نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پرستاری مراقبت‌های ویژه، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

2 استادیار، دکترای تخصصی پرستاری، گروه پرستاری، عضو هیات علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه شاهد، تهران، ایران

3 استادیار، دکترای تخصصی پرستاری، گروه مدیریت پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: ازدیاد روز افزون بیماری های قلبی، افزایش میزانبستری ناشی از این بیماری­ها و هزینه بالای مراقبت و درمان، نظام سلامت را در قرن حاضر با چالش مهمی مواجهکرده است. به همین دلیل پیشگیری از عوارض بیماری­های قلبی و درمان موفّق آن‌ها ضروری بوده است. از طرفی، این امر تنها با مشارکت فعّال بیماران در امور درمان و اجرای توصیّه­های اعضای تیم درمان میسر است؛ که از آن تحت عنوان تبعیّت از درمان یاد شده است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیّت تبعیّت از درمان بیماران بعد از جراحی پیوند شریان کرونر در شهر تهران سال 1393 انجام شد.
مواد و روشها: این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بوده که بر روی 70 بیمار تحت جراحی پیوند شریان کرونر که در بخش­های جراحی قلب بیمارستان‌‌‌های شهر تهران بستری بودند، انجام شد. ابزار پژوهش شامل اطّلاعات دموگرافیک و پرسشنامه تبعیّت ازدرمان بود که حدود پنج روز بعد از عمل جراحی پیوند شریان کرونر و قبل از ترخیص، توسّط بیماران بستری در بخش جراحی قلب تکمیل گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون کای دو با استفاده از نرم­افزار spss18 استفاده شد.
یافته­ها: یافته ­ها نشان داد میانگین امتیاز تبعیّت از درمان در بیماران 08/8 ±36/59می­باشد.بیشترین امتیاز حیطه­ها مربوط به حیطه تلفیق درمان با زندگی 34/19±06/68و کم ترین امتیاز مربوط به حیطه تدبیر در اجرای درمان  62/25±52/44 می­باشد. بین تمام حیطه­های تبعیّت از درمان ارتباط معنی­دار وجود داشت(0001/0= p ) جز بین حیطه اهتمام در درمان با حیطه تدبیر در اجرای درمان و حیطه تمایل به مشارکت در درمان با تعهّد به درمان که ارتباط معنی­دار وجود نداشت.
نتیجه­گیری: نتایج نشان داد که در بیماران بعد از عمل جراحی پیوند شریان کرونر، هماهنگی درمان با شرایط زندگی و  برخورداری از حمایت اجتماعی از جانب خانواده و دوستان با اطاعت و پایبندی بهتری به تبعیّت ازدرمان همراه می­باشد و پیشنهاد می گردد تبعیّت از درمان به عنوان یک برنامه آموزشی در مراقبتپرستاری از این بیماران تبدیل گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing patient adherence to treatment after coronary artery bypass graft

نویسندگان [English]

  • Zahra Poshtchaman 1
  • Maryam Jadid Milani 2
  • Forozan Atashzadeh Shorideh 3
  • Alireza Akbarzadeh Baghban

چکیده [English]

Background and aims: The increasing of heart disease, high rate of hospitalization due to the disease and also the high cost of treatment and care, has caused that important challenge facing the health system in the present century. Therefore, heart disease prevention and successful treatment is essential
This is possible only with the patients’ active involvement in treatment and to implement the recommendations of the health care team which this is mentioned as treatment adherence. The present study conducted to determine the status of treatment adherence in patients after coronary artery bypass graft in Tehran in 2014
Material and Methods: This cross-sectional study was conducted on 70 patients undergoing coronary artery bypass graft in Tehran. Needed data were collected via demographic checklist and treatment adherence questionnaire that were completed by patients in five days after coronary artery bypass surgery and before discharge.  For data analysis, descriptive statistics, Pearson coloration and Chi square were used.
Results: The mean score of treatment adherence was 59.36± 8.08. Among subscales, maximum score was for Combining treatment with life (68/06± 19/34) and minimum score was dedicated to planning in performance of treatment (44.52± 25.62). There was a significant correlation between all subscales of treatment adherence instrument (p=0/0001) except for concern to treatment and planning in performance of treatment and also participate in treatment with commitment to treatment that there was observed no significant relationship. 
Conclusion: The results showed that Treatment coordination with living conditions and social support from family and friends is associated with better adherence in patients undergoing coronary artery bypass graft. There is suggested that adherence to treatment  consider as an educational program in nursing care of these patients. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Treatment adherence
  • Coronary artery bypass graft

 

 

 


بررسیتبعیّت از درمان بیماران بعد از جراحی پیوند شریان کرونر در بیمارستان‌‌‌های شهر تهران سال 1393

 

زهرا پشت چمن1، مریم جدید میلانی2*، فروزان آتش زاده شوریده3، علیرضا اکبرزاده باغبان4

1 کارشناس ارشد پرستاری مراقبت­های ویژه، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

2 استادیار، دکترای تخصصی پرستاری، گروه پرستاری، عضو هیات علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه شاهد، تهران، ایران

3 استادیار، دکترای تخصصی پرستاری، گروه مدیریت پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.

