تأثیر آموزش مؤلفه­های هوش هیجانی بر اضطراب

پرستاران شاغل در شهر سبزوار

علی وحیدی سبزوار¹، محسن کوشان²، راضیه خسروراد³، یاسر تبرایی⁴، محمدرضا شگرف نخعی^5*

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد پرستاری. دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. سبزوار. ایران.

² گروه روان پرستاری،دانشکده پرستاری و مامایی،دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار. ایران

³ مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشکده، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار. ایران

⁴ گروه بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار. ایران

⁵ گروه اعصاب و روان، دانشکده پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار.  ایران.

*نشانی نویسنده مسؤول: سبزوار، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، گروه اعصاب و روان، محمدرضا شگرف نخعی

E-mail: Rezashegarf@gmail.com

وصول:6/12/93، اصلاح:27/1/94، پذیرش:2/3/94

مقدمه

پرستاران به­عنوان بزرگ­ترین گروه ارایه­دهنده­ خدمات بهداشتی باید از کیفیت زندگی کاری مطلوب و حداقل اضطراب برخوردار باشند تا بتوانند مراقبت­ها را به شکل مطلوب به مددجویان ارایه دهند. پرستاران از جمله افرادی هستند که همواره درمعرض آسیب­های ناشی از اضطراب قراردارند .محیط کار و فعالیت­های مربوط به کار پرستاران ازعوامل تهدیدکننده و ایجاد اضطراب می­باشد. این استرس­ها، می­توانند روی سلامت روانی و همین­طور عملکردپرستاران تأثیر منفی بگذارد. موقعیت­های اورژانسی، مراقبت از بیماران درحال مرگ، کمبود وسایل و امکانات به­نحوی برای پرستاران استرس ایجاد می­کند (1).

تحقیقات متعددی، وجود تنش شغلی و تحلیل جسمی و روانی زیادی را که منجر به اختلال در سلامت و ناتوانی در انجام وظایف، آسیب­پذیری در ارتباطات حرفه­ای، کاهش کیفیت مراقبت­ها و درنهایت نارضایتی و ترک حرفه می­شود، در پرستاران نشان داده ­است (2). براساس مطالعات صورت گرفته، درهرهفته 4/7 درصد پرستاران به­علت فرسودگی یا ناتوانی ناشی از استرس و اضطراب غیبت می­کنند که 80 درصد بیشتر از سایر گروه­های شغلی هستند (3).

مسأله­ استرس شاید ناشی از ماهیّت و کیفیت شغل پرستاری باشد. چراکه یک پرستار درکار خویش با مرگ و زندگی، سلامت و بهبود­ی انسان­ها سرو کار دارد. همان مسایلی که به خودی­خود استرس فراوان دارند (5 و4).

روش­های متفاوتی درجهت کاهش اضطراب در پرستاران وجود دارد که ازجمله­ آن­ها می­توان به آموزش و فراگیری مؤلفه­های هوش هیجانی اشاره کرد (6). هوش هیجانی توانایی درک، توصیف، دریافت و کنترل هیجان­ها را دارد (7). نحوه­ برخورد با وقایع ریز و درشت زندگی است که هوش هیجانی خوانده می­شود. افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، به وقایع منفی زندگی پاسخ­های سازگارانه­تری می­دهند. گذشته از این، اصولاً افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، به زندگی خود نظم و ثبات می بخشند. تا آنجاکه وقایع منفی کمتری در زندگی تجربه می­کنند و این می­تواند در کاهش اضطراب فرد مؤثر باشد (8).

مطالعات نشان داده است که افراد با بدتنظیمی هیجانی، در درک هیجانات خود با مشکل مواجهند و به موقعیت­های هیجانی واکنش منفی نشان می­دهند، در مدیریت و کنترل آن مشکل دارند و هیجانات شدیدی را تجربه می­کنند (11-9). افراد با تنظیم هوش هیجانی از درجات پایین­تری از اضطراب و افسردگی برخوردار هستند و از طرفی می­تواند آنان را در برابر فشارهای روانی محافظت و منطبق با شرایط سازد( 17-12).

