچه­ی هامون هیرمند است که سطحی برابر با 777 کیلومتر مربع از رسوبات بستر این دریاچه را به نفع طوفان­های گرد و غبار فراهم ساخته است(12). جهت بادهای غالب نیز در این منطقه شمال و شمال غربی است که با گذر از بستر دریاچه­ی هامون ذرات حاوی نمک را به زیان سلامت مردم منطقه­ی سیستان حمل می­کند.

یکی از اقدامات مهم  و موثر بر کنترل کیفیت هوا، تعیین میزان واقعی آلاینده­ها و توصیف کیفیت هوا در مقایسه با شرایط استاندارد و اطلاع رسانی به­موقع به مردم است. بدین منظور می­توان از شاخص­هایی مانند شاخص  کیفیت هوا استفاده کرده و بر پایه­ی نتایج حاصل­شده، ضمن اطلاع­رسانی صحیح به مردم، اقدامات پیشگیرانه را در حالت­های کیفیت نامطلوب هوا وضع نمود (13،14).

سبحان اردکانی درسال 1380 کیفیت بهداشتی هوای تهران را با استفاده از شاخص کیفیت هوا مورد سنجش قرارداد و مشخص نمود 273 روز کیفیت هوای تهران از حدّ استاندارد تعیین شده توسط آژانس حفاظت محیط زیست ایالت متحده تجاوز کرده­است. بدین­صورت که کیفیت هوا در 70/13 درصد از روزهای سال خیلی غیر بهداشتی و در 27 دهم درصداز روزها خطرناک بوده است. همچنین در موارد تجاوز کیفیت هوا از حدّ استاندارد در 60/84 درصد موارد، آلاینده­ی مسؤول، منوکسیدکربن بوده و ماه­های امرداد، شهریور و مهر آلوده­ترین ماه­های سال بوده اند (15).

محدوده­ی پژوهش

منطقه­ی مورد پژوهش به­دلیل شرایط خاص جغرافیایی ازجمله همجواری با دریاچه­ی هامون و تاثیرپذیری از بادهای صد و بیست روزه­ی سیستان انتخاب شد. دشت سیستان و شهرستان زابل در جنوب غربی کشور و شمال غربی استان سیستان و بلوچستان با مساحتی بالغ بر 15197 کیلومتر مربع واقع شده است (تصویر شماره­ی 1). این شهرستان از شمال و شمال شرق با استان خراسان جنوبی، از شرق با کشور افغانستان، از جنوب با شهرستان زهک و از شرق با کویر لوت هم­مرز می باشد و از شمال و غرب توسط دریاچه­ی هامون احاطه شده است. جهت بادهای غالب در این منطقه شمال تا شمال غربی است و در ماه­های خرداد، تیر، امرداد و شهریور (همزمان با وقوع بادهای صد و بیست روزه­ی سیستان)  نسبت به ماه­های دیگر سال فراوانی و شدت بیشتری دارد. بررسی فراوانی طوفان­ها حاکی از آن است که ایستگاه شهرستان زابل بیشترین میزان وقوع طوفان را در ایران داراست. همچنین از سال 1378 و وقوع پدیده خشکسالی وقوع طوفان در منطقه پنج برابر افزایش یافته است. تحقیق دیگری نمایانگر کاهش سطح آب دریاچه­ی هامون هیرمند است که سطحی برابر با 777 کیلومتر مربع از رسوبات بستر این دریاچه را به نفع طوفان­های گرد و غبار فراهم ساخته است. جهت بادهای غالب نیز در این منطقه شمال و شمال غربی است که با گذر از بستر دریاچه­ی هامون ذرات حاوی نمک را به زیان سلامت مردم در منطقه سیستان حمل می­کند (11،16).