4 دانشیار، دکترای آمار زیستی، گروه علوم پایه، عضو هیات علمی دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران 5

 

* ‏نشانی نویسنده مسئول: مریم جدید میلانی، آدرس: تهران، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه شاهد، 

E-mail: milani2000ir@yahoo.com

 

وصول:27/5/93،اصلاح:1/9/93،پذیرش:15/9/93

چکیده

زمینه و هدف: ازدیاد روز افزون بیماری های قلبی، افزایش میزانبستری ناشی از این بیماری­ها و هزینه بالای مراقبت و درمان، نظام سلامت را در قرن حاضر با چالش مهمی مواجهکرده است. به همین دلیل پیشگیری از عوارض بیماری­های قلبی و درمان موفّق آن‌ها ضروری بوده است. از طرفی، این امر تنها با مشارکت فعّال بیماران در امور درمان و اجرای توصیّه­های اعضای تیم درمان میسر است؛ که از آن تحت عنوان تبعیّت از درمان یاد شده است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیّت تبعیّت از درمان بیماران بعد از جراحی پیوند شریان کرونر در شهر تهران سال 1393 انجام شد.

مواد و روشها: این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بوده که بر روی 70 بیمار تحت جراحی پیوند شریان کرونر که در بخش­های جراحی قلب بیمارستان‌‌‌های شهر تهران بستری بودند، انجام شد. ابزار پژوهش شامل اطّلاعات دموگرافیک و پرسشنامه تبعیّت ازدرمان بود که حدود پنج روز بعد از عمل جراحی پیوند شریان کرونر و قبل از ترخیص، توسّط بیماران بستری در بخش جراحی قلب تکمیل گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون کای دو با استفاده از نرم­افزار spss18 استفاده شد.

یافته­ها: یافته ­ها نشان داد میانگین امتیاز تبعیّت از درمان در بیماران 08/8 ±36/59می­باشد.بیشترین امتیاز حیطه­ها مربوط به حیطه تلفیق درمان با زندگی 34/19±06/68و کم ترین امتیاز مربوط به حیطه تدبیر در اجرای درمان  62/25±52/44 می­باشد. بین تمام حیطه­های تبعیّت از درمان ارتباط معنی­دار وجود داشت(0001/0= p ) جز بین حیطه اهتمام در درمان با حیطه تدبیر در اجرای درمان و حیطه تمایل به مشارکت در درمان با تعهّد به درمان که ارتباط معنی­دار وجود نداشت.

نتیجه­گیری: نتایج نشان داد که در بیماران بعد از عمل جراحی پیوند شریان کرونر، هماهنگی درمان با شرایط زندگی و  برخورداری از حمایت اجتماعی از جانب خانواده و دوستان با اطاعت و پایبندی بهتری به تبعیّت ازدرمان همراه می­باشد و پیشنهاد می گردد تبعیّت از درمان به عنوان یک برنامه آموزشی در مراقبتپرستاری از این بیماران تبدیل گردد.

واژه های کلیدی: تبعیّت از درمان، جراحی پیوند شریان کرونر.

 

مقدمه

بیماری­های قلبی عروقی علّت اصلی مرگ و میر در کل دنیا می­باشند؛ به طوری که حدود 16 میلیون مرگ در دنیا به علّت بیماری عروق کرونری اتّفاق می­افتد که 82­­ درصد آن درکشورهای در حال توسعه مشاهده می‌شود(1). شایع­ترین بیماری قلبی عروقی، بیماری شریان کرونر است(2). در واقع، بیماری شریان کرونر اختلالی است که به طور عمده با تنگی مجرای شریان کرونر به وسیله­ی ضایعه آترواسکلروتیک مشخص می­شود و تا سال 2020 مهم­ترین بیماری در جهان از نظر اقتصادی قلمداد می­شود(3).

امروزه روش­های مختلفی جهت درمان بیماری عروق کرونر وجود دارد که جراحی پیوند شریان کرونر دربسیاری از موارد درمان انتخابی است(4). این روش علاوه بر این که نقش مهمّی در تسکین آلام و درد بیماران دارد، باعث افزایش بقا نیز می­شود(5). چرا که در مقایسه با درمان طبی، عمل پیوند شریان کرونر در رفع درد­های آنژینی و افزایش سطح تحملّ فعّالیّت، مؤثّرتر می­باشد(6).

مطالعات نشان می­دهند که در حدود 84 درصد بیماران جراحی قلب، حدّاقل دو یا سه انتظار از نتیجه عمل جراحی دارند. این موارد شامل طولانی شدن عمر، بهتر شدن کیفیّت زندگی، افزایش قدرت ورزش کردن و فعّالیّت و راحت شدن از درد می­باشد(7). اگرچه بیشتر بیماران بهبود و سلامتی بعد از عمل را گزارش می­کنند؛ امّا، بسیاری نیز دوره بهبودی و بازتوانی را به عنوان یک مجموعه فرآیندی با عوارض طولانی مدّت و کوتاه مدّت شرح می­دهند. پس می­توان با پیش­بینی نیازها و مداخلات مناسب از بروز این مشکلات پیشگیری نمود(8).

