فیزیک پزشکی و پرتو درمانی
روح اله قهرمانی اصل؛ آیدا امیدبخش؛ پریسا سلیمانپور
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 اسفند 1402
چکیده
زمینه و هدف: در هر دوره زمانی خصوصاً در زمان گسترش بیماریهای تنفسی همچون بیماری کووید- 19 درخواست های سی تی اسکن با قدرت تفکیک بالا یا HRCT به طور تصاعدی افزایش می یابد. این موضوع باعث افزایش بارکاری و میزان مواجه پرتوی کارکنان در بخش های رادیولوژی می شود.مواد و روش: مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر طی بررسی تعداد CT اسکن های انجام شده در بازه زمانی ...
بیشتر
زمینه و هدف: در هر دوره زمانی خصوصاً در زمان گسترش بیماریهای تنفسی همچون بیماری کووید- 19 درخواست های سی تی اسکن با قدرت تفکیک بالا یا HRCT به طور تصاعدی افزایش می یابد. این موضوع باعث افزایش بارکاری و میزان مواجه پرتوی کارکنان در بخش های رادیولوژی می شود.مواد و روش: مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر طی بررسی تعداد CT اسکن های انجام شده در بازه زمانی مختلف بین سال های 1398 تا شهریور 1402 در بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی سبزوار انجام شده است.یافته ها: بررسی و مقایسه نمودارها در سال های 1398 تا 1402 نشان داد که بیشترین میزان درخواست CT اسکن در این پنج سال مربوط به شهریور ماه سال 1400 و با تعداد 9677 درخواست در این ماه به ثبت رسیده که بیانگر شیوع زیاد ویروس کرونا در این ماه بوده است. بعد از شهریور ماه، مرداد ماه سال 1400 با تعداد 9394 درخواست رتبه دوم را دارد که تا حدودی این حقیقت را آشکار می نماید که سال 1400 از لحاظ گسترش پاندمی کرونا سالی بحرانی بوده است. نتیجه گیری: گسترش بیماریهای تنفسی و افزایش درخواست های CT اسکن باعث افزایش میزان پرتوگیری کارکنان بخش های رادیولوژی می شود و از طرفی کمبود نیروی انسانی در این بخش ها باعث نزدیک شدن میزان پرتوگیری به حدود دوز قابل تحمل بدن و گاهاً عبور از این مقدار می شود که برای جلوگیری از بروز مشکلات جدی تر برای پرتوکاران در معرض خطر توصیه می شود تمهیدات لازم اتخاذ گردد.
فیزیک پزشکی و پرتو درمانی
زهره دانایی؛ حمیدرضا باغانی؛ علی اصغر مولوی
دوره 27، شماره 5 ، آذر و دی 1399، ، صفحه 605-613
چکیده
زمینه و هدف: رادون (Rn222) یک گاز پرتوزای طبیعی است که به راحتی وارد دستگاه تنفسی میشود و باعث ایجاد آسیبهای زیستشناختی قابل توجهی میگردد. هدف اصلی این مقاله، تعیین دوز ناشی از تابش آلفا و گامای دخترهستههای حاصل از زنجیره واپاشی رادون در بافت نای با استفاده از شبیهسازی مونتکارلو میباشد. مواد و روشها: ابتدا یک فانتوم استوانهای ...
بیشتر
زمینه و هدف: رادون (Rn222) یک گاز پرتوزای طبیعی است که به راحتی وارد دستگاه تنفسی میشود و باعث ایجاد آسیبهای زیستشناختی قابل توجهی میگردد. هدف اصلی این مقاله، تعیین دوز ناشی از تابش آلفا و گامای دخترهستههای حاصل از زنجیره واپاشی رادون در بافت نای با استفاده از شبیهسازی مونتکارلو میباشد. مواد و روشها: ابتدا یک فانتوم استوانهای معادل نای توسط کد مونتکارلوی MCNPX شبیهسازی شد. سپس پروفایلهای دوز ناشی از محصولات آلفازا و گامازای حاصل از زنجیره واپاشی رادون به صورت جداگانه محاسبه گردید. دخترهستههای پرتوزای موردمطالعه، به صورت معلق در فضای داخل نای در نظر گرفته شدند. یافتهها: نتایج نشان داد که میزان دوز رسیده به نای در واپاشی آلفا، به مراتب بیشتر از واپاشی گاما است. بیشینه دوز ناشی از دخترهستههای آلفازا برابر 16-10×72/1 گری بر واپاشی بهدست آمد. پولونیم-218 (Po218) دارای بالاترین دوز در بین دخترهستههای آلفازای مورد مطالعه بود. همچنین بیشینه دوز جذبی ناشی از واپاشی گاما برابر 19-10×55/17گری بر واپاشی بهدستآمد که سرب-214 (Pb214) و بیسموت-214 (Bi214)سهم تقریباً یکسانی در دوز محاسبه شده داشتند. نتیجهگیری: دخترهستههای کوتاهعمر حاصل از واپاشی گاز رادون، به خصوص محصولات آلفازا شامل پولونیم-218 و پولونیم-214 میتوانند یک خطر جدی به لحاظ پرتوگیری داخلی تلقی گردند. این دخترهستهها میتوانند از طریق اتصال به دیواره نای به مدت طولانی در داخل سیستم تنفسی باقی بمانند و باعث پرتوگیری مداوم نای گردند. کاهش تأثیرات زیستشناختی ناشی از این چشمههای پرتوزای داخلی، مستلزم در نظر گرفتن تمهیدات ویژهای است که تا حد ممکن از ورود گاز رادون و دخترهستههای پرتوزای آن به داخل بدن جلوگیری شود.