دراین تحقیق، پایش و کنترل کیفیت هوا در منطقه­ی سیستان و شهرستان زابل ضروری به نظر رسید. با مشخص نمودن آلاینده­ی مسؤول آلودگی هوای شهرستان زابل و درنتیجه منابع اصلی وانتشار آن می­توان درجهت کمک به مدیران و برنامه­ریزان شهری برای پایش منابع  اصلی آلاینده هوا و همچنین آگاه ساختن شهروندان از وضعیت روزانه­ی کیفیت هوای تنفسی محل زندگی­شان گامی موثر برداشت.

 

موادّ و روش­ها

این مطالعه از نوع مقطعی ـ تحلیلی است که به منظور تعیین شاخص کیفیت هوای شهرستان زابل براساس شاخص AQI  و  محاسبه­ی میزان مرگ و میر ناشی از ریزگردها انجام شد.

در این پژوهش از اطلاعات ثبت شده توسط دستگاه BAM 1020 در ایستگاه سازمان محیط زیست استفاده شد که به دلایلی موفق به ثبت غلظت همه­ی آلاینده­های هوا در تمام روزهای سال و غلظت NOX نشده بود. شاخص AQI به­طور جداگانه برای چهار آلاینده­ی CO ,PM10وSO2 24 ساعته، O3 هشت ساعته باتوجه به غلظت­های موجود و جدول شماره­ی 1 و رابطه­ی ذیل محاسبه گردید:

رابطه­ی 1

IP=(((IHi-ILo)/(BPHi-BPLo))*(CP-BPLo))+ILo

IP: شاخص آلودگی (AQI)

CP: غلظت آلودگی

BPHi: نقطه شکست در جدول شماره­ی 1 که برابر یا بزرگتر از CP باشد.

BPLo: نقطه شکست در جدول شماره­ی 1 که برابر یا کمتر از CP باشد.

IHi: AQI که با BPHi تطابق دارد.

ILo: AQI که با BPLo  تطابق دارد. (17)

با استفاده از جدول1و رابطه­ی 1، مقدار زیر شاخص آلاینده­ها، تعیین­ و بالاترین مقدار به­عنوان آلاینده­ی مسؤول معرفی گردید.پس از محاسبه­ی شاخص­های نهایی و مطابق با جدول 2، تعداد روزهایی از سال 1390 که در طبقات شش­گانه­ی شاخص کیفیت هوا قرار گرفته بودند نیز تعیین شد. ضمن محاسبه­ی میانگین ماهانه­ی غلظت آلاینده­ی مسؤول، محاسبات آماری نیز به کمک نرم­افزارهای EXCEL و  SPSSتبدیل به غلظت­های استاندارد گردید و نتایج گزارش شد. جهت پایش غلظت آلاینده­ها، غلظت به­صورت متحرک میانگیری (Moving Average) شد. و ازبین آن­ها، غلظت ماکزیمم انتخاب و در جهت تبدیل به شاخص کیفیت هوا استفاده شد. پس از تعیین آلاینده­ی مسؤول با استفاده از شاخص AQI و به­منظور تعیین اثرات زیانبار آن، از مدل کامپیوتری AirQ2.2.3 استفاده گردید. این مدل یک ابزار معتبر و قابل اعتماد به­منظور برآورد اثرات کوتاه­مدت آلاینده­های هوا توسط سازمان جهانی بهداشت معرفی شده است (18).

 

یافته­ها

یافته­های پژوهش حاکی از آن است که غلظت ذرات PM10 در طول سال نوسان قابل توجهی داشتند. درحالی­که این مقدار برای دیگر آلاینده  این طور نبود. شاخص AQI برای گازهای O3، CO و SO2 در تمام روزهای ثبت شده توسط دستگاه بین 0 تا 50 بوده، اما این دامنه برای PM1038 روز ثبت شده بود (جدول 3).

محاسبه­ی روزانه­ی AQI برایPM10 به­عنوان آلاینده­ی مسؤول کاهش کیفیت هوای شهر زابل درسال 1390 به تفکیک هر ماه، نشان داد روزهایی که AQI بین 401 تا 500 شرایط خیلی خطرناک داشته­اند، 29 درصد از روزها را تشکیل داده بود. (جدول 4).