از سویی ازدیاد روز افزون بیماری­های قلبی، افزایش میزان بستری شدن ناشی از این بیماری­ها و هزینه بالای مراقبت و درمان، نظام سلامت را در قرن حاضر با چالش مهمّی مواجه کرده است(9). به همین دلیل پیشگیری از عوارض بیماری­های قلبی و درمان موفّق آن‌ها ضروری بوده و نیازمند انجام اقدامات پیشگیرانه و درمانی مانند فعّالیّت­های فیزیکی، رعایت رژیم غذایی مناسب و تداوم در مصرف داروهای مربوط است. این امر  تنها با مشارکت فعّال بیماران در امور درمان و اجرای توصیّه­های اعضا تیم درمان میسر است؛ که از آن تحت عنوان تبعیّت از درمان یاد شده است(10). در واقع یکی از اصلی­ترین نگرانی ­ها و مشکلات بالینی کارکنان نظام سلامت، مشکلات مربوط به عدم تبعیّت بیماران از رژیم درمانی تجویز شده می­باشد. این امر در بیماری­های مزمن هم­چون بیماران قلبی که به مدّت طولانی از درمان تجویز شده پیروی می­نمایند، اهمیّت بیشتری پیدا می­کند(11)

بیماری­های مزمن از جمله بیماری­های قلبی تا حدّ زیادی به میزان تبعیّت از درمان بستگی دارد(12)؛ تا حدی که اگر بیماران توصیه­های درمانی را به کار نبندند؛ حتّی بهترین رژیم درمانی نیز بی ارزش می­­­گردد(13). در واقع تبعیّت از درمان به این معنی است که کلیّه رفتارهای بیمار در جهت توصیّه­های ارایه شده از سوی مراقبین بهداشتی درمانی باشد(14).

در زمینه اهمیّت  تبعیّت از رژیم درمانی در بیماران قلبی می­توان به مطالعه حیدری اشاره نمود. چراکه، بر اساس این مطالعه عدم تبعیّت از رژیم­درمانی در بیماران قلبی به عنوان یکی از عواملی است که می­­تواند منجر به بستری مجدد این بیماران گردد و ارایه­ی راهکار­هایی جهت تبعیّت از رژیم­درمانی در بیماران قلبی باید مورد توجّه قرار گیرد(15).

ارتقای سلامت به عنوان اصلی­ترین پیامد تبعیّت از درمان است که خود می­تواند پیامد­های دیگری را به طور سلسله­وار ایجاد نماید که در نهایت کیفیّت زندگی بیمار را ارتقا می­دهد(16). بنابراین، با توجّه به اهمیّت تبعیّت از درمان در سلامت و کیفیّت زندگی بیماران جراحی قلب، مطالعه حاضر با هدف تعیین چگونگی وضعیّت تبعیّت از درمان بیماران جراحی پیوند شریان کرونر بستری در بخش جراحی قلب بیمارستان‌‌‌های منتخب شهر تهران درسال 1393 انجام شد.

 

مواد و روش ها

مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی بود. جامعه آماری آن را بیماران جراحی پیوند شریان کرونر بستری در بخش جراحی قلب بیمارستان‌‌های شهر تهران تشکیل دادند. نمونه گیری به روش مبتنی بر هدف انجام شد؛ به این ترتیب که 70 بیمار با  دامنه سنّی 75-18 سال که علاقمند به شرکت در پژوهش بودند و توانایی تکمیل ابزار پژوهش را داشتند، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند.

ابزار پژوهش شامل اطّلاعات دموگرافیک و پرسشنامه تبعیّت از درمان مدانلو(16) بود. پرسشنامه تبعیّت از درمان، در سال 1392  توسّط مدانلو در زمینه بیماران مزمن طراحی و روانسنجی شد. این پرسشنامه شامل 40 سؤوال در حیطه­های اهتمام در درمان(9 سؤوال)، تمایل به مشارکت در درمان(7 سؤوال)، توانایی تطابق (7 سؤوال)، تلفیق درمان با زندگی(5 سؤوال)، چسبیدن به درمان(4 سؤوال)، تعهّد به درمان (5 سؤوال) و تدبیر در اجرای درمان(3 سؤوال) می­باشد. حدّاقل و حدّاکثر امتیاز در حیطه­های اهتمام در درمان 45-0، تمایل به مشارکت در درمان 35-0، توانایی تطابق 35-0، تلفیق درمان با زندگی25-0، چسبیدن به درمان20-0، تعهّد به درمان 25-0 و تدبیر در اجرای درمان 15-0 می­باشد که براساس دستورالعمل طراح پرسشنامه، امتیازهای اوّلیّه تبدیل به امتیاز بین 100-0 می شود. براساس این پرسشنامه کسب امتیاز 100-75 درصد به معنای تبعیّت از درمان بسیار خوب، امتیاز 50-74 درصد به معنای تبعیّت از درمان خوب، امتیاز 49-26 درصد به معنای تبعیّت از درمان متوسّط  و کسب امتیاز 25-0 درصد به معنای تبعیّت از درمان ضعیف در نظر گرفته شد. مدانلو پایایی ابزار تبعیّت از درمان را با استفاده از روش آزمون مجدد سنجید که در مطالعه ایشان ضریب همبستگی  875/0=r  بود(16) و در پژوهش حاضر نیز ضریب همبستگی با استفاده از آزمون مجدد 73/0 r= محاسبه شد.

در این مطالعه پرسشنامه اطّلاعات دموگرافیک و تبعیّت از درمان، حدود پنچ روز بعد از عمل جراحی پیوند شریان کرونر و قبل از ترخیص، توسّط بیماران بستری در بخش جراحی قلب بیمارستان‌‌های شهر تهران تکمیل گردید.

تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون کای دو و با استفاده از نرم‌افزار spss18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

 

یافته­ها

نتایج پژوهش برروی 70 بیمارکه جراحی پیوند عروق کرونر انجام داده بودند، نشان داد که میانگین سنّ بیماران 4/9± 32/58 سال با دامنه بین 40 تا 75 سال بود که اکثریّت بیماران مرد( 9/62 درصد) و متأهّل( 7/85 درصد) بودند. 7/65 درصد بیماران تحصیلات زیر دیپلم داشتند. مدّت زمان ابتلا به بیماری عروق کرونر6/ 38 درصد بیماران، کم‌تر از یک سال بوده است. 6/ 58 درصد بیماران به چند بیماری زمینه­ای مبتلا بودند که بیشترین ابتلا مربوط به بیماری فشار خون بالا( 3/14 درصد) بود.

میانگین امتیاز تبعیّت از درمان در بیماران، 08/8 ±36/59 می باشد. بیشترین امتیاز حیطه ها مربوط به حیطه تلفیق درمان با زندگی34/19±06/68 و کم‌ترین امتیاز مربوط به حیطه تدبیر در اجرای درمان 62/25±52/44 می باشد. توزیع وضعیّت تبعیّت از درمان و حیطه­های آن در  بیماران جراحی پیوند شریان کرونر در جدول(1) ارایه شده است.

همبستگی بین حیطه­های تبعیّت از درمان در بیماران جراحی پیوند شریان کرونر در جدول(2) ارائه شده و نشان می­دهد بین  تمامی حیطه ها ارتباط معنی­دار وجود دارد(0001/0= p )؛ جز بین حیطه اهتمام در درمان با تدبیر در اجرای درمان و حیطه تمایل به مشارکت در درمان با تعهد به درمان که ارتباط معنی­دار وجود ندارد.

این ارتباط بین حیطه­های  اهتمام در درمان با تدبیر در اجرای درمان، بین حیطه تمایل به مشارکت در درمان با چسبیدن به درمان، توانایی تطابق با تدبیر در اجرای درمان و تلفیق درمان با زندگی با حیطه­های چسبیدن به درمان، تعهد به درمان و تدبیر در اجرای درمان، معکوس بود.

ارتباط معنی­دار و مستقیمی بین امتیاز تبعیّت از درمان با سن و تعداد رگ­های مسدود وجود داشت (0001/0=p). همچنین با استفاده از آزمون کای­دو مشخص شد اختلاف معنی­داری بین تبعیّت از درمان با جنسیّت، سطح تحصیلات، وضعیّت اشتغال، وجود سابقه خانوادگی بیماری عروق کرونر و مدّت ابتلا به بیماری عروق کرونر وجود دارد(0001/0= p)؛ ولی، اختلاف معنی­داری بین تبعیّت از درمان با وضعیّت تأهّل وجود نداشت.

 

بحث

نتایج پژوهش حاضر نشان داد که میانگین سنّ بیماران 58 سال می­باشد که در مطالعه رفیعی وردنجانی (14) نیز نتایج مشابه می­باشد. همچنین اکثریّت بیماران مرد بوده که در مطالعه خلیلی(17) و رامبد(18) نیز نتایج مشابه می­باشد. بیشتر آن‌ها نیز متأهّل بودند و در مطالعه پورشعبان(19) و رفیعی ورنجانی(14) نیز نتایج مشابه می­باشد. اکثریّت بیماران تحصیلات زیر دیپلم داشتند که  در مطالعه رفیعی ورنجانی(14) وkagler  (20) نیز نتایج مشابه می­باشد. با توجّه به این‌که اکثریّت بیماران تحصیلات زیر دیپلم داشتند؛ بنابراین، دسترسی آن‌ها به منابع علمی جهت دریافت اطّلاعات معتبر برای رعایت تبعیّت از درمان کم می­باشد یا حتّی ممکن است علاقه بیماران به مطالعه کم بوده­ باشد.  بنابراین، نیاز است به آموزش این بیماران توجّه شود. مدّت ابتلا به بیماری عروق کرونر در اکثریّت بیماران زیر یک سال بود.  از سویی اکثریّت بیماران مبتلا به بیماری­های زمینه­ای همراه بودند که  در مطالعه kagler (20) نیز نتایج مشابه می‌باشد. در پژوهش حاضر، مدّت زمان ابتلا به بیماری و ابتلا به بیماری­های زمینه­ای می تواند نیاز بیماران به آموزش را نشان دهد.

بیشترین امتیاز مربوط به حیطه تلفیق درمان با زندگی (34/19±06/68) و کم‌ترین امتیاز مربوط به حیطه تدبیر در اجرای درمان(62/25±52/44) می­باشد که براساس این امتیازها می توان به این نتیجه دست یافت که اکثر بیماران بعد از جراحی پیوند شریان کرونر، سعی در هماهنگ کردن درمان با شرایط زندگی خود دارند و  توصیه­های درمانی که زمان و نحوه­ی آن قابل فهم­تر باشد و با شرایط مالی تطابق بیشتری داشته باشد، با رغبت بیشتری انجام می­دهند و مهم ­تر این‌که در صورت مشارکت خانواده در امور زندگی از درمان غافل نمی‌شوند؛ امّا، تدبیر در اجرای درمان ندارند . مطالعاتی چون Aggarwal (21)، Meichenbaum (22)، Sherwood (23)، Doherty و همکاران(24) و مسعودنیا و همکاران (25)، نیز ازین یافته حمایت می­کند که تقویت حمایت اجتماعی در بیمارانی که جراحی بای پس قلبی انجام داده­اند، به منظور پایبندی آنان به توصیه‌های پزشکی و رژیم درمانی ضروری به نظر می‌رسد.