فیزیک پزشکی و پرتو درمانی
مهرداد یادگاری؛ امین بیغم صادق؛ علی صابری؛ علی پرویزی؛ الهام مقتدایی خوراسگانی
دوره 27، شماره 3 ، مرداد و شهریور 1399، ، صفحه 483-491
چکیده
زمینه پارگی تاندون، یکی از موارد شایع در حیوانات و انسان است. تاندون، شبکه خونرسانی خاصی دارد که از بیرون به داخل تغذیه میگردد. مهمترین فاکتور در التیام تاندون، خونرسانی میباشد که بسیار کند است. روشهای گوناگونی که امروزه برای درمان و ترمیم اینگونه پارگیها به کار گرفته میشود، وقتگیر و زمانبر است.
روش کار تعداد ...
بیشتر
زمینه پارگی تاندون، یکی از موارد شایع در حیوانات و انسان است. تاندون، شبکه خونرسانی خاصی دارد که از بیرون به داخل تغذیه میگردد. مهمترین فاکتور در التیام تاندون، خونرسانی میباشد که بسیار کند است. روشهای گوناگونی که امروزه برای درمان و ترمیم اینگونه پارگیها به کار گرفته میشود، وقتگیر و زمانبر است.
روش کار تعداد 10 سر خرگوش نر نیوزیلندی با وزن 2-5/1 کیلوگرم انتخاب و به مدت یک ماه نگهداری شدند. اندامهای خلفی خرگوشها تراشیده و بیهوش شدند. سپس در شرایط استریل با برش پوست، تاندون SDFT در معرض دید قرار گرفت، خرگوشها به دو گروه پنجتایی شاهد و نمونه تقسیم شدند و طی سه دوره، گروه نمونه به میزان 1 میکروگرم بر کیلوگرم داروی ترانکرون دریافت کرد و طی روزهای 3، 10 و 30 مورد ارزیابی سونوگرافی قرار گرفتند. پس از 30 روز نگهداری برای مطالعات آسیبشناسی به روش انسانی آرامکشی شد و ضایعه مورد نظر جدا و به آزمایشگاه ارسال گردید..
یافتهها روز سیام نتایج سونوگرافی بهطور معنیداری نشاندهنده ترمیم الیاف تاندونی، شبیه بودن Echogenicity ناحیه آسیبدیده به تاندون نرمال بود. نتایج هیستوپاتولوژیک، بیانگر تأثیرات مفید داروی ترانکرون طی این تحقیق میباشد. بهطوریکه میزان رشتههای کلاژن متراکم آنها در بافت، در گروه تحت درمان، بسیار قابلتوجه و رو به افزایش بوده است.
نتیجهگیری در نهایت، مشخص شد داروی ترانکرون، بر ترمیم تاندون و کاهش التهاب مؤثر بوده است.
فیزیک پزشکی و پرتو درمانی
نرگس آراسته؛ حسین توکلی عنبران
دوره 27، شماره 1 ، فروردین و اردیبهشت 1399، ، صفحه 17-26
چکیده
زمینه و هدف : پراکندگیهای کامپتونی گاماهای نابودی بین آشکارسازهای حلقه پت، با ثبت خط پاسخ نادرست از رزلوشن فضایی تصویر پت میکاهند. این مقاله با ارایه یک روش جدید سعی در حذف این رخدادها از تصویربرداری پت دارد. در این روش آشکارسازها طوری عایقبندی میشوند که گاماهای پراکنده از یک آشکارساز نتوانند وارد آشکارسازهای دیگر حلقه پت شوند. ...