همچنین نتایج حاصل­شده از شاخص کیفیت هوا مطابق نمودار1حاکی از آن است که کیفیت هوای شهرستان زابل درسال 1390، در 68 درصد روزهای سال از حدّ استاندارد تجاوز نموده­است و با توجه به شاخص AQI، کیفیت هوادر 27 درصد روزها در وضعیت غیر بهداشتی و در 6 درصد روزها در وضعیت خیلی غیر بهداشتی بود و در ماه­های تیر، امرداد و شهریور بیشترین میزان PM10 را در دسته­ی "خیلی خطرناک" (401<AQI<500) داشتند.

پس از تعیین PM10 به­عنوان آلاینده­ی مسؤول، با استفاده از نرم­افزار AirQ2.2.3 میزان مرگ و میر ناشی از این آلاینده تعیین گردید. طبق داده­های پردازش شده توسط نرم­افزار اکسل، متوسط سالیانه، متوسط تابستان و متوسط زمستان این آلاینده به­ترتیب برابر با 435، 528 و 340 میکروگرم بر متر مکعب تعیین شد. باتوجه به نتایج حاصل­شده، تعداد پذیرش­های بیمارستانی ناشی از بیماری­های تنفسی منتسب به PM10،575 مورد، بیماری­های تنفسی 41 مورد و بیماری­های قلبی و عروقی227 مورد بوده است. (نمودار 2)

 

بحث

همانطور که نتایج نشان داد کیفیت هوای شهرستان زابل در 38 روز ازسال 1390، در حدّ پاک و یا قابل قبول و در 242 روز AQI>100، غیر استاندارد بود. در شش ماه اول سال، PM10 به­عنوان تنها آلاینده­ی مسؤول آلودگی هوای شهرستان زابل در شرایط غیر استاندارد بود.

مطالعات مشابهی در این زمینه از جمله در شهر ارومیه صورت گرفته است مبنی براین­که کیفیت بهداشتی هوای شهر در334 روز ازسال 1390در حدّ پاک و یا قابل قبول و در 25 روز AQI>100، غیر استاندارد بود.در چهارماه اول سال،PM10 به­عنوان تنها آلاینده­ی مسؤول آلودگی هوای شهر ارومیه در شرایط غیر استاندارد بود، امادر ماه­های سرد، علاوه برآن، منواکسیدکربن ودی اکسید گوگرد نیز به­عنوان آلاینده­های مسؤول شناخته شدند. ریزگردهای ورودی به شمال غرب کشور، بالابودن سرانه­ی خودرو، بروز پدیده­ی اینورژن واستفاده از سوخت­های فسیلی برای گرمایش، از عوامل اصلی آلودگی هوای ارومیه هستند (21).

گل­باز وهمکاران، با مقایسه­ی کیفیت بهداشتی هوای شهر تهران واصفهان درسال 1387 نشان دادند که کیفیت شهر تهران در 88 درصد روزهای سال از حدّ استاندارد تجاوز نموده و در 27 درصد در وضعیت خیلی غیر بهداشتی بود. ازن،PM10، منواکسیدکربن، دی اکسید نیتروژن ودی اکسید گوگرد به­ترتیب در 52، 24، 6 و4 درصد روزهای با هوای غیراستاندارد به­عنوان آلاینده­ی مسؤول شهرتهران بودند. کیفیت هوای شهر اصفهان در 82 درصد روزهای سال از حدّ استاندارد تجاوزنموده ودر 76 درصد روزها در وضعیت غیربهداشتی،5 درصد در وضعیت خیلی غیر بهداشتی و 1 درصد در وضعیت خطرناک بود. منو اکسید کربن و PM10 به­ترتیب در 51،49 درصد ایام دارای هوای غیراستاندارد، به­عنوان منابع آلاینده­ی مسؤول بودند. خودروها و صنایع به­عنوان منابع اصلی انتشار آلاینده­های هوا در شهرهای مذکور اعلام شده­اند (13،22).