از طرفی بین حیطه­  تمایل به مشارکت در درمان با چسبیدن به درمان، حیطه توانایی تطابق با درمان با تدبیر در اجرای درمان، حیطه تلفیق درمان با زندگی با حیطه­های چسبیدن به درمان و تعهّد به درمان و تدبیر در اجرای درمان رابطه معنی­دار و معکوس مشاهده شد.

بنابراین، هر چه‌قدر تمایل بیماران به مشارکت در درمان بیشتر می­شود توجّه بیماران به درمان کم‌تر می­گردد و هرچه‌قدر توانایی بیماران جهت تطابق با درمان بیشتر شود، تدبیر در اجرای درمان کم‌تر می­شود. همچنین با افزایش تلفیق درمان بیماران با زندگیشان، تمایل جهت چسبیدن و تعهّد به درمان و تدبیر در اجرای درمان کاهش می­یابد. علّت این رابطه­های معکوس را می­­توان عدم آگاهی بیماران نسبت به چگونگی درمان خود ذکر کرد.

شاید اگر بیماران آگاهی در مورد چگونگی درمان خود کسب کنند و روش های بیمار محور در مراقبت از آن‌ها استفاده شود این روابط معنی­دار و مستقیم گردد؛ بنابراین، نیاز است پژوهش­هایی در این زمینه صورت گیرد. 

در مقابل هیچ ارتباط معنی­داری بین حیطه اهتمام در درمان و تدبیر در اجرای درمان یافت نشد که خود نشان می دهد وقتی بیمار آگاهی از چگونگی درمان ندارد؛ بنابراین، تلاشی جهت تدبیر آن هم ندارد. پس می­توان به این نکته اشاره کرد که حیطه­های تبعیّت از درمان به هم مربوطند و روی هم اثر می­گذارند و از هم اثر می­پذیرند.  بنابراین، نیاز است به تمام ابعاد تبعیّت با هم توجّه شود .

در این میان پرستاران به عنوان عضو فعّال در نظام سلامت و اوّلین خط مواجه بیمار با سیستم­های درمان، در اجرای راه­های بهبود تبعیّت از درمان بیماران بسیار مؤثّر می­باشند به گونه­ای که می­توانند با در نظر گرفتن حیطه‌های برنامه تبعیّت از درمان و ارایه برنامه آموزشی در زمینه تبعیّت از رژیم درمانی موجب بهبود این حیطه­ها و ارتقای سلامت بیماران گردند.

همچنین نتایج نشان داد بیماران با سنّ بیشتر تبعیّت بیشتری از درمان داشته­اند که با مطالعات مشابه هم چون kagler  (20) و رفیعی وردنجانی(14) هم­خوانی دارد. بر اساس این مطالعه بین جنس و تبعیّت از درمان ارتباط معنی­داری مشاهده شد؛ به این صورت که مردان از تبعیّت بهتری برخوردار بودند. این یافته با یافته خلیلی(17) مغایرت دارد. چرا که در این مطالعه زنان نسبت به مردان تبعیّت بهتری از رژیم دیالیزی داشتند. از آن‌جا که مطالعه خلیلی(17) برروی بیماران تحت دیالیز انجام شده است؛ بنابراین، براساس نوع بیماری، تماس بیشتر بیماران تحت دیالیز با یکدیگر در زمان دیالیز و اشتراک تجارب و همچنین تماس بیشتر بیماران تحت دیالیز با پرستاران در زمان دیالیز که زمانی برای پرسش است، می­توان این تفاوت را توجیه کرد.

بین وضعیّت تأهّل و تبعیّت از درمان ارتباط معنی­داری مشاهده نشد، این در حالی است که در مطالعات مشابه هم­چون خلیلی(17) و sa-gakul (26) که در زمینه بیماران دیالیزی انجام شده است؛ رابطه معنی­دار بوده است. شاید علّت آن این بوده است که اکثر بیماران (7/85) در این مطالعه متأهّل بودند و بقیه بیوه بودند که با فرزاندان خود زندگی می­کردند و خانواده تأثیّر بیشتری در تبعیّت از درمان می تواند داشته باشد. همچنین در این مطالعه بین تبعیّت از درمان با سطح تحصیلات نیز ارتباط معنی­داری وجود داشت، بنابراین، همانگونه که در ابتدای بحث ذکر شد نیاز به توجّه به تبعیّت از درمان و به کارگیری روش­های آموزشی جهت ارتقا تبعیّت از درمان می­باشد. همچنین بیمارانی که مدّت زمان ابتلا به بیماری شریان کرونر در آن‌ها کم‌تر از یک سال بود تبعیّت بیشتری ازدرمان داشتند. این مورد را می­توان به این صورت توجیه کرد که بیمارانی که تحت درمان کوتاه مدّت می­باشند بیش از بیماران با درمان بلند مدّت از درمان تبعیّت می­کنند.