استرس­های فراوانی در محیط کار به پرسنل پرستاران وارد می­شود. این استرس­ها می­تواندروی احساس خوب بودن از نظر روانی و همین طور عملکرد پرستاران تأثیر منفی بگذارد. با استفاده از هوش هیجانی    می­توان از عوارض ناشی از استرس­ها جلوگیری کرد. افراد دارای هوش هیجانی بالاتر، احساسات و تمایلات خود را بیشتر ابراز می­کنند و درنتیجه آن­ها را در شبکه اجتماعی وسیع­تر و حمایت اجتماعی بیشتری برای خود فراهم می­آورند. هوش هیجانی با عاطفه­ی مثبت، شامل: احساس لذت، علاقه­مندی و اشتیاق رابطه مستقیم و با عاطفه­ منفی اضطراب، احساس خصومت و نارضایتی رابطه معکوس دارد (8).

در آموزش­های ارایه شده، تأکید بر شناخت هیجانات و تعامل آنها با دیگر زمینه­های درونی و بیرونی فرد، پذیرش هیجانات و مهمتر از همه ابزار درست و سازمان­یافته هیجانات ارایه می­گردد. لذا هوش هیجانی بالا می­تواند در مهار و کاهش اضطراب موقعیتی نقش مؤثری داشته باشد و می­توان از آن در پیش­برد بهداشت روان پرستاران و پیشگیری از عوارض منفی و مخرب فردی و اجتماعی ناشی از استرس و اضطراب بهره­گیری نمود (19 و18).

استرس­های موجود در حرفه­ی پرستاری افت کیفی و کمّی خدمات بهداشتی و درمانی را به دنبال دارد که آثار نامناسبی بر سلامت جامعه خواهد داشت. به­سبب فراوانی بالای پرستاران در گروه­های درمانی مراقبتی، زمان طولانی تماس و ارتباط پرستار با بیماران، نقش مراقبتی حساس آن­ها و با توجه به اهمّیّت پیشگیری و کنترل استرس و نیز ارتقای کیفیت و اثربخشی مراقبت­ها، شناخت عوامل استرس­زای پرستاران می­تواند گام مؤثری در جهت إتخاذ تدابیر مناسب جهت کاهش استرس کادر پرستاری و ارتقای کیفیت خدمات پرستاری باشد (23-20). پس از شناخت عوامل اضطراب­آور و تعیین سطح آن باید روش­های مقابله با آن و یا کاهش اثرات آن را دانست تا این عوامل استرس­زا تأثیر منفی بر عملکرد پرستاران برجای نگذارد.

لذا مطالعه­ حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش مؤلفه­های هوش هیجانی بر کاهش اضطراب پرستاران شاغل در بیمارستان­های سطح شهر سبزوار انجام گرفته است. انتظارمی­رود با انجام این مطالعه و تعیین وضعیت هوش هیجانی و میزان اضطراب پرستاران شاغل در سطح شهر سبزوار، راه­کارهای مناسبی جهت کاهش اضطراب این پرسنل درمانی، اتخاذ گردد تا این امر، به بهبود کارایی آنان منجر شود.

موادّ و روش­ها

در این مطالعه تجربی که در بیمارستان­های شهر سبزوار وابسته به دانشگاه علوم پزشکی انجام شد، جامعه­ی آماری را کلیه­ پرستاران شاغل در این مراکز تشکیل می­دادند. از این بین، تعداد 135 نفر که معیارهای خروج از مطالعه را مانند ابتلا به عارضه­ی روانی اثبات شده، افرادی که قبلاً آموزشی در این زمینه دریافت نکرده بودند، پرستاران غیره باردار و آن­هایی که مبتلا به سایر بیماری­های زمینه­ای نبودند و یا مصرف داروهای آرامبخش نداشتند، به مطالعه راه یافتند. در بدو ورود، نمونه به­صورت تصادفی در دو گروه مورد و کنترل قرارگرفتند. پس از اخذ رضایت­نامه­ کتبی از نمونه­ها­، پرسش­نامه­ای شامل متغیرهای سنّ، جنسیّت، تحصیلات، سابقه­­کار، بخش­کاری و وضعیت اسکان توسط نمونه­ها­ تکمیل شد. سپس  پرسش­نامه­های 20 سؤالی اضطراب وضعیتی و صفتی اشپیل- برگر و نیز پرسش­نامه­ 90 سوالی هوش هیجانی بار-اون توسط نمونه­ها­ تکمیل گردید.