مقایسه­ی نتایج مطالعات انجام یافته، با یافته­های حاصل­شده از بررسی حاضر، مؤید نقش ویژه­ی PM10 به­عنوان آلاینده­ی مسؤول در شرایط غیر استانداردبوده است. غالب بودن بادهای صدوبیست روزه­ی سیستان  و بروز طوفان­های گردو غبار بسیار دراین منطقه  که ناشی از همجواری با دریاچه­ی هامون، تغییرات آب و هوایی، کاهش بارندگی و فرسایش سطح زمین است،  باعث شده تا این ذرات نقش مهمتری در تعیین کیفیت بهداشتی هوای این شهرستان نسبت به  وسایل نقلیه و فعالیت­های صنعتی در مقایسه با شهرهای توسعه­یافته و صنعتی کشور داشته باشند.

همچنین نتایج این تحقیق نشان داد ماه­های خرداد، تیر، امرداد و شهریور طبق جدول4 بدترین وضعیت ازنظر هوای تنفسی داشتند. این ماه­ها با شروع بادهای صدوبیست روزه سیستان از نظر فراوانی و شدت باد نیز نسبت به دیگر ایام سال فراوانی بیشتری دارند که تاثیر منفی این بادها باتوجه به وضعیت موجود، بر کیفیت هوای تنفسی ساکنان دشت سیستان تصدیق می­شود. طوفان­های گرد وغباری عمدتاً در فصل­های بهار وتابستان و با توالی کمتری در پاییز و زمستان رخ می­دهند.

تحقیقات علمی انجام­گرفته طی دو دهه­ی اخیر، نشان داده است که  ازدیدگاه مخاطرات بهداشت عمومی وسلامت، ذرات، از آلاینده­های اصلی می­باشند. سازمان جهانی بهداشت برآورد نموده است که سالیانه 500000 نفر براثر مواجهه با ذرات معلق هوابرد موجود در هوای آزاد دچار مرگ زودرس می­شوند. همچنین این سازمان هزینه­ی سالیانه­ی صرف شده برای بخش سلامت و بهداشت ناشی از آلودگی­های هوا در اتریش، فرانسه و سوئیس حدود 30 میلیارد پوند برآورده نموده است (23).

     بررسی ذرات معلق هوای شهر یزد نشان داد که این میزان ذرات در برخی موارد بیش از حدّ استاندارد ملی بود. غلظت ذرات معلق هوا در ماه­های تیرو امرداد بالاترین میزان بوده است (24).

عزیزی فر و همکاران با بررسی شاخص کیفیت برای ذرات معلق هوای شهر قم درسال 1386 نشان دادند که غلظت ذرات معلق کوچکتر از 10 میکرون در 95 درصد نمونه­های بررسی شده در حدّ استاندارد بود (25).

گروگوری ولینوس و همکاران طی یک بررسی ارتباط بین آلودگی هوای ناشی از ذرات و پذیرش بیماران دچار سکته­ی قلبی را در 7 شهر ایالت متحده بیان کردند. نتایج حاصل­شده از این تحقیق نشان داد که سطوح افزایش یافته­ی آلودگی هوا (پایین­تر از حدود تعیین شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست امریکا)، باعث افزایش میزان پذیرش بیماران دچار سکته­ی قلبی در بیمارستان می­شود. دراین تحقیق نشان داده­شد که اگر غلظت ذرات کوچکتر و مساوی 10 میکرون ، به میزان 10 میکروگرم در متر مکعب افزایش یابد، پذیرش بیماران در همان روز 10 درصد افزایش خواهد داشت (26).