 

نتیجه­گیری

نتایج نشان داد که بیماران به دنبال جراحی پیوند شریان کرونر، سعی در هماهنگ کردن درمان با شرایط زندگی خود دارند و  توصیّه­های درمانی که زمان و نحوه‌ی آن قابل فهم­تر باشد و با شرایط مالی تطابق بیشتری داشته باشد، با رغبت بیشتری انجام می­دهند و مهم ­تر این‌که در این بیماران، برخورداری از حمایت اجتماعی از جانب خانواده و دوستان با اطاعت و پایبندی بهتری به تبعیّت از درمان همراه می­باشد.بنابراین، با توجّه به ارتباط معنی­دار بین حیطه­های تبعیّت از درمان و نقش اساسی پرستاران در بهبود و توسعه و اجرای برنامه­های پیشگیری و درمان بیماران به خصوص افراد مبتلا به بیماری­ قلبی، پبشنهاد می­شود پرستاران به منظور مشارکت در امر درمان باید بتوانند میزان تبعیّت از درمان را شناسایی کنند و تبعیّت از درمان به عنوان یک برنامه آموزشی در مراقبت از این بیماران تبدیل گردد.

 

تشکر و تقدیر

پژوهش حاضر حاصل پایان نامه کارشناسی ارشد در دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه شاهد می­باشد. از دانشگاه شاهد و مسؤولین و پرسنل محترم بیمارستان ها و بیماران عزیز که در انجام این مطالعه پژوهشگران را یاری نمودند، صمیمانه قدردانی و تشکر می­شود.

 

References

  1. American Heart Association. International Cardiovascular Disease Statistics, Cardiovascular Disease. Available at: http://www.sld.cu/galerias/pdf/servicios/hta/international_cardiovascular_disease_statistics.p df. Assessed November 2، 2013.
  2. Smeltzer  S,  Branda  B,  Hinkl  J, Chuber  K.  Brunner & Sudarth  internal  surgery  nursing;  Heart  and  vasculardisease  and  blood.  3th ed. Mohammadaliha  J,  Asemi  S, Alimi  H, [Translators]. Tehran; Salemi؛  2008.  [Persian] 
  3. Agha yosefi A, Sharif N. The relationship between coping strategies with stress and fasting blood sugar in patients with coronary heart disease. J Sabzevar Univ Med Sci. 2015; 21 (1) :81-92. [Persian] 
  4. Behrouzifar S, Zenouzi SH, Nezafati MH, Esmaili HA. The relationship between sleep patterns and the quality of life in coronary artery bypass graft  patients. J Sabzevar Univ Med Sci. 2007; 14 (1) :53-61. [Persian] 
  5. van Dijk D, Nierich AP, Eefting FD, Buskens E, Nathoe HM, Jansen EW, et al. The Octopus Study: rationale and design of two randomized trials on medical effectiveness, safety، and cost-effectiveness of bypass surgery on the beating heart. Control Clin Trials. 2000;21(6):595-609.
  6. Nikravan Mofrad M, Shiri H,  Principles & intensive care in CCU, ICU and dialysis. Tehran: noore danesh; 2006. [Persian] 
  7. Razmjooyi N. Effect of applying continuous care model on patients’ quality of life after
  8. Coronary Artery Bypass Graft. Master's thesis, tehran, school of nursing. Baqiyatalla University of Medical Sciences, 2008. [Persian] 
  9. Tolmiea  EP,  Lindsaya  G,  Belcherb  PR.  Coronary artery bypass graft operation: Patients' experience of health and  well-being  over  time.  Eur J Cardiovasc Nur. 2006 ؛5(3):228-36. 
  10. soleymani M. Paricipation of patients with chronic illness in nursing care presentation of model. PhD thesis, Tehran university of medical sciences. 2010. [Persian]
  11. Hashemdabaghian F, Karbakhsh M, Soheilikhah S, Sedaghat M. Drug Compliance in Patients with Type 2 Diabetes Mellitus in Shariati and Imam Khomeini Hospitals. PAYESH. 2005;4:103–11. [Persian]
  12. Jin J, sklar GE, Min Sen Oh V, Li SC.Factors affecting therapeutic compliance :A review from the patients perspective. Therapeutics perspective. Ther Clin Risk Manag. 2008; 4(1): 269-86.
  13. Nemes MI, Helena ET, Caraciolo JM, Basso CR. Assesing patient adherence to chronic disease treatment : differentiating between epidemiological and clinical approaches. Cad Saude Publica. 2009; 25(3): S392-400. 
  14. Parsa-Yekta Z, Zakeri Moghaddam M, Mehran A, Palizdar M. Study of medication compliance of patients with coronary heart diseases and associated factors. Hayat. 2003;3:34–41. [Persian]
  15. Rafiee Vardanjani L, Parvin N, Mahmoodi Shan G, Molaie E, Shariati A, Hasheminia M. Adherence to hemodialysis treatment and some related factors in hemodialysis patients admitted in Shahrekord Hajar hospital. Journal of Clinical Nursing and Midwifery. 2014; 2 (4) :17-25. [Persian]   
  16. Heydari A, Ziaee E, Ebrahimzade S. The Frequency of Rehospitalization and Its Contributing Factors in Patient with Cardiovascular Diseases Hospitalized in Selected Hospitals in Mashhad In 2010. Ofogh-e-Danesh. 2011; 17 (3) :65-71. [Persian]      
  17. Modanloo M. Development and psychometric tools adherence of treatment in patients with chronic. phD thesis, Iran university of medical science, school of Nursing and Midwifery, 2013. [Persian] 
  18. Khalili F, Eslami A, Farajzadegan Z, Hasanzadeh A. Investigated the relationship between psychological factors  social – behavior and  adherence of treatment in hemodialysis patients in Isfahan. Conceptual framework based on cognitive theory – social. Health System Res J. 2011; 7(3):280-2. [Persian]
  19. Rambod M, Peirovi H, Sareban M, Rafiee F. Self-efficacy in the treatment regimen and clinical and laboratory markers in hemodialysis patients.  Journal of School of Nursing and Midwifery Iran. 2009; 22(62): 41-7. [Persian]
  20. Pourshaban M, Parsayekta Z, Gholamnezhad M, Peyravi H. The effect of nutrition training on food diet adherence in non-dialysis chronic kidney patients. Nursing Education.  2013; 2(4): 23-32. [Persian]
  21. Kugler C, Vlaminck H, Haverich A, Maes B. Nonadherence with diet and fluid restrictions among adults having hemodialysis. J Nurs Scholarship. 2005; 37(1): 25-9.
  22. Aggarwal  B,  Liao  M,  Allegrate  JP,  Mosca  L. Low Social Support Level is  Associated  with  Non-Adherence  to  Diet  at  1 Year  in  the Family Intervention  Trial  for  Heart Health  (FIT  Heart). J Nutr  Educ  Behav.  2010;  42(6):381-8.
  23. Meichenbaum D, Turk DC. Facilitating treatment adherence: A practitioner’s guidebook. New York, Plenum Press, 1978.
  24. Sherwood RJ. Compliance behavior of hemodialysis Patient and the role of the family. Family Systems Medicine. 1983; 1(2): 60-72.
  25. Doherty WJ, Schrott HG, Metcalf L, lasiello– Vailas L. Effect of spouse support and health beliefs on medication adherence. J Family Practice. 1983; 17(5): 837-41.
  26. Masoudnia E, Foroozannia KH, Montazeri M.  Relationship between perceived socialsupport and adherence to medical advices among patients with coronary heart disease after By-pass surgery. J Shahid Sadoughi Univ Med Sci. 2011; 19(6): 798-806. [Persian]   
  27. Sa-ngakul S. Self-efficacy Influence on health- promoting behaviors of Hemodialysis Patients. MSc Thesis: Mahidol University; 2006

