نویسندگان

• بهشته ملک افضلی
• ابراهیم حاجی زاده
• فضل الله احمدی
• فضل الله غفرانی پور
• آرزو فلاحی

چکیده

زمینه و هدف: کمبود ابزار قابل اعتماد و معتبر برای عوامل پیش بینی کننده پوسیدگی دندان در نوجوانان بر اساس مطالعه ی زمینه ای و نیز ارائه مدل های مناسب جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان در این زمینه مشهود است. پژوهش حاضر با هدف طراحی و روان سنجی پرسشنامه ی عوامل پیش بینی کنندگی پوسیدگی دندان در نوجوانان با روش تحلیل عامل و ارائه مدل ها ی پیشگیری انجام شد.
مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی در سال 92-1391 در نوجوانان ساکن تهران انجام گردید. در ابتدا مدل پیشگیری از پوسیدگی دندان و پرسشنامه ی عوامل پیش بینی کنندگی پوسیدگی دندان بر اساس مطالعه ای کیفی با روش گراندد تئوری طراحی شد. سپس 607 دانش آموز در بخش آنالیز فاکتور اکتشافی و 400 دانش آموز 16-12 ساله در بخش آنالیز فاکتور تأییدی با روش نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شدند. پایایی ابزار با استفاد از روش های آزمون– باز آزمون و آلفای کرونباخ و روایی آن با استفاده از روش های روایی صوری، محتوا و سازه تعیین شد. آنالیز فاکتور اکتشافی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 و آنالیز فاکتور تأییدی با استفاده از نرم افزار lisrel نسخه 8/8 انجام و مدل های مناسب پیشگیری کننده در این زمینه ارائه گردید.
یافته ها: تحلیل عامل اکتشافی پرسشنامه، به استخراج هشت عامل (عوامل رفتاری، هراس، حمایت اجتماعی، باورهای انگیزشی، نقش مدرسه، عناصر یاد دهنده، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و ارزش دندان) انجامید. نتایج تحلیل عامل تأییدی نشان داد که مدل 8 عاملی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در نوجوانان برازش مناسب دارد و مدل 4 عاملی آن قوی ترین مدل در این زمینه می باشد و 76 درصد از رفتار های مرتبط به سلامت دهان و دندان را پیش بینی می کند. هم چنین نمره بازآزمایی و همسانی درونی کل پرسشنامه به ترتیب برابر با 74/0و 85/0 بود.
نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، پرسشنامه ی 38 گویه ای در رابطه با عوامل پیش بینی کنندگی پوسیدگی دندان، دارای روایی و پایایی مناسب بوده و مدل های ارائه شده می تواند در طراحی برنامه های آموزشی قابل استفاده باشد. هم چنین در فعالیت های پژوهشی آینده و در گروه های متفاوت دانش آموزان می توان این ابزار را به کار برد.

کلیدواژه‌ها

• روایی
• پایایی
• روان سنجی
• پرسشنامه
• سلامت دهان

عنوان مقاله [English]

Psychometric properties of questionnaire of predicting factors for dental caries in adolescents: Fitness theory through factor analysis

نویسندگان [English]

• Beheshteh Malej Afzali
• Ebrahim Hajizadeh
• Fazlollah Ahmadi
• Fazlollah Ghofranipour
• Arezo Fallahi

چکیده [English]

Background: There is an absence of a valid and reliable tool basedon a field study for predictingfactors related to dental caries in adolescents. Also the lack of preventivemodels of tooth decay has been perceived. The aim of thisstudy was to design preventive models by assessing psychometric properties of questionnaire of predictive factors for dental caries inadolescents using factor analysis.
Materials and Methods: This descriptive analytical research was done in 2013-14onadolescents who lived in Tehran city.First, model and questionnaire of predictive factors for dental caries in adolescents were designed based on qualitative research using grounded theory. Using systematic samplings,607 studentsand 400 students (12 and 16 years old) were selected for Exploratory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis respectively. The reliability of the questionnairewas calculated by two different methods: Cronbach'salphaand test-retest. Also, in order to determine the validity of the scale, we used three methods including face validity, content validity, and construct validity. Exploratoryand ConfirmatoryFactorAnalysis were done bySPSS softwareversion 16 and LISLER softwareversion 8.8 respectively. Finally, appropriate models for preventing of tooth decay were presented.
Results: During exploratory factor analysis, eightfactors developed: behavioral factors, fear, social support, motivational beliefs, role of school, instructive elements, socio – economic status, and value of teeth. Results of confirmatory factor analysis showed that the eight-factor model for preventing of dental caries fit Iranian adolescents and the four-factor model isthe strongest predictor of oral health behaviorwhich foresees 76% of behaviors related to oral and dental health.Also test-retest scoreobtained 0.74 and internal consistency was 0.85.
Conclusion:Based on the results of this study, the validity and reliability of the38-item questionnaires of predictive factors for dental caries in adolescents is acceptable and suitable. Therefore the presented models can be used in designing educational programs. Also this tool can be applied in future researches and different groups of students.

کلیدواژه‌ها [English]

• Validity
• Reliability
• psychometric
• Questionnaire
• Oral Health