نتایج حاصل از این مطالعه در نمودار 2، تعداد پذیرش­های بیمارستانی ناشی از بیماری­های تنفسی منتسب به PM10 را 575 مورد، بیماری­های تنفسی 41 مورد و بیماری­های قلبی و عروقی227 برآورد نموده است. تنها نکته­ی قابل ذکر این است که زمان وقوع طوفان­های گرد و غبار که موجب کاهش کیفیت هوای تنفسی در این منطقه می­شود، مقارن با تعطیلی مدارس است و این امر میزان و زمان مواجهه­ی بخشی از گروه­های حساس را در ماههای تیر، امرداد و شهریور کاهش می­دهد. البته افزایش میزان مواجهه این گروه در خردادماه انکارناپذیر است.

نتایج این تحقیق نشان دادکه در 107 روز از سال کیفیت هوا از حدّ استاندارد تجاوز کرده و بدترین شرایط در سه ماهه­ی تابستان بوده است وآلاینده­ی مسؤول دراین بررسیPM10 بود. عدم توجه به وضعیت نامطلوب موجود، موجب افزایش روز افزون بیماری­ها و مراجعه­ی افراد به مراکز درمانی و در موارد حادّ بستری شدن وحتی مرگ افراد حساس چون کودکان و افراد مسنّ و ییماران مستعدّ و ازطرفی باعث تعطیلی مراکز آموزشی، مراکز تولیدی و غیره می­شود که خود، خسارات اقتصادی زیادی را به جامعه تحمیل می­کند.

پیشنهاد­ها

باعنایت به موقعیت خاص جغرافیایی منطقه و جهت بادهای صد و بیست روزه­ی سیستان که کانونی مجزا از آنچه در جنوب غربی کشور وجود دارد و برای آن­که قضاوت صحیحی از کیفیت بهداشتی هوای شهرستان زابل به­دست آید، پیشنهاد می­شود تجهیزات و تعداد ایستگاه­های سنجش افزایش یافته و به­صورت یکنواخت در سطح شهر مستقرگردد.  با توجه به اینکه بادهای صد و بیست روزه از خرداد ماه شروع می­شوند، برنامه­ریزی مناسبی در برنامه­ی درسی اعمال تا موجب کاهش میزان مواجه دانش­آموزان در این ماه شود. درضمن باتوجه به اطلاعات هواشناسی در منطقه، نمونه­برداری از ذرات وآنالیزهای مربوط منشأ، منابع و انتقال­های مسیر گرد و غبار مشخص گردد و ازاقدامات بیولوژیکی نیزجهت غلبه بر طوفان­های گرد و غباری استفاده شود.

 

تشکر و قدردانی

بدین­وسیله از سازمان حفاظت و محیط زیست استان سیستان و بلوچستان که در انجام این تحقیق همکاری نمودند، تشکر می شود.

 

 