بیشتر
زمینه و هدف : پراکندگیهای کامپتونی گاماهای نابودی بین آشکارسازهای حلقه پت، با ثبت خط پاسخ نادرست از رزلوشن فضایی تصویر پت میکاهند. این مقاله با ارایه یک روش جدید سعی در حذف این رخدادها از تصویربرداری پت دارد. در این روش آشکارسازها طوری عایقبندی میشوند که گاماهای پراکنده از یک آشکارساز نتوانند وارد آشکارسازهای دیگر حلقه پت شوند. روش: پس از شبیهسازی حلقه پت مدل BiographTM 6 ساخت شرکت Siemens به وسیله شبیهسازی مونت کارلو کد MCNPX، با جداسازی آشکارسازهای حلقه پت در هندسه مساله، اقدام به حذف این رخدادها و بررسی اثر آن بر تابع پاسخ آشکارسازهای دستگاه پت شد. یافتهها: بررسی اطلاعات بدست آمده از شبیهسازیها نشان داد که جداسازی آشکارسازهای حلقه پت از شمارش آشکارسازها در محدوده پنجره انرژی بخصوص در نزدیکی آستانه پایینی آن (350 تا 400 کیلو الکترون ولت) میکاهد. این کاهش شمارش در حضور کرهای از بافت نرم بدن – به شعاع cm20- کمتر شد به طوری که درصد اختلاف نسبی شمارش آشکارسازها بین دو حالت اتصال و عدم اتصال بین آشکارسازها از حداکثر 70 درصد(در انرژی400 کیلوالکترون ولت ) در نبود بافت نرم به حداکثر 12 درصد (در انرژی 350 کیلوالکترون ولت) در حضور بافت نرم رسید. نتیجهگیری: جداسازی آشکارسازها از یکدیگر اگر چه خطای حاصل از ثبت گاماهای نابودی پراکنده در آشکارسازهای مجاور را کاهش داد و رزلوشن فضایی را بهبود بخشید اما با حذف برخی از همزمانیهای صحیح و کاهش حساسیت دستگاه عملا اثر مطلوب چندانی بر تصویربرداری پت، نداشت. همچنین کاهش اندک شمارشها با وجود بافت نرم، نشان دهنده تاثیر بیشتر جداسازی آشکارسازهای حلقه پت در بهبود کیفیت تصویر در تصویربرداریهای ناحیه شکمی نسبت به تصویربردارهای نواحی دیگر نظیر ناحیه سر و گردن بود.
فیزیک پزشکی و پرتو درمانی
حسین توکلی عنبران؛ نادره نادری
دوره 26، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1398، ، صفحه 665-675
چکیده
تابش پرتو یون ساز ساختار مولکولی سلول را تغییر داده و سبب مختل شدن عملکرد آن می شود. براکی تراپی توسط چشمه گامای (_^192)Ir یکی از شیوه های پرکاربرد پرتو درمانی در سرطان دهانه رحم و پروستات است و عبور تابش های یونیزان آسیبب های متعددی به مولکول های بدن از جمله DNA وارد می کنند، که برخی از این آسیب ها منجر به مرگ سلول و همچنین اگر این سلول ها ...
بیشتر
تابش پرتو یون ساز ساختار مولکولی سلول را تغییر داده و سبب مختل شدن عملکرد آن می شود. براکی تراپی توسط چشمه گامای (_^192)Ir یکی از شیوه های پرکاربرد پرتو درمانی در سرطان دهانه رحم و پروستات است و عبور تابش های یونیزان آسیبب های متعددی به مولکول های بدن از جمله DNA وارد می کنند، که برخی از این آسیب ها منجر به مرگ سلول و همچنین اگر این سلول ها جنسی باشند باعث اختلالات توارثی نیز می شوند. به همین دلیل در این پژوهش آسیب های وارد شده به مولکول DNA توسط فوتونها و الکترونهای ثانویه ناشی از این چشمه را در فواصل مختلف بررسی کردیم و سپس آهنگ دز در ابعاد تعریف شده از DNA را به دست آوردیم. در این کار ما با استفاده از کد MCNPX شار و دز فوتون و الکترون های ثانویه ناشی از چشمه فوق را در ابعاد تقریبی از DNA در یک فانتوم آب محاسبه نموده ایم و با استفاده از شار الکترون به دست آمده، از طریق کد MCDS به بررسی تابع توزیع احتمال بازده شکستگی-های تک رشته ای و دو رشته ای DNA در فواصل مختلف از چشمه پرداخته ایم. شبیه سازی ها نشان داد آسیبهای DNA در فواصل مختلف از چشمه متفاوت است و به تعداد الکترون های ثانویه رسیده به آن ناحیه و انرژی آنها بستگی دارد. همچنین مشاهده شد این مقادیر در فواصل 04/0 و 5/2 سانتی متری از چشمه دارای قله اند. بطوریکه بیشینه احتمال شکستگی تک رشته ای در آن فواصل به ترتیب 06/8 % و 9/3 % است و بیشینه احتمال شکستگی دو رشته ای در آن فواصل به ترتیب 54/0 % و 11/0 % است، قابل توجه است که مقدار دز رسیده به DNA در این فواصل به ترتیب 202/27 و mGy/h 005/0 است.