پرسش­نامه­ هوش هیجانی بار-اون پس از هنجاریابی براساس پژوهش­های قبلی، حاوی 90 سؤال است که ازطریق آن 15خرده­مؤلفه­ی هوش هیجانی مورد اندازه­گیری قرارمی­گیرد. این پرسش­نامه­ در ایران هنجاریابی شده است. پایایی آن با استفاده از آلفاکرونباخ در مورد مقیاس­ها از 69 دهم تا 86 دهم و با میانگین 76 دهم گزارش شده است (59). نتایج پژوهش بیانی و همکاران نیز نشان داد که آلفا کرونباخ مقیاس هوش هیجانی 89 دهم و پایایی بازآزمایی آن با فاصله­ زمانی 4 هفته 77 دهم است (20). در این مطالعه جهت تأیید پایایی پرسش­نامه­ها از روش آلفاکرونباخ استفاده شد که میزان آن برای پرسش­نامه­های اضطراب اشپیل برگر77 درصد تا 81 درصد محاسبه­گردید که خود نشان­دهنده­ میزان بالای همگنی سوالات این پرسش­نامه­ها می­باشد. برای پرسش­نامه­ی هوش هیجانی بار-آن 78 درصد به­دست آمد که خود نشان­دهنده پایایی مطلوب این  پرسش­نامه می­باشد.گزینه­ها روی یک طیف پنج درجه­ای لیکرت تنظیم شده­اند. نمره­گذاری از پنج به یک («کاملاً موافقم» با نمره­ی 5 و «کاملاً مخالفم» با نمره­ی 1) انجام ­شد. کمترین نمره­ی أخذشده در کل آزمون، 90 و بیشترین آن 450 بود که این محدوده برای مؤلفه­ها بین6 تا 30 است.

از واحدهای پژوهش خواسته شد تا در کمال آرامش و صداقت نسبت به تکمیل پرسش­نامه­ها اقدام نمایند. به آزمودنی­ها گفته­شد که پاسخ­های آن­ها به عنوان راز حفظ خواهدشد و در پایان مطالعه نتایج به آن­ها منعکس می­گردد.

پس از تکمیل پرسش­نامه­ها، گروه مورد، مؤلفه­های هوش هیجانی را طی 6 جلسه دو ساعته به­صورت کنفرانس و پرسش و پاسخ زیر نظر متخصص روان­شناسی و کمک پژوهشگر به­صورت سخنرانی و پمفلت آموزش دیدند. در پایان آموزش مجدداً از هر دو گروه خواسته شد تا پرسش­نامه­های هوش هیجانی و اضطراب را تکمیل نمایند.

پس از تعیین گروه مورد، طی دعوت­نامه­ای، هم قرارگرفتنشان در گروه مورد و هم محل و زمان برگزاری شش جلسه­ آموزش هوش هیجانی به آنان اطلاع­رسانی شد. درضمن به آنان گوشزد گردید که درصورت عدم شرکت در نصف جلسات (سه جلسه) از پژوهش حذف خواهند شد.

پس از هماهنگی­های لازم ازطریق سوپروایزر محترم آموزشی، محل برگزاری جلسات و سامانه­ آموزش مداوم دانشگاه علوم پزشکی برای این جلسات امتیازی معادل 22ساعت آموزشی با کد بازآموزی: 192159303 لحاظ گردید.

جلسات آموزش طی 6 هفته­ متوالی برگزار گردید. این جلسات توسط یک دکترای روان­شناس آموزش تدریس شد. به­این ترتیب که هر هفته یک جلسه­ دو ساعته(ساعت10-8 صبح)، با تفکیک هر جلسه به صورت ذیل برگزار گردید:

ـ جلسه­ اول: شامل معارفه­ گروه و اعضا با یکدیگر، آشنایی با روش کار و ساختار جلسات، بررسی انتظارات از برنامه‌ آموزش و تکمیل پرسش­نامه توسط گروه مورد بود.

ـ جلسه دوم: در مورد آموزش و بحث راجع به هوش هیجانی و مؤلفه­های آن ( با تأکید بر ۱۵خرده مقیاس هوش هیجانی و به­خصوص برنامه­های کاهش اضطراب) بود. در این برنامه­های آموزشی، ابتدا آموزش لازم درخصوص موارد فوق، داده و سپس روش­های سازگاری با عوامل استرس­­آور و شرایط محیط استرس­زا نیز به آن­ها آموزش داده شد.