References

  1. Salvi S, Health effects of ambient air pollution in children. Paediatric Respiratory Reviews, 2007. 8(4): p. 275-280.
  2. OrganizationWH, Reducing the risks, promoting healthy life, in The World health report.2002
  3. Negi K, Kandpal S, and Kukreti M. Epidemiological factors affecting low birth weight. JK Science, 2006. 8(1): p. 31-4.
  4. Peters A, Particulate matter and heart disease: evidence from epidemiological studies. Toxical Appl Pharmacol, 2005. 207: p. 477-82.
  5. Schwartz J. What are people dying of on high air pollution days? Environmental Research, 1994. 64: p. 26-35.
  6. Malerbi F, et al. Ambient levels of air pollution induce clinical worsening of blepharitis. Environmental Research, 2012. 112: p. 199-203.
  7. Patankar, AM & Trivedi PL. Monetary burden of health impacts of air pollution in Mumbai, India: Implications for public health policy. Public Health, 2011. 125(3): p. 157-164.
  8. Xuan J, et al. Identification  and  characterization  of  sources  of atmosphericmineral  dust  in  East Asia. Atmospheric Environment, 2004. 38: p. 6239-52.
  9. Wang YQ, et al. Surface observation of sand and dust storm in East Asia and its application in CUACE/Dust. Atmospheric Chemistry and Physics, 2008. 8(3): p. 545-553.
  10. Kosha A, Rajabi A. The relationship between particulate air (with a diameter of 10 microns) and emergency hospital admissions in the case of Imam Reza ,Sina and Madani in Tabriz hospitals. Fourteenth National Conference of Environmental Health.2000 Oct.Iran.(Persian)
  11. Sharifikiya M.Changes to monitor the water level in the lake plain based on time series analysis of remotely sensed images.Human Sciences MODARES 1389;3(68):155.(Persian)
  12. Ghiyasuddin M. Air pollution sources, effects and control.First EditionTehran: Publishing and Printing Institute of Tehran University1385:820-854.(Persian)
  13. Golbahar S, Farzadkia M, and Kermani M. Assess air quality index. Iran Occup Health, 2010. 6(4): p. 59-65.
  14. EPA.Air Quality Index(AQI) – A Guide to Air Quality and your health.USA: EPA2009.
  15. Ardekani S. Determine the air quality of  Tehranwith AQI index  in 2001 : the elderly’s access and utilization [dissertation]. ST envirnment: Tehran Univ.2002(Persian)
  16. The meteorological variables recorded at weather stations in the city of Zabol in 2011; 2012 [cited 2012 Jul 9].Available from:http://www.tutiempo.net/clima/Zabol/408290.htm.  [Persian]
  17. Lin NH and JY Chen. Use of pollution standard index as the indicator of air qualityin Taiwan, cloud and aerosol Lap Dept.Atmospheric Sciences National Central University chung-li,Taiwan.17. 2002.
  18. Goudarzi G, Mohammadi MJ, Ahmadi Angali K, Neisi AK, Geravandi S, Babaei A, et al. Estimation of Number of Cardiovascular Death, Myocardial Infarction and Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) from NO2 Exposure using Air Q Model in Ahvaz City During. 2009. Iran Journal of Health and Environ. 2013; 6(1): 91-102.  [Persian]
  19. US Environmental Protection Agency. Technical assessment document for the reporting of daily air quality-the air ouality index (AQI),EPA, Washington DC. 2009. Available from: http://www3.epa.gov/airnow/aqi-technical-assistance-document-dec2013.pdf
  20. US Environmental Protection Agency. Air qulity index,A guide to air quality and your health EPA, office of air quality planning and standards research triangle park,NC 2009.Available from: http://www3.epa.gov/airnow/aqi_brochure_02_14.pdf.
  21. Khorsandi H, Amini Tapok F, Cargar H, Mousavi Moughanjogi S. Study of Urmia city air quality according to the air quality idex (AQI). Urmia Med J. 2013. 23(7): 767-75. [Persian]
  22. Golbahar S, Farzadkia M, Kermani M. Assess air quality in Tehran in 2008, relying on air quality index. Iran Occup Health. 2010; 6(4): 59-65.
  23. Colles J. Air Pollution. New York: Taylor, Francis; 2003.
  24. Naddafi K, Ehramposh M, Jafari V, Nabizadeh R, Yonesiyan M. Survey of total suspended particles and the composition of its constituent materials Central city of Yazd. J Shaheed Sadoughi Univ Med Sci. 2008. 16(4): 20-5. [Persian]
  25. Azizifar M, Nadaffi K, Mohammadian M, Safdari M, Khazaei M. Air quality index  and concentration of particulate matter with aerodynamic diameter of the air in Qom city. Qom Univ Med Sci J. 2011. 5(2): 59-64. [Persian]
  26. Wellenius GA, Schwartz J, Mittleman MA. Particulate air pollution and hospital admissions for congestive heart failure in seven United States cities. Am J Cardiol. 2006. 97(3): 388-404.

