زمینه و هدف: امروزه مدیریت پسماندهای دندان‌پزشکی به‌عنوان یک معضل رو به‌فزونی به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه‌ای نظیر ایران مطرح می‌باشد. در ایران، مطالعات کمی در خصوص مدیریت پسماندهای دندان‌پزشکی و ترکیب این زائدات در دسترس می‌باشد. در مطالعه‌ی حاضر، ماهیّت مخاطره‌آمیز پسماندهای دندان‌پزشکی که نقش عمده‌ای در چرخه‌ی انتقال عفونت بر عهده‌دارند، مورد بررسی قرارگرفت.
موادّ و روش‌ها: مطالعه‌ی حاضر از نوع توصیفی و مقطعی بوده که درطی سال‌های 92 و 1393 انجام پذیرفت. در بررسی حاضر در مجموع 159 مرکز دندان‌پزشکی خصوصی و عمومی در سطح استان سیستان و بلوچستان انتخاب و ترکیب‌شد و نرخ تولید زائدات دندان‌پزشکی مورد بررسی قرارگرفت. زائدات دندان‌پزشکی به چهار دسته، شامل: زائدات شبه‌خانگی، زائدات بالقوه‌ی عفونی، زائدات شیمیایی ودارویی و زائدات سمّی تقسیم و آنالیزشدند.
یافته‌ها: نتایج آنالیز زائدات دندان‌پزشکی نشان‌داد که 3/80%، 7/11%، 3/6% و 7/1 درصد مجموع زائدات به‌ترتیب ازنوع عفونی و بالقوه‌ی عفونی، پسماندهای شبه‌خانگی، پسماندهای شیمیایی و دارویی و پسماندهای سمّی تشکیل شده‌است. ازطرفی سرانه‌ی تولید پسماندهای دندان‌پزشکی برای کل زائدات: بالقوه‌ی عفونی، پسماندهای شیمیایی و دارویی، پسماندهای شبه‌خانگی و پسماندهای سمّی به‌ترتیب برابر 9/169، 3/153، 2/11، 6/8، و 3/3 گرم به ازای هر بیمار در روز تعیین مقدارگردید.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های مطالعه‌ی حاضر جهت مدیریت بهینه‌ی زائدات دندان‌پزشکی برنامه‌های کاهش زائدات در منبع، جداسازی، استفاده‌ی مجدد و بازیافت پسماندهای واحدهای دندان‌پزشکی و نیز جمع‌آوری و دفع جداگانه‌ی انواع پسماندهای شبه‌خانگی، بالقوه‌ی عفونی، شیمیایی و دارویی و سمّی مطابق استانداردهای مربوط پیشنهادمی‌شود.
Survey of dental solid waste management in Sistan and Baluchestan Province
چکیده [English]
Introduction: At present time, dental solid waste management continues to be a major challenge, particularly in most healthcare facilities of the developing world such as Iran. In this country, few studies have been conducted on dental solid waste management and its composition. In this study, hazardous status of dental solid waste, which has a significant role in cross-infection chain, was studied.
Materials & methods: This work is a descriptive and cross sectional study which was performed during 2013-2014. For this research, 159 publicand private dental centers in Sistan and Baluchestan province were selected and both the composition and generation rate of dental solid waste were measured. Dental solid wastes were categorized to four main categories including domestic type, potentially infectious, chemical and pharmaceutical and toxic wastes and, finally, they were analysed.
Results: The results showed that the percent of potentially infectious, domestic type, chemical and pharmaceutical and toxic wastes were 80.3, 11.7, 6.3 and 1.7%, respectively. Also, the results indicated that the dental solid waste generation rate for total waste, potentially infectious, chemical and pharmaceutical waste, domestic type and toxic waste was 169.9, 153.3, 11.2,8.6 and 3.3 g per patient per day (g/p.d), respectively. Additionally, the generation rate of dental solid waste for total waste, domestic type, potentially infectious, chemical and pharmaceutical and toxic waste was 194.5, 22.6, 156.1, 12.3 and 3.4 kg/day, respectively.
Discussion: For the best management of dental solid waste, it is suggested that source reduction, separation, reuse and recycling programs be implemented and each section of dental waste be collected and disposed separately, in agreement with related standards.
ابتدای صفحه