ـ جلسه‌ سوم: شامل آشنایی با مفهوم خودنظم­دهی هیجانی، ابراز هیجانات، دلبستگی­ها و روش­های تغییر ادراک بود.

ـ جلسه­ چهارم: درباره خودمهارگری هیجانی، شیوه­های قضاوت در مورد باورهای خودهم­دلی، قدرت سازگاری و ریلکسیشن تراپی بود.

ـ جلسه­ پنجم: شامل خودانگیزشی هیجانی بود.

ـ جلسه­ ششم: در باره­ پالایش عواطف، تکنیک­ها، مثال­ها و کاربردهای هوش هیجانی و سپس تکمیل پرسش­نامه­ها بود.

در پایان هر جلسه اسامی افراد شرکت­کننده، نوشته ­می­شد و پس از پذیرایی و پایان پرسش و پاسخ­، جلسه به اتمام می­رسید و اسلایدها، برگه­ها و چارت­های آموزشی همان جلسه جهت تمرین و مطالعه­ بیشتر در اختیار افراد حاضر قرارمی­گرفت.

در پایان مطالعه، پرسش­نامه­ها، جمع­آوری و پس از استخراج اطلاعات داده­ها در محیط نرم افزار SPSS20 وارد شد. برای آنالیز آماری داده­ها از آزمون­های تی مستقل، تی زوجی و نیز آزمون­های ناپارامتری ازقبیل کای-دو و همچنین تحلیل کوواریانس استفاده شد. در این مطالعه، سطح معناداری 5 صدم  p< درنظرگرفته شد.

یافته­ها

در مجموع تعداد 135 نفر وارد مطالعه شدند که 112نفر (83 درصد) آنان جنسیت مؤنث داشتند و از این میان، 104 نفر (77 درصد) متأهل بودند. تعداد 125 نفر (6/92 درصد) دارای مدرک کارشناسی پرستاری بودند که اکثر آنان (129 نفر، 6/95 درصد) بومی شهر سبزوار بودند

همچنین نتایج نشان داد که میانگین سنّی واحدهای پژوهش11/32 سال بود. نمره­ یافته­های مطالعه مشخص کرد میزان هوش هیجانی در آغاز مطالعه در گروه مداخله و کنترل به­ترتیب 02/34±06/319 و 62/31±76/333 بود و بعد از مداخله 67/29±11/350 و  84/43±49/330 شد. میزان اضطراب کل در گروه مورد قبل از مداخله 76/15±95/84 و در گروه کنترل 77/13±61/77 بود و بعد از مداخله در گروه مورد 55/13±98/72 و در گروه کنترل 68/15±52/79 شد که این تفاوت ازنظر آماری معنادار بود (1 هزارمp<) (جدول2).

نتایج نشان داد که نمره­ی اضطراب کل درگروه مورد قبل و بعد از مداخله اختلاف معناداری دارد (1 هزارمp<). نیز مقایسه­ میزان متغیرهای اضطراب وضعی، صفتی و نیز هوش هیجانی در قبل و بعد از مداخله در گروه مورد اختلاف معنا­داری نشان داد ( 1 هزارم p<). درصورتی­که میزان این متغیرها در گروه کنترل قبل و بعد از مداخله اختلاف معناداری نداشت (5 صدمp> ( (جدول3).

از آزمون تی دو نمونه­ای مستقل جهت مقایسه­ گروه­های  مورد مطالعه ازنظر متغیرهای مطالعه در قبل و بعد از مداخله، استفاده و مشخص شدکه افراد گروه مورد در قبل از مداخله به­طور معناداری دارای اضطراب بیشتری نسبت به گروه کنترل بودند. همچنین آنالیز نشان داد که نمره­ هوش هیجانی در دو گروه در مقایسه با یکدیگر بعد از آموزش اختلاف معناداری دارد (جدول4).