 

 


A Survey on Health Quality of Air Based on AQI Index and Calculating Mortality Rate Caused by Dust in Zabol city

 

Gholamreza Goudarzi.,

Environmental Technologies Research Center, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran

Assistant Professor, Department of Environmental Health Engineering, School of Public Health, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran

 

Kambiz Ahmadi Angali.,

Environmental Technologies Research Center, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran

Assistant Professor, Department of Environmental Health Engineering, School of Public Health, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran

 

Javad Salimi.,

M.Sc of Environmental Health Engineering, Torbateheydariyeh University of Medical Sciences, Torbateheydariyeh, Iran

 

Farrokh Ghaffarizadeh.,

MSc of Environmental Health Engineering, Abadan University of Medical Sciences, Abadan, Iran

 

Farzad Kadkhodai.,

MSc of Environmental Enginering, Zahedan University of Medical Sciences,Zahedan, Iran

 

Gholamreza Ebrahimzadeh.,

Lecturer of Environmental Health, Zabol University of Medical Sciences, Zabol, Iran

 

Amaneh Scandari.,

Lecturer of Environmental Health, Torbateheydariyeh University of Medical Sciences, Torbateheydariyeh, Iran

 

fatemeh barjaste askari7

Lecturer of Environmental Health, Torbateheydariyeh University of Medical Sciences, Torbateheydariyeh, Iran

 

Received:14/03/2015, Revised:25/04/2015, Accepted:18/07/2015


Abstract

Backgrounds: Today, the different consequences of air pollution especially on health effects caused to evaluate, monitor and control air quality as the most important national issues. The aim of this study was to determine the health quality of air in Zabol city based on AQI index and mortality rate caused by dust.

Materials and Methods: This is a descriptive-cross sectional study. The concentration of air pollutants, including carbon monoxide, sulfur dioxide, nitrogen dioxide, suspended particles were measured by Zabol environmental department using BAM 1020 device in 2011.Air quality index was calculated by interpolation between four concentrations of criteria pollutants. In addition, AirQ2.2.3 computer model was used to determine the mortality rate caused by dust.

Results: The results showed that air qualities in 68 percent of the days were exceeded from standard limit in 2011. According to AQI index, the air qualities in 27% and 6% of days in Zabol city were classified into unhealthy and very unhealthy categories, respectively. PM10 as pollutant was responsible for the pollutant of Zabol city. Furthermore, the number of admission rate in hospitals were 575, respiratory diseases 41 and cardiovascular diseases 227.

Conclusions: A survey on air quality index (AQI) in July, August and September showed that the highest level of PM10 which classified in "very hazardous" (401 <AQI <500) category  which was related to a hundred and twenty days winds of Sistan. Although in Zabol city, there are not problems of big cities such as industries and traffic jam, but due to number one in the occurrence and severity of storms in the country and experiencing 107 days in very dangerous condition and regarding to high number of deaths caused by exposure to dust, required special attentions to improve environmental conditions, proper planning and reducing exposure of sensitive groups in dusty days.

Keywords: Air Pollution - Air Quality Index- Zabol city –Dust

 

Corresponding author:

Javad Salimi,

Torbateheydariyeh University of Medical Sciences, Torbateheydariyeh, Iran

E-mail: salimij1@thums.ac.ir

 