 

Assessing patient adherence to treatment after coronary artery bypassgraft

 

Zahra Poshtchaman.,

MSc of Critical Care Nursing,Shahed University , Tehran, Iran.

 

*Maryam Jadid Milani.,

Assistant Professor, Ph.D  in Nursing, Department of  Nursing, school of Nursing and Midwifery, Shahed University , Tehran, Iran.

 

Foroozan Atashzadeh Shoorideh.,

Assistant Professor, Ph.D in nursing, Department of Nursing Management, School of Nursing and Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences , Tehran, Iran.

 

Alireza Akbarzadeh Bagheban.,

Associate Professor, Ph.D in Biostatistics, Department of Basic Sciences, School of Rehabilitation, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

 

Received:18/08/2014, Revised:22/11/2014, Accepted:06/12/2014


Abstract

Background and aims: The increasing of heart disease, high rate of hospitalization due to the disease and also the high cost of treatment and care, has caused that important challenge facing the health system in the present century. Therefore, heart disease prevention and successful treatment is essential

This is possible only with the patients’ active involvement in treatment and to implement the recommendations of the health care team which this is mentioned as treatment adherence. The present study conducted to determine the status of treatment adherence in patients after coronary artery bypass graft in Tehran in 2014

Material and Methods: This cross-sectional study was conducted on 70 patients undergoing coronary artery bypass graft in Tehran. Needed data were collected via demographic checklist and treatment adherence questionnaire that were completed by patients in five days after coronary artery bypass surgery and before discharge.  For data analysis, descriptive statistics, Pearson coloration and Chi square were used.

Results: The mean score of treatment adherence was 59.36± 8.08. Among subscales, maximum score was for Combining treatment with life (68/06± 19/34) and minimum score was dedicated to planning in performance of treatment (44.52± 25.62). There was a significant correlation between all subscales of treatment adherence instrument (p=0/0001) except for concern to treatment and planning in performance of treatment and also participate in treatment with commitment to treatment that there was observed no significant relationship. 

Conclusion: The results showed that Treatment coordination with living conditions and social support from family and friends is associated with better adherence in patients undergoing coronary artery bypass graft. There is suggested that adherence to treatment  consider as an educational program in nursing care of these patients. 

Key words: Treatment adherence, Coronary artery bypassgraft.

 

 

 

Correspond Author: 

Maryam Jadid Milani

Tehran, Department of Nursing, school of Nursing and Midwifery, Shahed University of Tehran