نتایج آنالیزکای-دو برای متغیر جنسیّت در دو گروه نشان داد که دو گروه ازنظر این متغیر همگن هستند و توزیع یکسان جمعیتی در گروه­ها دیده­شد. همچنین آنالیز کای-­دو نشان داد که توزیع سطح تحصیلات نیز در دو گروه مورد مطالعه ازنظر آماری اختلاف معناداری نداشته و همگن می­باشد. این آزمون ناپارامتری(کای-دو) مشخص کرد که گروه­ها ازنظر وضعیت تأهل و وضعیت اسکان نیز همگن هستند. به علت فراهم نبودن شرایط استفاده از کای-دو برای متغیرهای بخش­ها و شیفت­های کاری(به علت دو در دو نبودن و تعدد آن­ها) از مدل بازنمونه­گیری Monte Carlo برای محاسبه­ مقدار دقیق P value استفاده شد که این دو متغیر نیز در مطالعه­ ما معنادار نبودند.

با افزایش هوش هیجانی اضطراب وضعی در گروه کنترل ( R=-0.476؛ 1 هزارمp-value<) و نیز گروه مورد (R= -0.320؛ p-value=0.024) به­طور معناداری کاهش داشت. ارتباط معکوس و معناداری بین تغییرات اضطراب وصفی و تغییرات هوش هیجانی در گروه کنترل(R=-0.190؛ p value=0.142) و گروه مورد (R=-.384؛ p-value=0.006) و همچنین ارتباط معکوس و معناداری بین اضطراب کل و وضعیت هوش هیجانی در گروه کنترل (R=-0/0290؛p value=0/023)

آنالیز کوواریانس در مقایسه تک­تک متغیرهای وابسته، با وضعیت هوش هیجانی در این مطالعه نشان داد که با افزایش میزان هوش هیجانی در اثر آموزش، میزان اضطراب به­نحو معناداری درجهت معکوس حرکت می­کند. در این آنالیز، اثر هوش هیجانی روی متغیرهای

بحث

نتایج مطالعه­ی حاضر نشان می­دهد که پرستاران شهر سبزوار از میانگین سنّی جوانی برخوردار هستند. از طرفی پس از آموزش مولفه­های هوش هیجانی نمره­ی اضطراب پرستاران به­طور معناداری کاهش یافت که خود نشان­می­دهد پرستاران در سنواتِ ابتدای خدمت اضطراب بیشتری را تجربه می­کنند که با آموزش مناسب می­توان از میزان این اضطراب کاست.

میانگین سنّی شرکت­کنندگان در مطالعه، 11/32 سال بود که نسبت به مطالعات مشابه در وضعیت جوان­تری قرارداشتند که با سایر مطالعات مشابه همخوانی ندارد (19). نتایج این مطالعه نشان می­دهد که وضعیت متغیرهای زمینه­ای در هر دو گروه، یکسان و به­عبارتی همگن هستند. لذا می­توان از نقش احتمالی آنان در نمره­ی اضطراب افراد صرف­نظر نمود تا در تفسیر نتایج مستقیماً اثرات آموزش مؤلفه­های هوش هیجانی بر اضطراب سنجیده شود. ازطرفی مطالعات نشان داده­اند که وضعیت دموگرافیک تأثیری بر اضطراب ندارد (24) که این موضوع در مطالعه­ اخیر نیز به اثبات رسید.

همچنین مقایسه­ نمرات هوش هیجانی در گروه مورد، نشان­دهنده­ی افزایش معنادار آن بعد از آموزش بود. بدین معناکه با آموزش صحیح مؤلفه­های هوش هیجانی می­توان میزان هوش هیجانی گروه مخاطب را به­نحو مطلوبی افزایش داد که با مطالعات مشابه همخوانی دارد (19). نتایج به­دست آمده با نتایج مطالعات مشابه کاملاً تطابق دارد و نشان می­دهد فراگیری مؤلفه­های هوش هیجانی در کاهش نمرات اضطراب مفید خواهد بود (27-25و19).

براساس نتایج کسب­شده، واضح است که اثر متقابل تغییرات هوش هیجانی و متغیر مداخله (تغییرات نمره­ی اضطراب) معنادار می­باشد. همچنین اثرات اصلی این دو نیز معنادار است. این مسأله نشان می­دهد که تحت شرایطی در اثر سایر متغیرهای کنترل شده، افزایش یک واحدی هوش هیجانی به­طور معناداری منجر به کاهش 221 دهم واحدی متوسط اضطراب کل در گروه شاهد و 186/7 واحدی در گروه مداخله می­گردد. از طرفی اضطراب وصفی نیز همانند اضطراب کل می­باشد. به طوری که با افزایش یک واحدی تغییرات هوش هیجانی به­طور متوسط در گروه مداخله اضطراب وصفی به­میزان 134/4 واحد کاهش می­یابد. همچنین در گروه شاهد به­ازای یک واحد افزایش هوش هیجانی اضطراب وصفی به میزان 141 دهم واحد کاهش می­یابد.