  1. Salvi S, Health effects of ambient air pollution in children. Paediatric Respiratory Reviews, 2007. 8(4): p. 275-280.
  2. OrganizationWH, Reducing the risks, promoting healthy life, in The World health report.2002
  3. Negi K, Kandpal S, and Kukreti M. Epidemiological factors affecting low birth weight. JK Science, 2006. 8(1): p. 31-4.
  4. Peters A, Particulate matter and heart disease: evidence from epidemiological studies. Toxical Appl Pharmacol, 2005. 207: p. 477-82.
  5. Schwartz J. What are people dying of on high air pollution days? Environmental Research, 1994. 64: p. 26-35.
  6. Malerbi F, et al. Ambient levels of air pollution induce clinical worsening of blepharitis. Environmental Research, 2012. 112: p. 199-203.
  7. Patankar, AM & Trivedi PL. Monetary burden of health impacts of air pollution in Mumbai, India: Implications for public health policy. Public Health, 2011. 125(3): p. 157-164.
  8. Xuan J, et al. Identification  and  characterization  of  sources  of atmosphericmineral  dust  in  East Asia. Atmospheric Environment, 2004. 38: p. 6239-52.
  9. Wang YQ, et al. Surface observation of sand and dust storm in East Asia and its application in CUACE/Dust. Atmospheric Chemistry and Physics, 2008. 8(3): p. 545-553.
  10. Kosha A, Rajabi A. The relationship between particulate air (with a diameter of 10 microns) and emergency hospital admissions in the case of Imam Reza ,Sina and Madani in Tabriz hospitals. Fourteenth National Conference of Environmental Health.2000 Oct.Iran.(Persian)
  11. Sharifikiya M.Changes to monitor the water level in the lake plain based on time series analysis of remotely sensed images.Human Sciences MODARES 1389;3(68):155.(Persian)
  12. Ghiyasuddin M. Air pollution sources, effects and control.First EditionTehran: Publishing and Printing Institute of Tehran University1385:820-854.(Persian)
  13. Golbahar S, Farzadkia M, and Kermani M. Assess air quality index. Iran Occup Health, 2010. 6(4): p. 59-65.
  14. EPA.Air Quality Index(AQI) – A Guide to Air Quality and your health.USA: EPA2009.
  15. Ardekani S. Determine the air quality of  Tehranwith AQI index  in 2001 : the elderly’s access and utilization [dissertation]. ST envirnment: Tehran Univ.2002(Persian)
  16. The meteorological variables recorded at weather stations in the city of Zabol in 2011; 2012 [cited 2012 Jul 9].Available from:http://www.tutiempo.net/clima/Zabol/408290.htm.  [Persian]
  17. Lin NH and JY Chen. Use of pollution standard index as the indicator of air qualityin Taiwan, cloud and aerosol Lap Dept.Atmospheric Sciences National Central University chung-li,Taiwan.17. 2002.
  18. Goudarzi G, Mohammadi MJ, Ahmadi Angali K, Neisi AK, Geravandi S, Babaei A, et al. Estimation of Number of Cardiovascular Death, Myocardial Infarction and Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) from NO2 Exposure using Air Q Model in Ahvaz City During. 2009. Iran Journal of Health and Environ. 2013; 6(1): 91-102.  [Persian]
  19. US Environmental Protection Agency. Technical assessment document for the reporting of daily air quality-the air ouality index (AQI),EPA, Washington DC. 2009. Available from: http://www3.epa.gov/airnow/aqi-technical-assistance-document-dec2013.pdf
  20. US Environmental Protection Agency. Air qulity index,A guide to air quality and your health EPA, office of air quality planning and standards research triangle park,NC 2009.Available from: http://www3.epa.gov/airnow/aqi_brochure_02_14.pdf.
  21. Khorsandi H, Amini Tapok F, Cargar H, Mousavi Moughanjogi S. Study of Urmia city air quality according to the air quality idex (AQI). Urmia Med J. 2013. 23(7): 767-75. [Persian]
  22. Golbahar S, Farzadkia M, Kermani M. Assess air quality in Tehran in 2008, relying on air quality index. Iran Occup Health. 2010; 6(4): 59-65.
  23. Colles J. Air Pollution. New York: Taylor, Francis; 2003.
  24. Naddafi K, Ehramposh M, Jafari V, Nabizadeh R, Yonesiyan M. Survey of total suspended particles and the composition of its constituent materials Central city of Yazd. J Shaheed Sadoughi Univ Med Sci. 2008. 16(4): 20-5. [Persian]
  25. Azizifar M, Nadaffi K, Mohammadian M, Safdari M, Khazaei M. Air quality index  and concentration of particulate matter with aerodynamic diameter of the air in Qom city. Qom Univ Med Sci J. 2011. 5(2): 59-64. [Persian]
  26. Wellenius GA, Schwartz J, Mittleman MA. Particulate air pollution and hospital admissions for congestive heart failure in seven United States cities. Am J Cardiol. 2006. 97(3): 388-404.