نویسندگان

• حسین شیروانی
• فاطمه رستم خانی
• حمیرا زردوز

چکیده

زمینه و هدف: استرس به خصوص نوع روانی مزمن موضوع مهم جامعه مدرن ما است. در این راستا در مطالعه حاضر اثر استرس روانی مزمن بر پارامترهای متابولیکی، هورمونی و رفتاری بررسی شده است.
مواد و روش ها: نوع مطالعه حاضر مداخله ای تجربی می باشد. حیوانات به گروه های کنترل و آزمایش و سپس هر گروه به دو زیر گروه 15 و 30 روزه (در هر زیرگروه 7 سر) تقسیم شدند. استرس توسّط دستگاه جعبه ارتباطی القا شد. این دستگاه شامل 9 اتاقک است که در 5 اتاقک آن حیوانات شوک الکتریکی دریافت می کنند و در 4 اتاقک دیگر حیوانات در معرض استرس روانی هستند. استرس به صورت مزمن به مدّت 15 و 30 روز ( h/day1) اعمال شد. خون گیری با روش سوراخ کردن پشت حدقه انجام شد. سطح های پلاسمایی گلوکز، کلسترول، تری گلیسیرید، انسولین، و کورتیکوسترون اندازه گیری شد. به علاوه، میزان مصرف آب و غذا، تأخیر در شروع مصرف غذا و آب، وزن بدن و غدد فوق کلیه تعیین شد. جهت تحلیل آماری از آزمون تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری‌های مکرّر درون گروه های کنترل و آزمایش و اندازه گیری مستقل بین دو گروه به کمک نرم افزاراس.پی.اس.اس نسخه 16 استفاده ‌شد. سطح معنی داری کم تر از 05/0 در نظر گرفته شد.
یافته ها: استرس روانی مزمن (15 و 30 روزه) کورتیکوسترون (41/0=P)، انسولین (45/0=P)، گلوکز (47/0=P)، تری گلیسرید (07/0=P) و کلسترول (26/0=P) پلاسما را به طور معنی داری تغییر نداد. 30 روز استرس مزمن به طور معنی داری میزان مصرف غذا را در مقایسه با گروه کنترل افزایش داد (01/0=P). در حالی که میزان مصرف آب(07/0=P)، تأخیر در شروع مصرف غذا (70/0=P) و آب (08/0=P) در گروه آزمایش تغییر معنی داری نداشت. 30 روز قرار گرفتن در معرض استرس در هر دو گروه کنترل و آزمایش وزن بدن (به ترتیب 002/0=P و 004/0=P) و غدد فوق کلیه (به ترتیب 01/0=P و 04/0=P) را به طور معنی داری در مقایسه با روز 15 افزایش داد.
نتیجه گیری: اعمال استرس روانی مزمن کوتاه و میان مدّت تغییر معنی داری در پارامترهای هورمونی و متابولیک ایجاد نکرد؛ در حالی که میزان مصرف غذا را به طور معنی داری افزایش داد. با این وجود تفاوت معنی داری در وزن حیوانات استرس دیده در مقایسه با گروه کنترل مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها

• استرس روانی
• کورتیکوسترون
• انسولین
• گلوکز

عنوان مقاله [English]

The effect of short and mid-term psychological stress on metabolic, hormonal and behavioral parameters in male rats

نویسندگان [English]

• Hossein Shirvani
• Fatemeh Rostamkhani
• Homeyra Zardooz

چکیده [English]

Background and objective: Stress specially the chronic psychological one is an important issue of our modern society. In this regard, this study has been investigated the effects of chronic psychological stress on metabolic, hormonal and behavioral parameters.
Materials and methods: The present study is an experimental intervention.The animals were divided into control and stressed groups and then subdivided into 15 and 30 days (n=7). Stress was induced by the communication box.This device consisted of 9 chambers. The animals received electrical shock in five chambers and the animals in four chambers exposed to various emotional. Chronic stress for 15 and 30 days (h / day1) was applied. Blood sampling was done by using retro orbital puncture method. The plasma levels of glucose, cholesterol, triglyceride, insulin, and corticosterone were measured. In addition, feed and water intake, latency to eat and drink, adrenal and body weights were determined. For statistical analysis a mixed analysis of variance with repeated measures within the stressed and control groups and independent measures between the two groups was performed by SPSS Version 16.0 program package. The level of significance was considered less than 0.05.
Results: Chronic psychological stress did not significantly change plasma corticosterone (P=0.41), insulin (P=0.45), glucose (P=0.47), triglyceride (P=0.07) and cholesterol (P=0.26) levels. 30 days chronic stress significantly increased feed intake compared to control ones (P=0.01). Whereas water intake (P=0.07), latency to eat (P=0.70) and drink (P=0.08) did not change significantly in the stressed group. 30 days exposure to the stress in both control and stressed groups increased body (P=0.002 and P=0.004 respectively) and adrenal (P=0.01 and P=0.04 respectively) weights markedly compared to day 15.
Conclusion: short and mid-term psychological stress did not change hormonal and metabolic parameters significantly, whereas feed intake was significantly increased. However, no significant difference was observed in body weight of stressed animals compared to controls.

کلیدواژه‌ها [English]

• Psychological stress
• corticosterone
• Insulin
• Glucose