اضطراب وضعی نیز همانند اضطراب کل و اضطراب وصفی می­باشد. به­طوری­که با افزایش یک واحدی تغییرات هوش هیجانی به­طورمتوسط در گروه مداخله اضطراب وضعی به میزان 532/2 واحد کاهش می­یابد. همچنین در گروه شاهد به­ازای یک واحد افزایش هوش هیجانی متوسط اضطراب وضعی به میزان18 دهم واحد کاهش می­یابد که با مطالعات از این دست مشابه و همخوان است (27-25).

در پایان مطالعات نشان ­می­دهند استرس­های موجود در حرفه­ی پرستاری افت کیفی و کمّی خدمات بهداشتی و درمانی را به دنبال دارد که آثار نامناسبی بر سلامت جامعه خواهد داشت. به­سبب  فراوانی بالای پرستاران در گروه­های درمانی  ـ مراقبتی، تماس و ارتباط بیشتر پرستاران با بیماران، نقش مهم مراقبتی آن­ها و توجه به اهمّیّت پیشگیری و کنترل استرس و ارتقای کیفیت و اثربخشی مراقبت­ها و  نیز آموزش مؤلفه­های هوش هیجانی در ابتدا و یا ضمن خدمت گام مؤثری در جهت اتخاذ تدابیر مناسب جهت کاهش استرس و اضطراب کادر پرستاری و ارتقای کیفیت خدمات پرستاری می­باشد (23-20). با توجه به تأیید شدن تأثیر آموزش مؤلفه­های هوش هیجانی در کاهش اضطراب پرستاران مورد مطالعه، آموزش این مؤلفه­ها در ابتدای استخدام و یا درآموزش­های ضمن خدمت توصیه می­گردد.

تشکر و قدردانی

مقاله­ حاضر برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد مصوب دانشکده­ی پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار است بدین­وسیله از اعضای محترم شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده، معاونت محترم درمان، رئیس ارجمند بیمارستان واسعی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار که همکاری لازم و صمیمانه­ای را در برگزاری گارگاه آموزش هوش هیجانی و شرکت­کنندگان محترم در این پژوهش مبذول داشته­اند، کمال تشکر و قدردانی را داریم.