E-mail:milani2000ir@yahoo.com

  1. American Heart Association. International Cardiovascular Disease Statistics, Cardiovascular Disease. Available at: http://www.sld.cu/galerias/pdf/servicios/hta/international_cardiovascular_disease_statistics.p df. Assessed November 2، 2013.
  2. Smeltzer  S,  Branda  B,  Hinkl  J, Chuber  K.  Brunner & Sudarth  internal  surgery  nursing;  Heart  and  vasculardisease  and  blood.  3th ed. Mohammadaliha  J,  Asemi  S, Alimi  H, [Translators]. Tehran; Salemi؛  2008.  [Persian] 
  3. Agha yosefi A, Sharif N. The relationship between coping strategies with stress and fasting blood sugar in patients with coronary heart disease. J Sabzevar Univ Med Sci. 2015; 21 (1) :81-92. [Persian] 
  4. Behrouzifar S, Zenouzi SH, Nezafati MH, Esmaili HA. The relationship between sleep patterns and the quality of life in coronary artery bypass graft  patients. J Sabzevar Univ Med Sci. 2007; 14 (1) :53-61. [Persian] 
  5. van Dijk D, Nierich AP, Eefting FD, Buskens E, Nathoe HM, Jansen EW, et al. The Octopus Study: rationale and design of two randomized trials on medical effectiveness, safety، and cost-effectiveness of bypass surgery on the beating heart. Control Clin Trials. 2000;21(6):595-609.
  6. Nikravan Mofrad M, Shiri H,  Principles & intensive care in CCU, ICU and dialysis. Tehran: noore danesh; 2006. [Persian] 
  7. Razmjooyi N. Effect of applying continuous care model on patients’ quality of life after
  8. Coronary Artery Bypass Graft. Master's thesis, tehran, school of nursing. Baqiyatalla University of Medical Sciences, 2008. [Persian] 
  9. Tolmiea  EP,  Lindsaya  G,  Belcherb  PR.  Coronary artery bypass graft operation: Patients' experience of health and  well-being  over  time.  Eur J Cardiovasc Nur. 2006 ؛5(3):228-36. 
  10. soleymani M. Paricipation of patients with chronic illness in nursing care presentation of model. PhD thesis, Tehran university of medical sciences. 2010. [Persian]
  11. Hashemdabaghian F, Karbakhsh M, Soheilikhah S, Sedaghat M. Drug Compliance in Patients with Type 2 Diabetes Mellitus in Shariati and Imam Khomeini Hospitals. PAYESH. 2005;4:103–11. [Persian]
  12. Jin J, sklar GE, Min Sen Oh V, Li SC.Factors affecting therapeutic compliance :A review from the patients perspective. Therapeutics perspective. Ther Clin Risk Manag. 2008; 4(1): 269-86.
  13. Nemes MI, Helena ET, Caraciolo JM, Basso CR. Assesing patient adherence to chronic disease treatment : differentiating between epidemiological and clinical approaches. Cad Saude Publica. 2009; 25(3): S392-400. 
  14. Parsa-Yekta Z, Zakeri Moghaddam M, Mehran A, Palizdar M. Study of medication compliance of patients with coronary heart diseases and associated factors. Hayat. 2003;3:34–41. [Persian]
  15. Rafiee Vardanjani L, Parvin N, Mahmoodi Shan G, Molaie E, Shariati A, Hasheminia M. Adherence to hemodialysis treatment and some related factors in hemodialysis patients admitted in Shahrekord Hajar hospital. Journal of Clinical Nursing and Midwifery. 2014; 2 (4) :17-25. [Persian]   
  16. Heydari A, Ziaee E, Ebrahimzade S. The Frequency of Rehospitalization and Its Contributing Factors in Patient with Cardiovascular Diseases Hospitalized in Selected Hospitals in Mashhad In 2010. Ofogh-e-Danesh. 2011; 17 (3) :65-71. [Persian]      
  17. Modanloo M. Development and psychometric tools adherence of treatment in patients with chronic. phD thesis, Iran university of medical science, school of Nursing and Midwifery, 2013. [Persian] 
  18. Khalili F, Eslami A, Farajzadegan Z, Hasanzadeh A. Investigated the relationship between psychological factors  social – behavior and  adherence of treatment in hemodialysis patients in Isfahan. Conceptual framework based on cognitive theory – social. Health System Res J. 2011; 7(3):280-2. [Persian]
  19. Rambod M, Peirovi H, Sareban M, Rafiee F. Self-efficacy in the treatment regimen and clinical and laboratory markers in hemodialysis patients.  Journal of School of Nursing and Midwifery Iran. 2009; 22(62): 41-7. [Persian]
  20. Pourshaban M, Parsayekta Z, Gholamnezhad M, Peyravi H. The effect of nutrition training on food diet adherence in non-dialysis chronic kidney patients. Nursing Education.  2013; 2(4): 23-32. [Persian]
  21. Kugler C, Vlaminck H, Haverich A, Maes B. Nonadherence with diet and fluid restrictions among adults having hemodialysis. J Nurs Scholarship. 2005; 37(1): 25-9.
  22. Aggarwal  B,  Liao  M,  Allegrate  JP,  Mosca  L. Low Social Support Level is  Associated  with  Non-Adherence  to  Diet  at  1 Year  in  the Family Intervention  Trial  for  Heart Health  (FIT  Heart). J Nutr  Educ  Behav.  2010;  42(6):381-8.
  23. Meichenbaum D, Turk DC. Facilitating treatment adherence: A practitioner’s guidebook. New York, Plenum Press, 1978.
  24. Sherwood RJ. Compliance behavior of hemodialysis Patient and the role of the family. Family Systems Medicine. 1983; 1(2): 60-72.
  25. Doherty WJ, Schrott HG, Metcalf L, lasiello– Vailas L. Effect of spouse support and health beliefs on medication adherence. J Family Practice. 1983; 17(5): 837-41.
  26. Masoudnia E, Foroozannia KH, Montazeri M.  Relationship between perceived socialsupport and adherence to medical advices among patients with coronary heart disease after By-pass surgery. J Shahid Sadoughi Univ Med Sci. 2011; 19(6): 798-806. [Persian]   
  27. Sa-ngakul S. Self-efficacy Influence on health- promoting behaviors of Hemodialysis Patients. MSc Thesis: Mahidol University; 2006