References

1. Mayer JD, Salovey P. Emotional Intelligence. Imagination Cognition Personality. 1990; 9:185-211.
2. Uddin MT. A study on the Quality of nurses of nurses of government hospitals in Bangladesh. Proc Pakistan Acad Sci. 2006; 43 (2): 121-9.
3. Khaghani Zadeh M, Salimi S H., Rahmani R. Factors in burnout military nurses. Military Medicine Congress. 2002. 290.
4. Krueger P, Brazil K, Lohfeld L, Edward HG, Lewis D, Tjam E. Organization specific predictors of job satisfaction: findings from a Canadian multi-site quality of work life cross-sectional survey. BMC Health Serv Res. 2002; 2: 6.
5. Pflanz S, Sonnek S. Work stress in the military: prevalence, causes, and relationship to emotional health. Mil Med. 2002; 167 (11): 877-82.
6. Sardar MA. Effect of eight weeks of aerobic training on mental health, depression, anxiety, somatic complaints, socialdysfunction in male students [dissertation]. Ahvaz: ShahidChamran University; 2008. [Persian]
7. Goleman D. Emotional intelligence. New York: Bantam Books; 1995.
8. Goleman D, Bar-On R, Parker JDA. The handbook of emotional intelligence: Theory, development, assessment and application at home, school and in the workplace. New York: Jossey-Bass; 2000.
9. Summerfeldt LJ, Kloosterman PH, Antony MM, Parker JD. Social anxiety, emotional intelligence, and interpersonal adjustment. J Psychopathol Behav. 2006; 28: 57-8.
10. Mennin DS, Heimberg R, Turk CL, Fresco DM. Applying an emotion regulation framework tointegrative approaches to generalized anxiety disorder. Clin Psychol. 2002; 9(1): 85-90.
11. Mennin DS, Turk CL, Heimberg RG, Carmin CN. Focusing on the regulation of emotion: A new direction for conceptualizing and treating generalized anxiety disorder. In: Reinecke MA, Clark DA.(editors). Cognitive therapy over the lifespan: Theory, research and practice. Cambridge University Press; New York: 2004: 60-89.
12. Femandez-Berrocal P, Alcaide R, Extremera N, Pizarro D. The role of emotional intelligence in anxiety and depression among adolescents. Individ Dif Res. 2006; 4: 16-7.
13. Summerfeldt LJ, Kloosterman PH, Antony MM, McCabe RE, Parker JD. Emotional intelligence in social phobia and other anxiety disorders. J Psychopathol Behav. 2010; 33(1): 69-78.
14. Sunil K, Rooprai KY. Role of emotional intelligence in managing stress and anxiety at workplace. Proceedings of the ASBBS: Las Vegas, USA. 2009; 16(1).
15. Siu AF. Trait emotional intelligence and its relationships with problem behavior in Hong Kong adolescents. Pers Individ Dif. 2009; 47(6): 553-7.
16. Boussiakou LG, Boussiakou Z, KalkaniEC. Student development using emotional intelligence.Word Trans Technol Edu. 2008; 79(1):18-23.
17. Ciarochi J, Deane FP, Anderson S. Emotional intelligence moderates the relationship between stress and mental health. Personality and Individual Differences. 2002; 32: 197-209.
18. Sunil K, Rooprai KY. Role of emotional intelligence in managing stress and anxiety at workplace. Proceeding of the ASBBS Annual Conference; Las Vegas, USA, 2009.
19. Salovey P, Grewal D. The science of emotional intelligence. Curr Dir Psychol Sci. 2005; 14(6): 281-5.
20. Nooryan K, Gasparyan K, Sharif F, Zoladl M, Moghimi M, Hosseini N. The Effects of Emotional Intelligence (EI) Items Education on Job Related Stress in Physicians and Nurses who Work in Intensive Care Units . Armaghane danesh. 2011; 16 (5) :472-9 . [Persian]
21. Yousefi R, Namdari Y, Adhamiyan A. Survey of depression and anxiety in nurses and employers of Psychiatrist and non- Psychiatrist sections. Quarterly of nursing and midwifery. 2005; (2): 76-85.  
22. Delavar A. statistic method in Education and psychology. Payamnoor. 1988. [Persian]
23. Dehshiri Q. Norms of Bar-on emotional intelligence test on undergraduate students in TehranUniversity, MS thesis, Tabatabai University. 2003. [Persian]
24. Behdani F, Sargolzaee MR, Qorbani I. Study of the relationship of life with depression and anxiety in Sabzevar students. Asrar - Journal of Medical Science and Health Services School in Sabzevar.  J Sabzevar Med Sci Univ.1996; 2: 52-109. [Persian]
25.  Hemati Mastak Pak M. Assessment of Anxiety Level of Employed Formal Nurses in  Hospitals of Urmia University of Medical Sciences . Nurs Mid Urmia Univ Med Sci.2005; 2: 1-10. [Persian]
26. Femandez-Berrocal P, Alcaide R, Extremera N, Pizarro D. The role of emotional intelligence in anxiety and depression among adolescents. Pers Individ Dif. 2006; 4: 16-7.
27. Downey LA, Johnston P, Hansen K, Schembro R, Stough C, Tuckwell V, et al. The relationship between emotional intelligence and depression in a clinical sample. Eur J Psychiatr. 2008; 22(2): 93-8.

Ali Vahidi-Sabzevar

M.Sc. student of Nursing, Faculty of Nursing and Midwifery, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran

Mohsen Koushan

Psychiatric Nursing Group, Faculty of Nursing and Midwifery, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran

Razeyeh Kosrowrad

Social Determinants of Health Research Center, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran

Yaser Tabarraie

Faculty Member of Department of Biostatistics, Faculty of Health, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran

* Mohammadreza Shegarf -Nakhaie

Assistant Professor of Psychiatric, Faculty of Medicine, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran